Ο αθλητικός διατροφολόγος Μιχάλης Τζούλης μιλάει στο altsantiri.gr

Συνέντευξη στη Ναταλία Κάππα

Το καλοκαίρι είναι εδώ για τα καλά, κάποιοι ήδη παίρνουν τις άδειές τους και το καρπούζι είναι στα καλύτερά του. Οι υψηλές θερμοκρασίες όμως, με την επακόλουθη καλοκαιρινή ραστώνη, ζητάνε από εμάς να μειώσουμε ποσότητες, να διαλέγουμε πιο ελαφριά γεύματα και να μην ξεχνάμε να κολυμπάμε. Δεν χρειάζεται να μπούμε στη λογική κάποιας δίαιτας εξπρές γιατί ουσιαστικό αποτέλεσμα δεν θα δούμε, παρά θα ταλαιπωρήσουμε τον οργανισμό μας. Καλοί μου φίλοι, κορμί δεν προλαβαίνουμε να φτιάξουμε

– Ποια είναι τα τρία πράγματα που πρέπει κάποιος να αποφεύγει αλλά και αυτά που πρέπει να βάλει στη διατροφή του, ειδικότερα τους καλοκαιρινούς μήνες;
Θα έλεγα ότι δεν υπάρχουν do’s και don’ts στη διατροφή μας. Από εκεί έχουν ξεκινήσει οι απαγορεύσεις και οι στερήσεις, κάτι που δεν αρμόζει τουλάχιστον στο δικό μου τρόπο προσέγγισης ως ειδικός. Mην παρεξηγηθώ… εννοείται ότι δεν υπάρχει κάτι παθολογικό στο προσκήνιο έτσι…;

– Μιλάμε για έναν μέσο άνθρωπο, χωρίς προβλήματα υγείας.
Ναι, βέβαια, καλύτερα να μην έχουμε πολύ «βαριά» φαγητά που μπορεί να συνηθίζουμε να καταναλώνουμε το χειμώνα ή να βάλουμε λίγο περισσότερο στη διατροφή μας τα λαχανικά και τα φρούτα. Σίγουρα πάντως το στερεότυπο του τι είναι «διαιτητικό» ή τι «απαγορεύεται» στις δίαιτες δεν υφίσταται.
Από την άλλη το «παν μέτρον άριστον» μάλλον θα το έβαζα σαν τίτλο στη σημερινή μας κουβέντα! Σίγουρα δεν θα απαγορεύσω το παγωτό από κανέναν, ούτε ένα λαχταριστό cocktail μπροστά στο μοναδικό Ελληνικό ηλιοβασίλεμα, αλλά θα παροτρύνω, έχοντας πολλές επιλογές σε καλοκαιρινές, νόστιμες φρουτοσαλάτες, να προσέξει τη συχνότητα του παγωτού μέσα στην εβδομάδα.
Ξέρετε, συνηθίζω να συμβουλεύω τον κόσμο που προσπαθώ να βοηθήσω να λαμβάνουν απόλαυση από κάτι γλυκό ή αλμυρό με πολλές θερμίδες αλλά να το κάνουν για παράδειγμα μία φορά την εβδομάδα. Πρώτον θα τους βοηθήσει να χαλαρώσουν από τη ρουτίνα της διατροφής τους καθημερινά και δεύτερον για να απολαύσουμε κάτι καλύτερα πρέπει να το έχουμε λίγο στερηθεί…

– Η κατανάλωση φρούτων μπορεί να γίνεται χωρίς μέτρο; Τι γίνεται με τα λαχανικά αντίστοιχα?
Η κατανάλωση φρούτων θα πρέπει να γίνεται με μέτρο, κάτι που δεν ισχύει ακριβώς με τα λαχανικά. Τους καλοκαιρινούς μήνες που έχουμε πληθώρα γευστικών φρούτων μπορεί κάποιος να τρώει λίγα περισσότερα. Η γενική σύσταση από τους δημόσιους φορείς αναφέρεται σε τουλάχιστον (..και το πολύ) 5 φρούτα και λαχανικά ημερησίως, κάτι που δεν είναι σαφές για το ευρύ κοινό. Έτσι λοιπόν 3 φρούτα (= 2 βερύκοκα + 1 ροδάκινο + 2 φέτες πεπόνι για παράδειγμα) και 3 «ισοδύναμα» λαχανικών (= 3 φλιτζάνια φρέσκων ωμών λαχανικών για παράδειγμα) είναι πάντα και η δική μου σύσταση. Άρα, τουλάχιστον μία μεγάλη και πολύχρωμη σαλάτα, καθημερινά.

– Όσον αφορά στην άσκηση, τι πρέπει να προσέχει κάποιος την περίοδο του καλοκαιριού; Το κολύμπι αντικαθιστά την άσκηση στο γυμναστήριο;
Η άσκηση, ιδιαίτερα στις μέρες μας, είναι μία από τις μεγαλύτερες αναγκαιότητες που συστήνεται από το σύνολο των φορέων υγείας, για όλες τις ηλικίες. Μάλιστα στεκόμαστε αφενός μεν σε οποιαδήποτε δραστηριότητα μέτριας ή αυξημένης έντασης σε καθημερινή βάση αφετέρου δε, σε συμμετοχή εβδομαδιαίας οργανωμένης αθλητικής δραστηριότητας.
Όσον αφορά τους καλοκαιρινούς μήνες, η άσκηση θα πρέπει να γίνεται τις πιο δροσερές ώρες της ημέρας με τουλάχιστον ένα μπουκάλι νερό στο χέρι. Το κολύμπι εδώ έχει την τιμητική του αφού είναι μία πλήρης άσκηση η οποία μας γυμνάζει τόσο αερόβια όσο και δυναμικά, άρα πετυχαίνουμε και την εκγύμναση του καρδιαγγειακού συστήματος, την καύση λίπους αλλά και την τόνωση του μυϊκού ιστού.
Σαφώς και μπορεί να αντικαταστήσει την άσκηση στο γυμναστήριο, πάντα ωστόσο με τη σχετική καθοδήγηση των ειδικών. Πριν φύγετε για τις καλοκαιρινές διακοπές σας λοιπόν, κάντε μια κουβέντα με τον γυμναστή σας και ζητήστε του την καθοδήγησή του! Καθένας μας άλλωστε είναι μοναδικός, με δικούς του στόχους.

– Οι runners, τι ώρα θα πρέπει να βγαίνουν για το καθημερινό τους τρέξιμο;
Νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα είναι η απάντηση, αλλά δεν είναι τόσο απλό. Οι δρομείς ειδικά μεγάλων αποστάσεων θα πρέπει να είναι πολύ καλά ενυδατωμένοι πριν την προπόνησή τους (ειδικά εφόσον μιλάμε για long run) και πρέπει να έχουν μεριμνήσει σε πρόσληψη ηλεκτρολυτών πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της προπόνησης.
Αν τρέξουν το πρωί θα πρέπει να έχουν καταναλώσει 1 ώρα πριν ένα υδατανθρακούχο πρωινό (π.χ. ψωμί με μέλι και ταχίνι ή/και 1-2 φρούτα) και να μην ξεκινήσουν με άδειο στομάχι για να κάψουν περισσότερο.
Αν η ώρα που μπορούν να διαθέσουν είναι μεσημεριανή, να τρέξουν σε κλειστό χώρο με κλιματισμό.

– Πόσο επικίνδυνες ή μη, είναι οι δίαιτες express;
Κατ αρχήν να πω ότι η επικινδυνότητα αυτών των «διαιτών express» (βλέπε αποτοξίνωση, μονοφαγία, ολική νηστεία ή ακόμα και ξηρασία) δεν έχει να κάνει μόνο με το προφανές, αλλά έχει πολλές πλευρές.
Ο προφανής λόγος είναι ότι η γρήγορη μείωση προέρχεται κατά βάση από υγρά και μυϊκό ιστό και όχι από λίπος, άρα με το που γυρνάει κάποιος στις παλιές του συνήθειες παίρνει πίσω όχι μόνο το χαμένο βάρος αλλά και παραπάνω (φαινόμενο γιο-γιο). Δεν είναι τυχαίο που στην πράξη βλέπουμε ότι ακόμα και άτομα τα οποία γυμνάζονται συστηματικά είναι εξαιρετικά σπάνιο να χάνουν παραπάνω από 1 κιλό λίπους την εβδομάδα.
Από την άλλη μεριά η συνεχής παραπλανητική διαφήμιση «μόνιμων, υγειών και γρήγορων αποτελεσμάτων με μαγικό ραβδί» από αυτές τις δίαιτες, δημιουργεί ένα αίσθημα σιγουριάς ότι αυτό είναι το σωστό, με αποτέλεσμα οι ειδικοί να βρισκόμαστε στη δυσάρεστη θέση να συστήσουμε πολύ πιο αργά αποτελέσματα και μεγαλύτερη υπομονή.
Ξέρετε, η καλή ψυχολογία στη διαδικασία μείωσης βάρους είναι πρώτης σημασίας. Σαν ειδικός καλούμε να καθοδηγήσω, να παροτρύνω και να εμπνεύσω κάποιον για να φτάσει το στόχο του. Σκεφτείτε τι κακό κάνει στην ψυχολογία του και στην απόφασή του ο διπλασιασμός του χρονικού ορίζοντα που είχε στο μυαλό του πριν με συναντήσει…
Η τελευταία παράμετρος που πρέπει να τονίσω είναι και η εξάντληση του οργανισμού κάθε φορά που υπάρχει η απότομη αυξομείωση βάρους. Η απαγόρευση ολόκληρων ομάδων τροφίμων φέρνει σημαντικές διατροφικές ελλείψεις οι οποίες οδηγούν τον οργανισμό σε άμυνα, με έντονο το αίσθημα κόπωσης καθώς και εμφανή σημάδια διαταραχών όπως ξηρότητα, σπάσιμο νυχιών ή αραίωση μαλλιών.

– Συμφωνείτε με τα πρότυπα ομορφιάς της εποχής; Έχουν τα social media, με τη δυνατότητα της συνεχής δημόσιας προβολής του κάθε χρήστη, εντείνει την προσκόλληση στην εικόνα και κατ’ επέκταση στα πρότυπα ομορφιάς; Ποια είναι η εμπειρία σας από το χώρο της δουλειάς σας;
Για του λόγου το αληθές, πάντα ένα καλλίγραμμο σώμα ήταν πρότυπο. Σίγουρα, όλοι θα θαυμάσουν ένα γυμνασμένο κορμί. Αλλά αυτό που γίνεται ειδικά τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα από τα social media δεν έχει προηγούμενο. Ο ρυθμός επαναλαμβανόμενης προβολής του «τέλειου» είναι καταιγιστικός! Ως αποτέλεσμα, έχουμε την εμμονή πλέον πολλών ως προς αυτή την «τελειότητα». Είναι υγιές να προσπαθούμε για το καλύτερο, ωστόσο οι εξαντλητικές δίαιτες ή αντίστοιχα προπονήσεις μέχρι τελικής πτώσης για την επίτευξη του «ιδανικού» είναι κάτι που καταδικάζω. Έτσι κι αλλιώς πάντα τα άκρα είναι λάθος εξ ορισμού. Πλέον, υπάρχει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό γυναικών αλλά και ανδρών που εκφράζουν αρνητικές σκέψεις για το σώμα τους και αυτό είναι κάτι που όλοι οι ειδικοί προσπαθούμε να αναστρέψουμε. Είμαστε τόσο διαφορετικοί όλοι μεταξύ μας, με διαφορετικά σχήματα τόσο σωμάτων όσο και προσώπων. Η προσπάθεια για το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα είναι θεμιτή, ωστόσο χωρίς άγχος και πίεση.

– Εσείς, ως ειδικός, τι θα συμβουλεύατε το παιδί σας;
Τα τελευταία χρόνια τα παιδιά μέχρι και την εφηβική ηλικία, έχουν ακινητοποιηθεί, είτε γιατί οι απαιτήσεις της εκπαίδευσής τους έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, είτε γιατί βρίσκονται μπροστά σε μία παιχνιδομηχανή. Οι τελευταίες έρευνες δίνουν στην Ελλάδα απογοητευτικά στατιστικά αφού πάνω από το 40% αγοριών και κοριτσιών θεωρούνται υπέρβαρα ή παχύσαρκα.
Προσωπική μου άποψη είναι ότι οι μεν συνήθειες φαγητού των παιδιών, όπως άλλωστε και των μεγάλων, έχουν απομακρυνθεί από το μεσογειακό τρόπο διατροφής, ωστόσο το μεγάλο πρόβλημα εδώ είναι η απόλυτη ακινησία. Τα παιδιά έχουν φύγει από τις αλάνες, έχουν σταματήσει να παίζουν κυνηγητό και «μήλα» που παίζαμε οι μεγαλύτεροι στην ηλικία τους. Πριν από 20 χρόνια πέρναγες από σχολεία και έβλεπες στα διαλλείματα να τρέχει ο ιδρώτας από το παιχνίδι, τώρα επικρατεί ησυχία. Την 8χρονη κόρη μου την κατευθύνω στο δραστήριο παιχνίδι σε καθημερινή βάση λέγοντάς της ότι «παιδί και παιχνίδι πάνε μαζί». Σίγουρα δε, έχει και «θα έχει πάντα» 2 φόρες την εβδομάδα μία οργανωμένη αθλητική δραστηριότητα ανάλογα με αυτό που της αρέσει. Από την άλλη, καλώς ή κακώς γεννήθηκε μέσα στην τεχνολογία και μ’ αυτή θα μεγαλώσει, αλλά με την αντίστοιχη ενδεδειγμένη χρήση σύμφωνα με τους ειδικούς.

– Ένα tip για το καλοκαίρι;
Καλοκαίρι = θάλασσα = αναμελιά = χαλάρωση = διακοπές.
Διακοπές = διακόπτω = Αποβάλω ότι έχει να κάνει με τη ρουτίνα.
Χαρείτε αυτήν την όμορφη εποχή σε όλο το φάσμα της και με τις λιχουδιές που μας δίνει απλόχερα ο ευλογημένος τόπος που ζούμε. Τόσα φρέσκα φρούτα και λαχανικά που σε λίγες περιοχές του κόσμου υπάρχουν, αλλά και τόσα νοστιμότατα παραδοσιακά φαγητά, κατατάσσοντας την ελληνική κουζίνα σε μία από τις γευστικότερες παγκοσμίως. Συμβουλή δική μου: απολαύστε περισσότερες λιχουδιές, αντισταθμίζοντας με περισσότερη δραστηριότητα μιας και ρεαλιστικός στόχος των διακοπών είναι να «φύγετε κι να γυρίσετε με το ίδιο βάρος».

*Ο Μιχάλης Τζούλης έχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην Αθλητική διατροφή – διαιτολογία από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι πτυχιούχος του τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΕΚΠΑ. Έχει εξειδικευτεί στο Nutrition coaching. Η εκπαίδευση και η καθοδήγηση προς την τροποποίηση της συμπεριφοράς της διατροφής σε συνδυασμό με την φυσική δραστηριότητα είναι η ειδικότητα και η φιλοσοφία του. Στόχος του είναι η καθοδήγηση προς ένα καλύτερο τρόπο διατροφής. Συνεργάζεται με τα Holmes Place Health Clubs τα τελευταία 17 χρόνια σαν αθλητικός διατροφολόγος και Nutrition Coach.