Πώς είναι η ζωή ενός υποχόνδριου εν μέσω πανδημίας;

12:00 21/4/2020 - Πηγή: iPop

Πόσες φορές έχεις πει για πλάκα “μήπως είμαι υποχόνδριος;” επειδή απλώς ανησυχείς ιδιαίτερα για τα θέματα καθαριότητας; Ωστόσο, επειδή ανησυχείς σε έναν βαθμό δεν σημαίνει ότι είσαι υποχόνδριος. Ποια είναι τα συμπτώματα ενός υποχόνδριου, υπάρχει θεραπεία; Πώς είναι η καθημερινότητά του;

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα ενός υποχόνδριου, ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες που αυξάνουν το ενδεχόμενο να διαγνωστεί ένα άτομο με υποχονδρίαση;

Σε αυτά και σε πολλά ακόμη ερωτήματα μας απαντά ο Δημήτρης

Παπαδημητριάδης MD MSc, Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής. 

Ποιος είναι ο υποχόνδριος;

Έχει επικρατήσει στην κοινή γνώμη να λογίζεται ως υποχόνδριος οποιοσδήποτε άνθρωπος εκδηλώνει μια αυξημένη ανησυχία για ζητήματα καθαριότητας και υγιεινής. Για παράδειγμα, θα πει κάποιος στον φίλο του “να δοκιμάσω το κοκτέιλ σου από το καλαμάκι σου ή είσαι υποχόνδριος και θα παρεξηγηθείς;”.

«Ωστόσο, ως ψυχιατρικός όρος σημαίνει τη διαρκή και ενίοτε υπερβολική ανησυχία ότι πάσχει κανείς από μία ή περισσότερες σοβαρές παθολογίες οπουδήποτε στον οργανισμό, ενάντια στις διαβεβαιώσεις των ιατρών ότι είναι υγιής και μάλιστα σε απουσία ιδιαίτερων συμπτωμάτων», αναφέρει ο κ. Παπαδημητριάδης τονίζοντας πως ο υποχόνδριος αναμασάει επίμονα τη σκέψη ότι ίσως η πραγματική διάγνωση διαφεύγει της προσοχής των ειδικών και για αυτό τον λόγο αυτό-εξετάζεται συχνά, ή διαβάζει πληροφορίες στο διαδίκτυο για συμπτώματα που θεωρεί ότι είναι σχετικά με τον ίδιο, ή υποβάλλει τον εαυτό του σε ιατρικό έλεγχο από διαφορετικούς ιατρούς ή από διαφορετικές ειδικότητες κατ’ επανάληψη.

Ως διάγνωση, βρίσκεται αρκετά κοντά σε μία άλλη ψυχική διαταραχή που ονομάζεται σωματοποιητική διαταραχή (ή σύνδρομο Briquet), όπου κυριαρχούν πραγματικά συμπτώματα στο σώμα. Αυτά τα συμπτώματα είναι, όμως, ψυχογενή, ή ψυχοσωματικά αν προτιμάτε, δηλαδή δεν προέρχονται από τα ίδια τα όργανα στα οποία εμφανίζονται, όπως συμβαίνει με το ευερέθιστο έντερο και με ορισμένους χρόνιους πόνους.

Όπως αναφέρει ο κ. Παπαδημητριάδης, «πρόσφατα, αντικαταστήσαμε τον όρο υποχονδρίαση με τον όρο “διαταραχή άγχους ασθένειας” και τη σωματοποιητική διαταραχή με τον όρο “διαταραχή σωματικών συμπτωμάτων” ώστε να γίνουν περισσότερο ευκρινείς».

Περίπου 3 στους 100 επισκέπτες της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, για παράδειγμα σε οποιοδήποτε ιατρείο, ή κέντρο υγείας ή εξωτερικό ιατρείο νοσοκομείου, πάσχουν με τη διαταραχή άγχους ασθένειας.

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα και πώς είναι το 24ωρου ενός υποχόνδριου;

«Σε συνέχεια της προηγούμενης απάντησης, μπορείτε να σκεφτείτε έναν άνθρωπο που πάσχει με υποχονδρίαση ως αγχωμένο και ανήσυχο ότι, είτε έχει ήδη είτε κινδυνεύει να αποκτήσει ένα σοβαρό νόσημα, που θα μπορούσε να τον ταλαιπωρήσει πολύ, ή να του στοιχίσει τη ζωή», επισημαίνει ο Δημήτρης Παπαδημητριάδης, συνεχίζοντας:

Θα τον ακούσετε να μεγεθύνει υπερβολικά ένα μικρό σύμπτωμα, για παράδειγμα μία ήπια και περιορισμένη δερματική αντίδραση, ως δυσοίωνη ένδειξη για κάτι μεγαλύτερο και πολύ χειρότερο που συμβαίνει στον οργανισμό του. Και θα έχει μια μεγάλη σιγουριά σε αυτό. Θα δυσκολευτείτε να εκλογικεύσετε τη σκέψη του ή να τον καθησυχάσετε γιατί η αμφιβολία του θα περιέχει αρκετά επιχειρήματα για το αντίθετο, με κοινό παρονομαστή τη διάχυτη αβεβαιότητά του. Θα τον συλλάβετε να μελετάει ιατρικές ιστοσελίδες ή βιβλία, ή να επισκέπτεται διαγνωστικά κέντρα συχνά – πυκνά και να ξοδεύει κάμποσα χρήματα σε εξετάσεις που δεν έχουν ούτε ένδειξη, ούτε νόημα

Πολύ περισσότερο, η οποιαδήποτε ανακούφιση λαμβάνει από τις διαβεβαιώσεις των ειδικών θα είναι μόνο προσωρινή. Εκείνος, θα αποφεύγει προσεκτικά οποιαδήποτε δραστηριότητα θεωρεί ότι τον εκθέτει σε κίνδυνο για τα συμπτώματά του, όπως τη γυμναστική αν σκέφτεται ότι νοσεί από μία καρδιακή αρρυθμία.

Κάποιες φορές, μπορεί να συζητάει για όλα αυτά με το περιβάλλον του, τόσο πολύ που γίνεται κουραστικός. Άλλοτε θα τον συναντήσουμε ως λίαν εσωστρεφή που υποφέρει σιωπηλά με το άγχος του, ή δείχνει μόνιμα μελαγχολικός.

Για όλους αυτούς τους λόγους, οι άνθρωποι με τη διαταραχή άγχους ασθένειας αντιμετωπίζουν αργά ή γρήγορα προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις τους και στην εργασία τους, δεν ζουν τη ζωή που δικαιούνται, εφόσον η καθημερινή τους δραστηριότητα είναι δυνατόν να οριοθετείται αυστηρά με διάφορες αποφυγές, επιβαρύνουν οικονομικά τον οικογενειακό προϋπολογισμό με περιττές ιατρικές δαπάνες, ή αποκτούν περισσότερα προβλήματα ψυχικής υγείας όπως η διαταραχή σωματικών συμπτωμάτων και οι διαταραχές του άγχους και της διάθεσης

Ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες που αυξάνουν το ενδεχόμενο να διαγνωστεί ένα άτομο με υποχονδρίαση;

Η διαταραχή άγχους ασθένειας εκδηλώνεται πιο εύκολα σε ανθρώπους που είναι αγχώδεις έτσι κι αλλιώς, ή έχουν οικογενειακό ιστορικό διαταραχών του άγχους, ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, ή διαταραχών της προσωπικότητας.

«Οπωσδήποτε, κάθε συνθήκη που αυξάνει την πίεση, όπως μια προσωπική πρόκληση προσαρμογής σε αιφνίδιες και μεγάλες αλλαγές της ζωής, όπως ένα διαζύγιο ή ένας θάνατος στο περιβάλλον, προδιαθέτουν σε αυτή την ψυχική διαταραχή», επισημαίνει ο Ψυχίατρος τονίζοντας πως μια οικονομική κρίση – είτε προσωπική είτε εθνική – ή μία κρίση δημόσιας υγείας, όπως η πανδημία SARS-CoV-2, καθιστούν πιο εύκολα έναν άνθρωπο ευαίσθητο και ευάλωτο. Το ίδιο ισχύει και για κάθε περίοδο της ζωής στην οποία υπάρχει αδράνεια, δηλαδή αλλαγή στο σύνηθες μοτίβο διαβίωσης, στη σύνταξη ή ακόμη – ακόμη και στις καλοκαιρινές διακοπές, γιατί τότε γινόμαστε εύκολα πιο αυτοαναφορικοί, αφού απουσιάζουν τα ετεροαναφορικά κέντρα της προσοχής μας.

Παραδοσιακά, θα έλεγα ότι διαπιστώνουμε την εγκατάσταση της υποχονδριάσης στο έδαφος μίας αρχικής ιατρικής διερεύνησης για τη διαφορική διάγνωση μεταξύ νοσημάτων μετά την πρώτη επίσκεψη σε έναν ειδικό, ή στην πορεία ενός τυπικού τακτικού προληπτικού ελέγχου.  Όμως, φαίνεται ότι προδιαθέτει και το ενδεχόμενο ιστορικό ψυχικής ή σωματικής κακοποίησης, ή παραμέλησης στην παιδική ηλικία που καταλείπει ίχνη στην προσωπικότητα ενός ανθρώπου

Την ίδια στιγμή, ο κ. Παπαδημητριάδης εφιστά την προσοχή μας λέγοντας πως αποτελεί μια ανεπιθύμητη ενέργεια του διαδικτύου.

Ο μέγας σημειολόγος Ουμπέρτο Έκο μας υπέδειξε κάποτε ότι μέσα στη δημοκρατία του internet, με την πληθώρα της διακινούμενης πληροφορίας που δεν είναι απαραίτητα ούτε έγκριτη ούτε δόκιμη, είναι εξαιρετικά δύσκολο να ξεχωρίζουμε το περιττό από την ουσία και την αλήθεια από την υπερβολή. Χωρίς την εξειδίκευση που επιτρέπει τη βαθύτερη κατανόηση της πληροφορίας και χωρίς την πραγματική ικανότητα στη διαλογή και στην επιλογή αυτής της πληροφορίας, οι άνθρωποι παρασύρονται πανεύκολα σε ανώφελες και ανήσυχες σκέψεις

Υπάρχει περίπτωση κάποιος να είναι υποχόνδριος και να μη το γνωρίζει; Τα συμπτώματα έχουν πάντα την ίδια ένταση;

Οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν με τη διαταραχή άγχους ασθένειας γνωρίζουν ότι υπερβάλλουν, ή έστω έχουν περιόδους διαύγειας στις οποίες αντιλαμβάνονται ότι έχουν χάσει το μέτρο. Παρ’ όλα αυτά, είναι σύνηθες να μην έχουν επίγνωση για το μέγεθος που έχει η υπερβολή τους, γιατί διακατέχονται από δυσανεξία στην αβεβαιότητα! Δηλαδή, σκέφτονται ότι είναι καλύτερο και περισσότερο ασφαλές να ανησυχούν και να ψάχνουν, από την επιλογή να μην απασχολούνται και … “ό,τι ήθελε προκύψει”.

Αναφορικά με την ένταση και τη διάρκεια των συμπτωμάτων, ο Δημήτρης Παπαδημητριάδης επισημαίνει πως μετά την εγκατάσταση της διαταραχής και χωρίς εξειδικευμένη θεραπεία, υπάρχουν περίοδοι της ζωής με εξάρσεις και με υφέσεις, που συχνά ακολουθούν τις ψυχοπιεστικές καταστάσεις της καθημερινότητας και τις εναλλαγές μεταξύ δραστήριας καθημερινότητας και αδράνειας. «Γνωρίζουμε όμως, ότι είναι δυνατόν να εντείνονται αυτά τα συμπτώματα κοντά στην ηλικία στην οποία απεβίωσαν οι γονείς μας – ιδιαίτερα αν αυτό συνέβη λίγο πρόωρα», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Υποχονδρίαση και κορονοϊός: Τι συμβαίνει στο μυαλό του υποχόνδριου ειδικά εν μέσω πανδημίας;

«Είναι εντελώς αναμενόμενο ότι τα συμπτώματα ενισχύονται, μολονότι δεν υπάρχει ακόμη σπουδαία επιστημονική έρευνα που τεκμηριώνει ένα τέτοιο δεδομένο στην παρούσα πανδημία», αναφέρει ο κ. Παπαδημητριάδης προσθέτοντας ωστόσο πως οι άνθρωποι που ήταν προηγούμενα υποχόνδριοι είναι επαγγελματίες ανήσυχοι και επομένως η πανδημία δεν αλλάζει πολλά για αυτούς. Προσφέρει, απλώς, καινούριο περιεχόμενο.

Όσοι, δε, ήταν από πριν ιδεοψυχαναγκαστικοί και χρησιμοποιούσαν καταναγκασμούς καθαριότητας, σχεδόν δικαιώνονται και νιώθουν – επιτέλους – λιγότερο διαφορετικοί από τους άλλους. Διαπιστώνω αυτή τη νέα πραγματικότητα στην κλινική πράξη με δικούς μου θεραπευόμενους και μάλιστα αξιοποιούμε αυτή τη συγκυρία ως ευκαιρία, με θετικό τρόπο, για να τους εκπαιδεύσουμε ακόμη πιο συγκεκριμένα στα όρια και στη διαχείριση των καταναγκασμών τους, με τους συγκεκριμένους και κοινώς αποδεκτούς αλγόριθμους καθαριότητας, που προκρίνονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τον Εθνικό Οργανισμό Υγείας – ως απαραίτητοι αλλά και ικανοί -, όπως τα είκοσι δευτερόλεπτα στο πλύσιμο των χεριών

Από την άλλη η πανδημία -για όλους τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω-  ίσως πυροδοτήσει νέα περιστατικά διαταραχής άγχους ασθένειας σε ανθρώπους που προηγούμενα δεν εκδήλωναν συμπτώματα για αυτή τη διαταραχή.

Πώς μπορείς να βοηθήσεις έναν υποχόνδριο;

«Οι οικείοι μας και η οικογένειά μας είναι σκόπιμο να μη συμμετέχουν πολύ σε αυτόν τον κύκλο ανησυχίας όταν τον διαπιστώνουν», υπογραμμίζει ο Ψυχίατρος διευκρινίζοντας πως ακριβώς επειδή αποτελεί έναν ιδιαίτερα φαύλο κύκλο – που ξεκινάει με την αβεβαιότητα και συνεχίζει με την αναζήτηση διαβεβαιώσεων που δεν ικανοποιούν μακροπρόθεσμα αυτή την αβεβαιότητα αλλά την επιτείνουν -, η ενεργητική συμμετοχή μας καθησυχαστικά, τον διαιωνίζει.

Η καλύτερη βοήθεια που μπορούμε να παρέχουμε στους ανθρώπους μας που υποφέρουν με αυτή τη διαταραχή είναι η παραπομπή τους σε έναν ειδικό της ψυχικής υγείας με υπομονή, κατανόηση και αγάπη

Κι αυτό γιατί πρόκειται για ένα πρόβλημα που υπερβαίνει τις προσωπικές δυνατότητές μας να το διαχειριστούμε μόνοι μας γιατί αυτή η διαταραχή κάνει αεροπειρατεία στην ορθολογική σκέψη.

Ένας αεροσκάφος που ελέγχεται από αεροπειρατές δεν μπορεί να αλλάξει κατεύθυνση πτήσης από μόνο του. Οι πιλότοι του είναι δεμένοι χειροπόδαρα ή απειλούνται. Εν προκειμένω, η αβεβαιότητα δηλητηριάζει, δεσμεύει και απειλεί αδιάλειπτα την ορθολογική σκέψη

Υπάρχει θεραπεία;

Στην εποχή μας, η θεραπεία που έχει τη μεγαλύτερη ένδειξη εδώ είναι η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία, είτε μόνη της είτε συνδυαστικά με φαρμακευτική αγωγή.

Όπως εξηγεί ο κ. Παπαδημητριάδης στο iPop.gr, η πρώτη θα εκπαιδεύσει τα νευρωνικά δίκτυα που παράγουν τις αυτόματες σκέψεις και θα επαναπροσδιορίσει τις συμπεριφορές ώστε να σπάσει τον φαύλο κύκλο και η δεύτερη θα ζυγοσταθμίσει τα νευρωνικά δίκτυα για να αποδεσμεύσει την ορθολογική σκέψη από τους αεροπειρατές της.

Για την επιτυχημένη θεραπεία, προαπαιτείται ωστόσο, μια γενναία υπέρβαση του ταμπού για τη φροντίδα της ψυχικής υγείας και της συνωμοσιολογικής μυθοπλασίας που διακινείται στο διαδίκτυο και στην κοινή γνώμη – ενίοτε και με κάποιο δόλο – για την αξία και την ασφάλεια των θεραπευτικών παρεμβάσεων.

Info!

Τον Δημήτρη Παπαδημητριάδη μπορείτε να τον βρείτε στο site του, όπου μπορείτε να διαβάσετε και περισσότερα σχετικά άρθρα!

Διαβάστε επίσης:

Ο κορονοϊός επηρεάζει τον εγκέφαλο; Μπορεί να δημιουργηθεί μόνιμη βλάβη;

Photos: unsplash

Το άρθρο Πώς είναι η ζωή ενός υποχόνδριου εν μέσω πανδημίας; εμφανίζεται στο iPop.

Keywords
η ζωη, ζωη, η καθημερινή, σημαίνει, msc, διαυγεια, κορονοϊός, νέα, συμμετοχή, ipop, site, επηρεάζει, βιβλια, μετρο, Πρώτη ημέρα του Καλοκαιριού, αξια, αλλαγη ωρας 2012, ipop, οικονομικη κριση, γνωμη, δημοκρατια, δυσανεξια, εθνικη, εργασια, θανατος, ιχνη, καθημερινη, πιεση, msc, αγχος, αγωγη, αδρανεια, αρθρο, ανθρωπος, αρρυθμια, ατομο, βοηθεια, βρειτε, βρισκεται, γινεται, γονεις, δεδομενο, δειχνει, διαδικτυο, δικτυα, δολο, εδαφος, ευκαιρια, ευκολα, υπαρχει, εκο, ενεργεια, ενιοτε, εξετασεις, επηρεάζει, εποχη, ερευνα, ζωης, υγιης, ιδια, ιδιο, η καθημερινή, εικοσι, ηλικια, υπομονη, ισχυει, θετικο, ιστορικο, κοκτειλ, λογο, μικρο, μπορεις, μπορειτε, μυαλο, παντα, ουμπερτο εκο, οικογενεια, ορια, ορος, ουσια, περιβαλλον, πλακα, προβληματα, συγκεκριμενα, συνεχεια, συνταξη, συμμετοχή, σκεψεις, σωμα, συμπτωματα, ψυχοθεραπεια, ασφαλεια, δημητρης, εθνικο, ιατρικο, ιδιαιτερα, οργανα, πληροφοριες, σημαίνει, site, θεματα, υγειας
Τυχαία Θέματα
Πώς,pos