Οι τρεις σοβαρότερες απειλές που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας

Το βραβείο Νόμπελ για την Oικονομία, την καταθλιπτική επιστήμη, κέρδισε φέτος ένας αισιόδοξος: ο Άνγκους Ντίτον, του Πανεπιστημίου του Princeton. Το βιβλίο του, «The Great Escape», είναι σε μεγάλο βαθμό τυμπανοκρουσίες για τον κοινό άνθρωπο –άνδρες και γυναίκες: τα έχουν καταφέρει πολύ καλύτερα τον τελευταίο αιώνα, όπως ποτέ πριν. Όπως έγραψε ο Ντέιβιντ Λέοναρντ στο «The Upshot» των New York Times, το βιβλίο του Ντίτον δείχνει ότι «με βάση τις πιο σημαντικές μετρήσεις - πόσο καιρό ζούμε, πόσο υγιείς

Είναι ωραίο να διαβάζεις κάτι τέτοιο, επειδή είναι αντίθετο με την τάση στον παγκόσμιο σχολιασμό. Το βιβλίο του Ντίτον είναι σαν το τραγούδι του κορυδαλλού: γλυκό, έστω και για ένα λεπτό, πάνω από τις απειλητικές προειδοποιήσεις. Παρόλα αυτά, ακόμα και για τον Ντίτον, δεν είναι όλα φωτεινά. Ο μεγαλύτερος φόβος του - η υπερθέρμανση του πλανήτη - έχει γίνει τόσο οικείος ώστε να είναι εύκολο να ξεχνάμε την τεραστίου μεγέθους δυναμική της καταστροφής του. Όχι, δεν πρόκειται να μας ανατινάξει. Αλλά οι περισσότεροι επιστήμονες πιστεύουν ότι θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ πιο θανατηφόρος για τις μάζες των ανθρώπων από οποιαδήποτε τρομοκρατική ομάδα μέχρι στιγμής. Μια πρόσφατη προειδοποίηση από την Επιτροπή των Ανήσυχων Επιστημόνων - και οι περισσότεροι επιστήμονες που εργάζονται για το περιβάλλον ανησυχούν - το έθεσε ξεκάθαρα: «Αν δεν αναλάβουμε άμεση δράση για τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών του θερμοκηπίου, οι επιπτώσεις αυτές θα συνεχιστούν με μεγαλύτερη ένταση, θα γίνονται ολοένα και πιο δαπανηρές και επιζήμιες και όλο και περισσότερο θα επηρεάσουν ολόκληρο τον πλανήτη».

Μπορεί να είστε σε θέση να επιζήσετε - ακόμα και αν μετακινηθείτε - από μελλοντικές πλημμύρες σε απομακρυσμένες περιοχές του κόσμου: Αλλά όταν η Νέα Υόρκη γίνει μια πόλη που θα πλημμυρίζει τακτικά από γεγονότα όπως ο τυφώνας Σάντι (πριν από τρία χρόνια, αυτό το μήνα: 200 νεκροί, 75 δις δολ. ζημιές), τότε η συμπάθεια θα γίνει τρόμος.

Στην Αφρική και σε τμήματα της Μέσης Ανατολής (για να μην αναφέρουμε την Καλιφόρνια), ωστόσο, το νερό δεν υπάρχει παντού, αλλά μάλλον πουθενά. Βίαιες μάχες για τη διαθεσιμότητά του είναι ήδη εμφανείς και θα χειροτερέψουν. Αυτό δεν είναι ένας φόβος που εκφράζεται με στόμφο από φιλελεύθερους οικολόγους - είναι μια αλήθεια που αναγνωρίζεται από το στρατό των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η τζιχαντιστική τρομοκρατία, που έχει επίκεντρο αλλά δεν περιορίζεται στη Μέση Ανατολή, δεν έχει τίποτα σε αυτό το επίπεδο. Αλλά όταν οι καλύτερα οργανωμένες ομάδες αποκτήσουν όπλα μαζικής καταστροφής, θα γίνουμε μάρτυρες μιας παραδειγματικής στροφής των απειλών τους. Ήδη, αστικοί και θρησκευτικοί πόλεμοι βρυχούνται στη Μέση Ανατολή, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, την Ινδία, τον Καύκασο - και οι τρομοκράτες κάνουν πρόβες στην Κίνα, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

Οι σκεπτικιστές σημειώνουν ότι οι ηγέτες των τζιχαντιστικών ομάδων αγνοούν την πολυπλοκότητα των βιολογικών, χημικών και πυρηνικών όπλων. Αλλά δεδομένου ότι το Ισλαμικό Κράτος εκτιμάται τώρα ότι κερδίζει 1,5 εκατ. δολ. την ημέρα από αυτό που οι Financial Times αποκαλούν «καταλεπτώς διαχείριση» της παραγωγής πετρελαίου, για την οποία «στρατολογούν ενεργά ειδικευμένους μηχανικούς», φαίνεται απίθανο ότι δεν θα μπορούν να προσελκύσουν και εξειδικευμένους πυρηνικούς επιστήμονες, με τη σωστή τιμή.

Δεν μπορούν οι Ηνωμένες Πολιτείες, ως απαραίτητο έθνος που είναι, να κάνουν κάτι; Ναι, μπορούν και το κάνουν. Αλλά η στρατιωτική επέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών κατά του ISIS έχει αποτύχει να ανακόψει την ανάπτυξη της μαχητικής ομάδας. Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν η πρωταρχική παγκόσμια στρατιωτική δύναμη, η επιρροή τους διαβρώνεται σε μια εποχή όπου υπάρχει μικρή παγκόσμια συναίνεση για την αλλαγή του κλίματος και την τρομοκρατία. Η Ρωσία, μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, φαίνεται ελάχιστα διατεθειμένη για μία κοινή δράση: η κατάληψη της Κριμαίας από την Ουκρανία και η συνεχής χορηγία της εξέγερσης στα ανατολικά της χώρας έχουν αποδυναμώσει υπερβολικά μια χώρα που εξακολουθεί να βιώνει τη διαφθορά τόσο ώστε κάποιοι σοβαροί άνθρωποι να μιλούν τώρα για μια άλλη λαϊκή εξέγερση.

Η δύναμη φαίνεται ότι ασκήθηκε πιο αποτελεσματικά από τη Ρωσία (παρά την οικονομική παρακμή της) και η ανάπτυξη εξακολουθεί να είναι υψηλή (σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο) στην Κίνα, παρά την επιβράδυνση της. Αντίθετα, ζωτικής σημασίας σύμμαχοι των ΗΠΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζουν τώρα τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα για το κοινό νόμισμα και μια τεράστια κρίση προσφύγων. Τα θέματα αυτά έχουν πυροδοτήσει φόβους ότι η ένωση μπορεί να διαλυθεί ξανά σε μεμονωμένα εθνικά κράτη.

Οι Ευρωπαίοι δεν είχαν ποτέ μια μεγάλη σύνδεση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εκτός από την αξιοποίηση της γενναιοδωρίας τους για τα εθνικά σχέδια. Η εθνική πολιτική παραμείνει στο επίκεντρο της πίστης που υπάρχει στους δημοκρατικούς θεσμούς της ΕΕ - αλλά ακόμη και αυτό ξεθωριάζει. Ο Economist σημειώνει ότι «μεταξύ 1980 και 2000, ο σκοπός της δημοκρατίας βίωσε μόνο μερικές αποτυχίες, αλλά από το 2000 έχουν υπάρξει πολλές. Και τα προβλήματα της δημοκρατίας είναι βαθύτερα από αυτό που δείχνουν οι απλοί αριθμοί. Πολλές κατ’ όνομα δημοκρατίες ρέπουν προς την απολυταρχία, διατηρώντας την εξωτερική εμφάνιση της δημοκρατίας μέσω των εκλογών, αλλά χωρίς τα δικαιώματα και τους θεσμούς που είναι εξίσου σημαντικοί.

Ακόμη και η απειλή του πυρηνικού Αρμαγεδδώνα, ένα απομεινάρι των προηγούμενων δεκαετιών, έχει μεγαλώσει και πάλι, καθώς οι ΗΠΑ και η Ρωσία ανταγωνίζονται για τον εκσυγχρονισμό των πυρηνικών δυνάμεών τους. Ο Σαμ Ναν, γερουσιαστής των ΗΠΑ και βετεράνος ακτιβιστής για τον πυρηνικό αφοπλισμό, δήλωσε νωρίτερα αυτό το έτος ότι «η εμπιστοσύνη έχει διαβρωθεί σε σημείο σχεδόν καταστροφικό. Ένας πόλεμος βρίσκεται σε εξέλιξη ακριβώς στο κέντρο της Ευρώπης. Η συνθήκη για την κατανομή των συμβατικών δυνάμεων έχει καταρρεύσει, η συνθήκη INF (για την απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων Μέσου Βεληνεκούς) δέχεται μεγάλη πίεση, υπάρχουν τακτικά πυρηνικά όπλα σε όλη την Ευρώπη. Είναι μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση».

Επί σχεδόν τρεις δεκαετίες, δεν είχαμε καμία επίμονη υπαρξιακή απειλή πάνω από τα κεφάλια μας. Τώρα, ακόμη και οι πιο τυχεροί από εμάς που ζούμε σε αυτό που οι περισσότεροι από τους παππούδες μας θα θεωρούσαν πολυτέλεια, έχουμε αρκετές. Για να ζούμε πέρα από τις απειλές αυτές, αντί να πεθαίνουμε μαζικά εξαιτίας τους, θα χρειαστεί πολύ περισσότερη προσοχή από ό,τι επιθυμούσαμε να συγκεντρώσουμε.

blogs.reuters.com

Διαβάστε περισσότερα