Η ΕΕ χρειάζεται ένα νέο προγαμιαίο συμβόλαιο

Ο Γάλλος πρόεδρος Francois Hollande ανακοίνωσε πρόσφατα πως θα επιδιώξει τον επιμερισμό του ευρωπαϊκού χρέους, κάτι όμως που η Γερμανία, η Ολλανδία, και η Φιλανδία δεν θέλουν να γίνει.

Υπάρχουν αρκετά ιστορικά προηγούμενα στον επιμερισμό χρεών. Το κλασικό μοντέλο, είναι αυτό που εφάρμοσε το 1790 στις ΗΠΑ ο Alexander Hamilton.

Υπάρχουν όμως σημαντικές διαφορές, μεταξύ της τότε περίπτωσης και της σημερινής στην ευρωζώνη.

Η Αμερική κατάφερε με τον καιρό, αν και χρειάστηκε να μεσολαβήσει ένας εμφύλιος πόλεμος, να σχηματίσει μια «αμερικανική φυλή». Κάτι ανάλογο όμως δεν φαίνεται να γίνεται πραγματικότητα στην Ευρώπη.

Οι βαλκανικές φυλές είναι πιο διχασμένες από ποτέ. Οι Σκοτσέζοι θέλουν να αποσχιστούν από το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Ιταλία είναι διαιρεμένη μεταξύ Βορρά και Νότου, όπως ήταν επί εποχής Γαριβάλδι. Και η πιθανότητα οι Έλληνες, οι Ιταλοί, οι Ισπανοί και οι Γάλλοι, να αναμιχθούν με τους Γερμανούς, σχηματίζοντας μια ευρωπαϊκή φυλή, μοιάζει πιο απίθανη σήμερα από ότι πριν από αιώνες.

Το δημόσιο χρέος έχει από πίσω του το δικαίωμα και την εξουσία του κράτους να φορολογεί. Τα προτεινόμενα από πολλούς ευρωομόλογα θα έχουν την στήριξη της ΕΕ, με την προϋπόθεση ότι αυτή, μέσω των πολιτών της, θα μπορεί να παράγει επαρκή πλούτο για να φορολογηθεί. Να σημειώσουμε εδώ, ότι και η Ιταλία, και η Ελλάδα παράγουν πλούτο. Απλά, το μεγαλύτερο μέρος του δεν φορολογείται.

Ας υποθέσουμε ότι θα εκδοθούν ευρωομόλογα, και πως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία κ.ά. θα συμφωνήσουν σε μια ρήτρα ότι σε περίπτωση αποχώρησης τους, λόγω ανεπάρκειας, τα ευρωομόλογα θα ανταλλαγούν με ίσα κρατικά ομόλογα αυτών των χωρών. Τι θα κάνουν οι πιστωτές; Θα τα αγοράζουν με χαμηλότερα επιτόκια από αυτά που ισχύουν τώρα; Η απάντηση είναι όχι.

Να μη ξεχνάμε ότι τα νέα αυτά χαρτιά θα βασίζονται στο ίδιο ακριβώς πάνω στο οποίο βασίζεται και το σημερινό δημόσιο χρέος: Το δικαίωμα και την εξουσία του κάθε κράτους να φορολογεί. Αν μπουν τέτοιες ρήτρες, τότε η ΕΕ απεμπολεί το δικαίωμα να επιβάλλει την αποπληρωμή των δανείων στις αποχωρήσασες χώρες, και το δικαίωμα αυτό περνά στις εθνικές κυβερνήσεις τους.

Αυτή είναι η βασική ουσία του εν λόγω ζητήματος. Ποια πολιτική αρχή θα μπορέσει να διευκολύνει (με αξιοπιστία) την εξόφληση;

Η ΕΕ, με την δυνατότητα που έχει να επιταχύνει τις αλλαγές στην δημοσιονομική, νομισματική και μεταναστευτική πολιτική; Ή μήπως το κάθε μεσογειακό κράτος χωριστά; Μπορούν άραγε τα κράτη αυτά, όντας εκτός ΕΕ, να είναι πιο αξιόπιστα στις παραπάνω πολιτικές, τόσο ώστε να εξυπηρετούν τα δημόσια χρέη τους;

Η τιμή με την οποία οι επενδυτές θα αγοράζουν τα ευρωομόλογα, θα αντανακλά την πιθανότητα ότι οι χώρες του λεγόμενου Club Med δεν θα αλλάξουν πολιτική, θα αποχωρήσουν, και έτσι οι εθνικές τους κυβερνήσεις θα είναι αυτές που τελικά θα κληθούν να στηρίξουν το χρέος.

Άρα επιστρέφουμε εκεί απ όπου ξεκινήσαμε. Οι πιστωτές γνωρίζουν ότι τα κρατικά ομόλογα στηρίζονται από το δικαίωμα και την εξουσία που έχουν τα κράτ