Ευσεβείς πόθοι και πραγματικότητα

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΝΤΑΣΚΑ

Η στρατηγική της Ελλάδος στα διεθνή όργανα, μη εξαιρουμένων και των ευρωπαϊκών, την τελευταία δεκαπενταετία συνίστατο στην «κάλυψη-απόκρυψη» μέσα στο πλήθος. Οι ελληνικές κυβερνήσεις, από τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να προχωρήσει στη νομισματική ένωση ως αποφασιστικό βήμα οικονομικής ενοποίησης (που θα συνεπαγόταν, όπως ήλπιζαν, και την πολιτική ένωση), προσέδεσαν τη χώρα στο άρμα του περίφημου (πάλαι ποτέ) «γαλλογερμανικού άξονα», αντίβαρου στον ευρωσκεπτικισμό της Μεγάλης Βρετανίας και απέθεσαν ανέμελα τη διεθνή στρατηγική της χώρας στην ευθυγράμμιση

με το Βερολίνο και το Παρίσι. Είναι ενδεικτικό ότι από το ελληνικό κράτος απουσίαζαν προ του 2009 σοβαρές και εμπεριστατωμένες αναλύσεις του διεθνούς περιβάλλοντος και των εξωτερικών σχέσεων των ευρωπαϊκών προοπτικών. Όλα είχαν εναποτεθεί στη νομοτελειακή «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση», στην ευφρόσυνη, ομαλή και ανέφελη παράδοση στο θαύμα της παγκοσμιοποίησης. Μόνο υποτυπώδεις ψευδοαναλυτικές προσεγγίσεις ποικιλώνυμων ινστιτούτων που αποδείχθηκαν πλήρως ανίκανα να προβλέψουν τόσο την κρίση όσο και τη διεθνή απομόνωση της χώρας, παρά (ή, ίσως, με αιτία) την εναγώνια προσπάθεια της Ελλάδας να δηλώνει πίστη και υπακοή στα κελεύσματα του «σκληρού πυρήνα» της Ευρώπης. Μπορεί το ένα από τα δώδεκα αστέρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμβολίζει την Ελλάδα, όμως, η κυρίαρχη πολιτική της χώρας ήταν δορυφόρου, παραρτηματικού χαρακτήρα. Κάποια αστέρια αποφάσιζαν, τα άλλα περιστρέφονταν γύρω τους.
Την ίδια διαχειριστική λογική ακολουθεί και σήμερα η ελληνική κυβέρνηση «ελπίζοντας σε συνολική διευθέτηση της ευρωπαϊκής κρίσης». Πείθουμε, κατά την κυρίαρχη αφήγηση, τους εταίρους μας για τις προθέσεις μας, υιοθετώντας στο εσωτερικό ό,τι κι αν απαιτήσουν, οσονδήποτε ακραίο και αν είναι, εξασφαλίζουμε, προσωρινά, την ανοχή τους στην παρουσία μας…
Μια τέτοια προσέγγιση θεωρητικά, από ευρωπαϊστική σκοπιά, δεν είναι εκ προοιμίου λανθασμένη. Αν η Ελλάδα είναι πράγματι απομονωμένη στον, υποτίθεται, φυσικό της χώρο, κύριο μέλημά της στις εξωτερικές σχέσεις πρέπει να είναι η άρση τής εκεί απομόνωσής της. Έχει πιθανότητες να θεωρηθεί σοφή ευρωπαϊκή στρατηγική να κερδηθεί χρόνος με αιματηρές θυσίες της Ελλάδος, αν αύριο αντιμετωπιστεί ως δομικό πρόβλημα της Ε.Ε. αυτό που άλλοτε εμφανιζόταν ως «ελληνική ιδιαιτερότητα».
Υπάρχει, όμως, μία μικρή λεπτομέρεια που δεν λαμβάνεται σοβαρά υπ’ όψιν από τους «ευρωπαϊστές». Πρώτον, ότι η Ελλάδα οριστικά και αμετάκλητα, φύσει και θέσει, έχει διακριθεί από το υπόλοιπο ευρωπαϊκό στερέωμα, ακόμα και των υπερχρεωμένων κρατών. Ενδεικτικό σύμπτωμα μίας βαριάς ασθένειας: μεγάλες διεθνείς αλυσίδες καταστημάτων και επιχειρήσεων αποσύρονται μαζικά από τη χώρα, όπως πουθενά αλλού δεν συμβαίνει, προεξοφλώντας ότι η κατηγορία της Ελλάδος μετέπεσε ανεπιστρεπτί από κράτος της ευρωζώνης σε ειδική περίπτωση πτωχευμένης κοινωνίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη γεωπολιτική μας κατάσταση. Μία προβληματική ειδική περίπτωση, χωρίς οικονομική διασύνδεση με το εξωτ