Μάχη για φιλέτα αξίας 5 δις. ευρώ

Του Κασσιανού Τζέλη

Παιχνίδι για τρεις Ελληνες επιχειρηματίες είναι πλέον ο χώρος των κατασκευών στον οποίο αναμένεται να «πέσουν» τουλάχιστον 5 δισ. ευρώ μέσα στο επόμενο διάστημα, αρχής γενομένης από την επανεκκίνηση των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων.
Οι τρεις μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι, ο ΕΛΛΑΚΤΩΡ της οικογένειας Μπόμπολα, η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ των κ.κ. Περιστέρη – Καμπά και η JP ΑΒΑΞ των κ.κ. Ιωάννου – Παρασκευαΐδη, μετά και την ουσιαστική εξαφάνιση των υπόλοιπων «παικτών»

μέσα στην παρατεταμένη ύφεση, διαμορφώνουν πλέον το «ελληνικό τρίγωνο» που θα διεκδικήσει τα επόμενα μεγάλα έργα της ελληνικής αγοράς, στην οποία ήδη «παίζουν» η γερμανική Hochtief και ο γαλλικός κολοσσός της Vinci.
Την εικόνα συμπληρώνει η διακριτική παρουσία «μεσαίου βεληνεκούς» της ΙΝΤΡΑΚΑΤ, συμφερόντων Κόκκαλη, που «χτυπάει» κυρίως μικρά και μεσαία έργα, ενώ έχει αρχίσει να διαφαίνεται η σταδιακή είσοδος νέων διεθνών σχημάτων, με αιχμή Κινέζους, αλλά και Γερμανούς.
Αλλωστε, η επικείμενη εμφάνιση νέων ξένων στην ελληνική αγορά, «καίει» τους τρεις μεγάλους Ελληνες που θέλουν από τώρα να «καλύψουν τα νώτα τους» και να κλείσουν τις συμφωνίες σε εκκρεμή θέματα, όπως οι αυτοκινητόδρομοι, εξασφαλίζοντας χρηματοδότηση από τις τράπεζες και να ισχυροποιήσουν το χαρτοφυλάκιο των έργων που δημοπρατούνται ή ετοιμάζονται να δημοπρατηθούν προκειμένου να ετοιμαστούν για την ενδεχόμενη μελλοντική μάχη που αναμένεται να έχει χαρακτήρα «ζωής ή θανάτου».
Στο πλαίσιο αυτό φαίνεται να εντάσσονται και οι κινήσεις της ΕΛΛΑΚΤΩΡ της οικογένειας Μπόμπολα που απέκτησε την ΑΕΓΕΚ και τα έργα που είχε (με αιχμές το Μετρό Θεσσαλονίκης και τη συμμετοχή στον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου). Η κατάσταση, όπως διαμορφώνεται, εντείνει και τον μεταξύ τους ανταγωνισμό, ενώ πολλά έχουν ειπωθεί και για την παρουσία και τη δράση συγκεκριμένων στελεχών στο υπουργείο Ανάπτυξης που «φωτογραφίζονται» ως «εκπρόσωποι» διαφορετικών ομίλων που είτε προωθούν είτε μπλοκάρουν διαδικασίες και έργα ανάλογα με τα συμφέροντα του κάθε στρατοπέδου.

Ανοικτά θέματα
Για την ώρα, οι μεγάλοι του κλάδου εξασφάλισαν αποζημιώσεις ύψους 360 εκατ. ευρώ για τους αυτοκινητοδρόμους, καθώς και την καταρχήν έγκριση των τραπεζών, αλλά ακόμα παραμένουν ανοιχτά θέματα. Παράλληλα, ετοιμάζονται να πέσουν στη μάχη για τα έργα του ΕΣΠΑ, προετοιμάζουν τις κινήσεις τους για τα περιφερειακά αεροδρόμια, περιμένουν το σχέδιο για την ιδιωτικοποίηση της λειτουργίας τής Εγνατίας Οδού και κυρίως τα νέα έργα παραχώρησης που εκτιμάται ότι θα «ξεκλειδώσουν» μετά τους τέσσερις οδικούς άξονες.
Ηδη, οριστικοποιήθηκε το πλάνο των έργων που θα συνεχιστούν πάνω στο οποίο θα κληθούν να συμφωνήσουν τράπεζες και ΕΕ. Η καταρχήν συμφωνία με τις τράπεζες ανακοινώθηκε από τον υπουργό, Ανάπτυξης Κ. Χατζηδάκη, χωρίς όμως να ξεκαθαρίζει εάν αφορά στο σύνολο των έργων.
Είναι δεδομένο ότι «πράσινο φως» άναψε για την Ολυμπία Οδό και τον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου. Δεδομένη θεωρείται και η έγκριση για την Ιόνια Οδό, αφού συμπεριλαμβάνει και το εμπορικό τμήμα Αθήνα-Μαλιακός (Νέα Οδός) του ΠΑΘΕ. Εκφράζονται, όμως, επιφυλάξεις για τον Κεντρικό Αξονα (Μαλιακός-Λαμία-Τρίκαλα). Το ενδεχόμενο να μη λάβει έγκριση το έργο θα κοστίσει στη ΓΕΚ που το έχει αναλάβει, ενώ σε μια τέτοια περίπτωση τα διόδια στις Θερμοπύλες ενδέχεται να περάσουν στον έλεγχο της Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, όπου κυριαρχούν οι Γερμανοί της Hochtief και η ΕΛΛΑΚΤΩΡ, που μετά την εξαγορά της ΑΕΓΕΚ κατέχει το 30% του μετοχικού κεφαλαίου.
Επιπλέον, συμφωνήθηκε η αποζημίωση ύψους 353,3 εκατ. ευρώ από το Δημόσιο προς τις κοινοπραξίες, αλλά ουσιαστικά τα έργα θα ξεκινήσουν μόνο όταν θα ανοίξουν ξανά οι τραπεζικοί κρουνοί. Αυτό θα συμβεί μετά την έγκριση της καταρχήν συμφωνίας από την ΕΕ, η οποία αναμένεται το επόμενο διάστημα. Μετά θα κατατεθούν οι νέες συμβάσεις προς κύρωση στη Βουλή.

«Ανάσα»
Η επανεκκίνηση των αυτοκινητοδρόμων θεωρείται ζωτικής σημασίας. Πολιτικά, εκτιμάται ότι θα ανατρέψει την ψυχολογία, ενώ θα δώσει και διεθνές μήνυμα ότι η ελληνική οικονομία αρχίζει να πατά στα πόδια της. Οικονομικά, αναμένεται ότι θα επαναφέρει την τραπεζική εμπιστοσύνη για ελληνικά έργα, ενώ θα αποτρέψει τους κλυδωνισμούς στους τρεις ελληνικούς ομίλους που, μαζί με τους Γερμανούς της Ηοchtief και τους γάλλους της Vinci, τα έχουν αναλάβει.
Συγκεκριμένα, η Ολυμπία Οδός στην οποία θα κατασκευαστεί τελικά το τμήμα Ελευσίνα-Πάτρα, με το τμήμα έως τον Πύργο και την Τσακώνα να μεταφέρεται για το μέλλον, ελέγχεται κατά 29,9% από τη γαλλική Vinci και κατά 17% αντίστοιχα από τη Hochtief, την ΕΛΛΑΚΤΩΡ, τη ΓΕΚ και την J&P Αβαξ. Ενα ποσοστό 2,5% ελέγχει η Αθηνά του ομίλου της J&P Αβαξ. Είναι το έργο στο οποίο έχουν συμμαχήσει όλοι, αλλά κυρίαρχο ρόλο παίζουν οι Γάλλοι και ο ΕΛΛΑΚΤΩΡ.
Ο Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, δηλαδή το τμήμα από τις Ράχες Μαλιακού έως το Κλειδί Ημαθίας (συμβολή με Εγνατία Οδό) ελέγχεται κατά 35% από τη Hochtief, κατά 30% από την ΕΛΛΑΚΤΩΡ, κατά 16,25% από την J&P ΑΒΑΞ, κατά 13,75% από τη Vinci και κατά 5% από την Αθηνά. «Leader» εδώ είναι οι Γερμανοί, άλλα πλέον είναι ενισχυμένος ο ρόλος της ΕΛΛΑΚΤΩΡ που απέκτησε και το 10% της ΑΕΓΕΚ.
Η Ιόνια Οδός, που περιλαμβάνει τον άξονα Αντίρριο-Ιωάννινα και το τμήμα Αθήνα-Σκάρφεια (Μαλιακός) του ΠΑΘΕ, θα γίνει κανονικά, πλην του τμήματος της διέλευσης Κλόκοβας λόγω εμπλοκής στο ΣτΕ. Ελέγχεται από τη ΓΕΚ με τη συμμετοχή των Ισπανών της ΑSC Group και Ferrovial, όπως επίσης και ο Κεντρικός Αξονας (Ε-95) που περιλαμβάνει το πέταλο του Μαλιακού, από τα Καμένα Βούρλα έως τις Ράχες και το τμήμα Ξυνιάδα Δομοκού-Τρίκαλα που τελικώς αποφασίστηκε να κατασκευαστεί σε πρώτη φάση.

Τρία νέα έργα με το «καλημέρα»

Το υπουργείο Ανάπτυξης έχει ήδη αρχίσει τις διαδικασίες για τη δημοπράτηση τριών έργων με συμβάσεις παραχώρησης, τα οποία θα μπορούσαν να «τρέξουν» άμεσα μετά την πλήρη επανεκκίνηση των τεσσάρων αυτοκινητοδρόμων. Πρόκειται για:
* Tον αυτοκινητόδρομο Ελευσίνα-Θήβα-Υλίκη που θα ενώνει την Ολυμπία Οδό με τον άξονα Αθήνα-Μαλιακός (Νέα Οδός), μέσω της Αττικής Οδού, διοχετεύοντας όλη τη διαμπερή κίνηση από βορρά προς νότο και αντίστροφα, λειτουργώντας ως ευρεία παράκαμψη της Αττικής. Το μήκος του άξονα είναι 50 χλμ. σε νέα χάραξη και το κόστος του προϋπολογίζεται σε 350 εκατ. ευρώ περίπου, εκ των οποίων τα 80-100 εκατ. ευρώ θα αποτελέσουν ιδιωτικά κεφάλαια. Το έργο φαίνεται ότι ενδιαφέρει έντονα τον όμιλο ΕΛΛΑΚΤΩΡ, αλλά δημιουργεί προβλήματα στον όμιλο της ΓΕΚ, αφού θα κόψει κίνηση και έσοδα από το κομμάτι του ΠΑΘΕ που διαχειρίζεται.
* Την υποθαλάσσια ζεύξη Σαλαμίνας, η οποία θα έχει μήκος 17,5 χλμ. Το έργο έχει κόστος 350 εκατ. ευρώ. Μακροπρόθεσμος στόχος είναι να επεκταθεί ο άξονας κατά μήκος της παραλιακής ζώνης Πειραιά και Αθήνας και να καταλήγει στο αεροδρόμιο. Εξάλλου, από και προς τη Σαλαμίνα διακινούνται ετησίως περίπου 11 εκατ. άτομα, αλλά και 4 εκατομμύρια οχήματα. Ενδιαφέρον έδειξαν και οι τρεις μεγάλοι, ωστόσο, στην κυβέρνηση επιθυμούν και τη συμμετοχή διεθνών ομίλων.
* Την υποθαλάσσια ζεύξη Λευκάδας, η οποία θα έχει μήκος 5 χλμ. περίπου και κόστος 50 εκατ. ευρώ. Το έργο δεν αποκλείεται να ενταχθεί σε ένα ενιαίο πακέτο με κάποιο από τα δύο προαναφερόμενα, καθώς θεωρείται το λιγότερο ελκυστικό επενδυτικά από όλα.
* Η επανεκκίνηση των αυτοκινητοδρόμων αναμένεται ότι θα δώσει και τη δυνατότητα να βγουν από το συρτάρι και οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού που εκκρεμούν για πάνω από πέντε χρόνια και υπολογίζεται ότι θα κοστίσουν 1 εκατ. ευρώ.
* Ενδιαφέρον αποκτά και η ιδιωτικοποίηση της Εγνατίας Οδού για 40 χρόνια, η οποία θα γίνει μέσω διαδικασιών που αναμένεται να τρέξει μέσα στο επόμενο διάστημα το ΤΑΙΠΕΔ.

Το ΕΣΠΑ
Επιπλέον, υπάρχει μια νέα σειρά έργων που θα χρηματοδοτηθούν από δημόσιους και κοινοτικούς πόρους, είτε από το τρέχον ΕΣΠΑ είτε από το επόμενο και αναμένεται να αποτελέσουν ισχυρό «τονωτικό» για τους τρεις ομίλους, καθώς εδώ το ενδιαφέρον των ξένων ισχυρών δεν φαίνεται να είναι μεγάλο. Πρόκειται για:
* Την ανάπλαση του Φαληρικού όρμου, που αποτελεί σύμπλεγμα έργων και περιλαμβάνει και τη μετατόπιση και υπογειοποίηση μεγάλου τμήματος της Λεωφόρου Ποσειδώνος. Τα έργα προϋπολογίζονται σε πάνω από 300 εκατ. ευρώ και αναμένεται να μπουν σε τροχιά δημοπράτησης μέσα στο καλοκαίρι, προκειμένου να μη χαθούν και τα δεσμευμένα κονδύλια από το ΕΣΠΑ.
* Τις επεκτάσεις του Μετρό στη Θεσσαλονίκη, όπου πλέον, μετά την εξαγορά της κατασκευάστριας της βασικής γραμμής ΑΕΓΕΚ παίζει βασικό ρόλο η ΕΛΛΑΚΤΩΡ, αλλά και τις επεκτάσεις του αθηναϊκού Μετρό, που η κυβέρνηση θέλει να εντάξει στο νέο ΕΣΠΑ. Προτεραιότητα αναμένεται να δοθεί στην επέκταση προς Ιλιον, η οποία κοστίζει 250 εκατ. ευρώ, ενώ θα γίνει προσπάθεια να ενταχθεί και το πρώτο τμήμα της νέας γραμμής 4, από το Αλσος Βεΐκου έως τον «Ευαγγελισμό», κόστους περίπου 1 δισ. ευρώ.

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ: Ελκυστικό το «πακέτο»
Μεγάλο στοίχημα για τους εγχώριους κατασκευαστές είναι και το πακέτο των παραχωρήσεων των περιφερειακών αεροδρομίων για τα οποία έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον η ΕΛΛΑΚΤΩΡ σε συνεργασία με τη Vinci και η J&P ΑΒΑΞ σε συνεργασία με Zurich Airport. Στο παιχνίδι μπήκε κι ένας νέος «παίκτης», ο Ομιλος Κοπελούζου που ήδη ελέγχει το 5% του «Ελ. Βενιζέλος» σε συνεργασία με τη γερμανική Fraport AG, η οποία λειτουργεί 13 αεροδρόμια σε όλο το κόσμο, μεταξύ αυτών και το αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης. Ενδιαφέρον έχει εκδηλώσει και η ισχυρή τουρκική TAV, αλλά και η ΜΕΤΚΑ του Ομίλου Μυτιληναίου σε συνεργασία με την Corporation America από την Αργεντινή που ελέγχει 49 αεροδρόμια σε Λατινική Αμερική και Ευρώπη. Στον χορό μπαίνουν και οι Κινέζοι μέσω της Shenzhen Airport.
Ηδη, το ΤΑΙΠΕΔ «τρέχει» τις διαδικασίες για την ιδιωτικοποίηση των δύο πρώτων ομάδων. Η πρώτη περιλαμβάνει τα αεροδρόμια Θεσσαλονίκης, Κέρκυρας, Χανίων, Κεφαλονιάς, Ζακύνθου, Ακτίου και Καβάλας, ενώ προαιρετικά μπορούν να ενταχθούν τρία από τα αεροδρόμια Αλεξανδρούπολης, Αράξου, Καλαμάτας και Αγχιάλου. Η δεύτερη περιλαμβάνει τα αεροδρόμια Ρόδου, Κω, Σάμου, Μυτιλήνης, Μυκόνου, Σαντορίνης και Σκιάθου, ενώ προαιρετικά μπορούν να ενταχθούν τρία από τα αεροδρόμια Λήμνου, Χίου, Καρπάθου και Αγχιάλου.
Από Ρόδο, Θεσσαλονίκη, Κω, Κέρκυρα και Χανιά προβλέπεται να περάσουν φέτος 13,4 εκατ. επιβάτες, απορροφώντας το 71% της επιβατικής κίνησης. Για τα συγκεκριμένα αεροδρόμια προβλέπεται επένδυση αξίας άνω των 100 εκατ. ευρώ.
Οι αερολιμένες Ζακύνθου, Σαντορίνης, Μυτιλήνης, Μυκόνου, Σάμου, Κεφαλονιάς, Ακτίου και Καβάλας είναι αναπτυσσόμενοι και απαιτούν την πραγματοποίηση έργων υποδομής ύψους 95 εκατ. ευρώ. Φέτος εκτιμάται ότι θα εξυπηρετήσουν 4 εκατ. επιβάτες.
Το επόμενο δέλεαρ αναμένεται να είναι το νέο αεροδρόμιο Καστελλίου για το οποίο θα τρέξει ξεχωριστός διαγωνισμός παραχώρησης και για το οποίο φαίνεται να έχει ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον η κινεζική Fosun.

••• Στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι τα έργα θα δώσουν δουλειά σε πάνω από 25.000 ανέργους και μεσοπρόθεσμα θα δημιουργήσουν περισσότερες από 60.000 θέσεις εργασίας στις περιοχές που διαπερνούν.