«Θοδωρής Γκόνης – Χρίστος Θεοδώρου: “Δεν ήμουνα ποτέ εδώ”» της Ευσταθίας Δήμου

Η πρόσφατη στιχουργική εμφάνιση του Θοδωρή Γκόνη συγκροτείται από μια σειρά ποιημάτων που ομαδοποιούνται κάτω από τον γενικό τίτλο Δεν ήμουνα ποτέ εδώ, ο οποίος δίνει το στίγμα, τη διάθεση και τον τόνο που έγκειται ακριβώς σε αυτή την εντύπωση ή μάλλον τη βεβαιότητα του φευγαλέου, του βιαστικού που μοιάζει σχεδόν ανύπαρκτο, σχεδόν άπιαστο έτσι όπως μετακινείται μέσα στον χώρο και στον χρόνο. Αν μάλιστα σκεφτεί κανείς ότι αυτό το κάτι δεν είναι μια αόριστη, γενική έννοια, αλλά ο ίδιος ο άνθρωπος, μπορεί καλύτερα

να αντιληφθεί τον τρόπο και τη λογική πάνω στην οποία συνελήφθησαν και συνετέθησαν αυτοί οι στίχοι, σαν στιγμές δηλαδή μιας πορείας που πραγματοποιήθηκε χωρίς να αφήσει πίσω της ίχνη. Από την άλλη, όμως, όπως και ο ίδιος ο δημιουργός παραδέχεται στο εισαγωγικό του σημείωμα, αυτή η απουσία δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση από τη στιγμή που η τέχνη είναι και θα παραμείνει η δραστηριότητα της συνεχούς παρουσίας, η πράξη εκείνη που μέλλεται να εγγραφεί στην ατομική και τη συλλογική συνείδηση ανεξάρτητα από την πρόθεση, πολλές φορές, του δημιουργού της.

Πράγματι, οι στίχοι του Γκόνη, έτσι όπως μοιράζονται στα δέκα ποιήματα της έκδοσης, ταλαντεύονται ανάμεσα σε αυτήν ακριβώς την αίσθηση της προσωρινότητας, που συμπληρώνεται και από την αίσθηση της φθαρτότητας και της αδυναμίας του ανθρώπου μπροστά σε όλα εκείνα που τον ξεπερνούν και τον κατανικούν, και στη βεβαιότητα ή την ελπίδα ότι η σταθερότητα και η στέρεα βάση που θα γίνει φορέας της ασφάλειας και όλων εκείνων των θετικών συναισθημάτων βρίσκεται ακριβώς στην τέχνη, την τέχνη της ποίησης που επιδιώκει και πρόκειται να γίνει τραγούδι για να αγγίξει έτσι μια ευρύτερη ομάδα ανθρώπων που μοιράζονται τους ίδιους πόθους, τις ίδιες αναζητήσεις, την ίδια οπτική πάνω στον άνθρωπο και τις συνθήκες της ζωής. Θα μπορούσε κανείς να κάνει λόγο για μια ιδιαίτερη ευαισθησία, μια συγκρατημένη ευαισθησία που συγκερνά και συνυφαίνει στο εσωτερικό της το βίωμα της ματαίωσης, ταυτόχρονα όμως και την εμπειρία της εξύψωσης μέσω της τέχνης αυτή τη φορά, μέσω της λυτρωτικής αυτής εμπειρίας που συνιστά η δημιουργία. Ο Γκόνης γνωρίζει και υιοθετεί αυτή την τόσο απαραίτητη για τη λειτουργία και την καίρια και καταλυτική επενέργεια ενός έργου τέχνης στο κοινό και στον αποδέκτη ισορροπία, την ισορροπία που θα εξασφαλίσει την απόλαυση γιατί ακριβώς δεν θα εκτρέπεται ούτε προς την υπέρμετρη απαισιοδοξία ή μελαγχολία ούτε, από την άλλη πλευρά, προς την υπέρμετρη αισιοδοξία ή υψηλοφροσύνη.

{jb_quote}Η τέχνη είναι και θα παραμείνει η δραστηριότητα της συνεχούς παρουσίας, η πράξη εκείνη που μέλλεται να εγγραφεί στην ατομική και τη συλλογική συνείδηση ανεξάρτητα από την πρόθεση, πολλές φορές, του δημιουργού της.{/jb_quote}

Από αυτή την άποψη, οι στίχοι του Γκόνη δεν προσφέρουν μόνο μια αναγνωστική εμπειρία ή, ακόμα περισσότερο, μια ακουστική εμπειρία ως τραγούδια πια μελοποιημένα από τον Χρίστο Θεοδώρου και ερμηνευμένα από τον Πάρι Κιμιωνή και τη Χριστίνα Μαξούρη. Προσφέρουν, στην κυριολεξία, μια μαθητεία στον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να ατενίζεται η ζωή και η τέχνη, με μια γερή δόση δηλαδή συναισθηματισμού, μια γνήσια και αυθόρμητη αντίδραση απέναντι σε όλα αυτά που καταλύουν και ακυρώνουν τις βλέψεις και τα όνειρα του ανθρώπου, αλλά και με μια ισχυρή δόση εκλογίκευσης και αποδοχής της ζωής έτσι όπως αυτή εξελίσσεται και προσλαμβάνει τις διάφορες εκδοχές της. Από αυτή ακριβώς την εξισορρόπηση προκύπτει και απορρέει η φιλοσοφική ματιά που εντοπίζει κανείς στα ποιήματα του Γκόνη, η διάθεσή του να μιλήσει για τα ανθρώπινα με όρους διερώτησης, αμφιβολίας, καταβύθισης και ανάδειξης της σημασίας και της αλήθειας τους, κυρίως μάλιστα όταν η αλήθεια αυτή κρύβεται μέσα σε σχήματα οξύμωρα και αντιφατικά. Έτσι, σε αρκετά από τα στιχουργήματα της έκδοσης μπορεί να εντοπίσει και να διαπιστώσει κανείς την παρουσία, ως πυρήνων της σύνθεσης, εννοιών που μέσα σε άλλο βέβαια πλαίσιο θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή φιλοσοφικών ή, καλύτερα, ανθρωπολογικών συζητήσεων, μέσα από τις οποίες επιχειρείται πάντα η προσέγγιση και η αποκρυπτογράφηση της κίνησης και της πορείας των ανθρωπίνων, του τρόπου με τον οποίον ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται την ύπαρξή του: Δεν ήμουνα ποτέ εδώ/ Αυτό μονάχα έχω να πω/ Κι αν πρέπει να ’χω ένα σταυρό/ Δεν ήμουνα ποτέ εδώ// Ήμουν παιδί άλλου καιρού/ Ήμουνα πάντοτε αλλού/ Στάθηκα πάντα περιττός/ Σαν άνθρωπος, σαν αριθμός// Δεν ήμουνα ποτέ εδώ/ Αυτό μονάχα έχω να πω («Δεν ήμουνα ποτέ εδώ»). Μέσα στο πλαίσιο αυτό κεντρική αναδεικνύεται επίσης η έννοια του «εγώ», ενός «εγώ» και ενός εαυτού που επιδιώκει και θέλει να βρει τα πατήματά του μέσα στο εσωτερικό και το εξωτερικό περιβάλλον, να συνειδητοποιήσει βαθιά τις επιθυμίες και τις ανάγκες του και, πάνω σε αυτή τη βάση, να τεχνουργήσει την αντίληψη και τη θέση του πάνω σε συγκεκριμένα ζητήματα, τα μείζονα ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης όπως ο έρωτας, ο χρόνος, η δόξα, η δημιουργία και όλα όσα ο καθένας μπορεί να εννοήσει πίσω από τις έννοιες που προβάλλει ο ποιητής και έχουν έναν γενικό, αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα, όπως για παράδειγμα η έννοια της ανυπαρξίας και του τίποτα.

Η ενδοσκόπηση, η αυτοέκθεση και η λειτουργία του «εγώ» ως μέτρου και κέντρου στο οποίο συγκεντρώνονται και από το οποίο εξακτινώνονται οι διάφορες προοπτικές αντί να κλείνει τα ποιήματα μέσα σε ένα προσωπικό, ιδιωτικό, ατομικό σύμπαν, τα ανοίγει και τα κάνει να αγκαλιάσουν κάθε άνθρωπο, να διαβάσουν τη σκέψη και τη ζωή του ή, ακόμα καλύτερα, να τον κάνουν να δώσει σχήμα στο αδιαμόρφωτο υλικό της ψυχής και του μυαλού του, οδηγώντας τον έτσι στην καίρια και καταλυτική γνωριμία με τον εαυτό του και στην ανάδειξη των στοιχείων εκείνων που συγκροτούν την αληθινή, ξεχωριστή, μοναδική ανθρώπινη ταυτότητα.

Δεν ήμουνα ποτέ εδώ
Στίχοι: Θοδωρής Γκόνης
Μουσική: Χρίστος Θεοδώρου
Ερμηνεία: Πάρις Κιμιωνής
Συμμετέχει η Χριστίνα Μαξούρη
Μικρή Άρκτος
Τιμή €13,00