Το τέλος της Σένγκεν; Δανία και Σουηδία επιβάλουν συνοριακούς ελέγχους

Η ζώνη ελεύθερης διακίνησης της Ευρώπης, Σένγκεν, αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη δοκιμασία των δύο δεκαετιών ύπαρξής της, μετά την επιβολή συνοριακών ελέγχων της Σουηδίας για τους επισκέπτες που διέρχονται από τη Δανία, σε μια «ζώνη» που θεωρούνταν από τα πιο ανοιχτά σύνορα στον κόσμο. Λίγες ώρες μετά την έναρξη της ισχύος των μέτρων, η Δανία ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει νέους ελέγχους στα σύνορά της με τη Γερμανία, ενώ το Βερολίνο προειδοποίησε ότι η ελεύθερη ζώνη διακίνησης των 26 εθνών της πλέον «κινδυνεύει».

Έξι χώρες της Σένγκεν - Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία,

Σουηδία, Δανία και το μη μέλος της ΕΕ Νορβηγία - έχουν πλέον επαναφέρει τους ελέγχους στα σύνορα, καθώς η Ευρώπη προσπαθεί να αντιμετωπίσει μια πρωτοφανή εισροή προσφύγων και μεταναστών από περιοχές συγκρούσεων, όπως η Συρία και το Αφγανιστάν. Ο δανός πρωθυπουργός Λαρς Λόκε Ράσμουσεν κατηγόρησε τη Σουηδία για την εισαγωγή συνοριακών ελέγχων της χώρας του. «Εμείς απλά αντιδρούμε σε μια απόφαση που ελήφθη στη Σουηδία. Είναι μια καθόλου ευχάριστη στιγμή», είπε. Χωρίς δράση, όπως είπε, οι έλεγχοι στη Σουηδία θα μπορούσαν «να αυξήσουν τον κίνδυνο ενός μεγάλου αριθμού παράνομων μεταναστών που συσσωρεύονται μέσα και γύρω από την Κοπεγχάγη».

Οι νέοι συνοριακοί έλεγχοι της Σουηδίας έχουν στόχο τους ταξιδιώτες που διέρχονται με τρένο ή λεωφορείο από τη Δανία μέσω της γέφυρας Όρεσουντ (μήκους πέντε μιλίων), ή χρησιμοποιούν υπηρεσίες πορθμείων. Περίπου 17.000 άτομα μετακινούνται καθημερινά μέσω της Όρεσουντ από την πρωτεύουσα της Δανίας Κοπεγχάγης στο Μάλμοε της Σουηδίας. Οι κανόνες, που επιβάλουν έλεγχο ταυτότητας για τους ταξιδιώτες μεταξύ των δύο εθνών, για πρώτη φορά εδώ και μισό αιώνα, σημαίνει ότι οι επιβάτες των τρένων θα πρέπει να βγαίνουν από τα τρένα τους και να δείχνουν την ταυτότητά τους στα σημεία ελέγχου στην Κοπεγχάγη πριν επανεπιβιβαστούν για να διασχίσουν τη γέφυρα. Τα απευθείας δρομολόγια από τον κεντρικό σιδηροδρομικό Κοπεγχάγης στη Σουηδία ακυρώθηκαν, με τις αλλαγές να διπλασιάζουν τα 40 λεπτά που είναι ο συνήθης χρόνος μετακίνησης.

Η εταιρεία σιδηροδρόμων της Δανίας, DSB, μαζί με εταιρείες πλοίων και λεωφορείων, πραγματοποίησε τους ελέγχους. Ο κρατικός φορέας εκμετάλλευσης των σιδηροδρόμων της Σουηδίας, SJ, δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι θα σταματήσει τις υπηρεσίες του προς και από τη Δανία αν εφαρμοστεί ένα τέτοιο μέτρο, καθώς δεν θα έχουν το χρόνο για τη διεξαγωγή των ελέγχων.

Ο υπουργός Μεταφορών της Δανίας Χανς Κρίστιν Σμιντ χαρακτήρισε τα μέτρα «εξαιρετικά ενοχλητικά» και πρότεινε η Σουηδία να πληρώσει για τους ελέγχους, που η DSB εκτιμά ότι θα κοστίσουν περίπου 100.000 λίρες την ημέρα. Οι νέοι έλεγχοι της Σουηδίας αποτελούν μια μεταστροφή της σκανδιναβικής χώρας, που έχει λάβει περισσότερους αιτούντες άσυλο ανά κάτοικο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Αν και η αριστερή κυβέρνηση αρχικά καλωσόρισε τους πρόσφυγες από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν που κατέφθασαν στην Ευρώπη το περασμένο καλοκαίρι, περίμενε μόνο περίπου 100.000 να φτάσουν στη Σουηδία, πολλοί από αυτούς από τη Δανία. Ο τελικός αριθμός ξεπέρασε τους 160.000, προκαλώντας έντονες πιέσεις στις τοπικές βασικές υπηρεσίες.

Ανάλογες σκηνές έχουν επαναληφθεί σε όλη την ήπειρο, καθώς πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες έφτασαν στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του 2015, και χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβενία ενίσχυσα τα εξωτερικά τους σύνορα της ζώνης Σένγκεν.

Οι νέοι έλεγχοι δεν είναι απλώς μια αντιστροφή της συμφωνίας Σένγκεν του 1995, αλλά και μια αποτυχία της παράδοσης των ανοικτών συνόρων του Σκανδιναβικού Συμβουλίου, που ορίστηκε μετά το 1945 και περιλαμβάνει την Σκανδιναβική Ένωση Διαβατηρίων των πέντε εθνών, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 1957. Ήταν «μια μαύρη μέρα για τη σκανδιναβική περιοχή μας», δήλωσε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας Καρλ Μπιλντ.

Η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ αντέδρασε κάνοντας έκκληση για μια «κοινή ευρωπαϊκή λύση» στο θέμα των προσφύγων και των μεταναστών, δήλωσε ο εκπρόσωπος της Στέφεν Ζάιμπερτ. «Η λύση δεν θα πραγματοποιηθεί στα εθνικά σύνορα μεταξύ της Α χώρας και της Β χώρας», πρόσθεσε. Ο γερμανός εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Μάρτιν Σέφερ δήλωσε: «Η Σένγκεν είναι πολύ σημαντική, αλλά κινδυνεύει».

Ωστόσο, η ίδια η Γερμανία επέβαλε ελέγχους στα αυστριακά σύνορα της τον περασμένο Σεπτέμβριο, λίγες μόλις μέρες αφού πρόσφερε καταφύγιο σε όλους τους υπηκόους της Συρίας. Σύμφωνα με τους κανόνες της Σένγκεν, τα μέλη μπορούν να ζητήσουν απαλλαγή από έξι μήνες από τη συμφωνία για την ελεύθερη κυκλοφορία σε εξαιρετικές περιστάσεις.

Η Νορβηγία δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα ενισχύσει τους κανόνες της και θα γυρίσει την πλάτη στους αιτούντες άσυλο χωρίς βίζα. Η δεξιά κυβέρνησή της είπε ότι το νομοσχέδιο θα δημιουργήσει ένα από τα πιο δύσκολα συστήματα μετανάστευσης στην Ευρώπη, καθιστώντας πιο δύσκολο να απαιτήσουν οι μετανάστες παροχές κοινωνικής πρόνοιας και επιτρέποντας επανενώσεις οικογενειών μόνο μετά από τέσσερα χρόνια εργασίας ή εκπαίδευσης στη χώρα. Περίπου 30.000 άνθρωποι ζήτησαν άσυλο στη Νορβηγία το περασμένο έτος, οι περισσότεροι διασχίζοντας τα σύνορα από τη Σουηδία.

Ο ειδικός εκπρόσωπος του ΟΗΕ για τη μετανάστευση, Πίτερ Σάδερλαντ, είπε ότι η Ευρώπη πρέπει να βελτιώσει τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα και να επιταχύνει την επεξεργασία του ασύλου και όχι να υποχωρήσει στην Σένγκεν. «Η αναδημιουργία των συνόρων σε ολόκληρη την ΕΕ δεν θα απαντήσει σε τίποτα, πόσο μάλλον στην ανθρωπιστική κρίση που αντιμετωπίζουμε», είπε.

Η Ελίζαμπεθ Κόλετ, διευθύντρια του Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής της Ευρώπης, προειδοποίησε ότι τα νέα μέτρα για τα σύνορα θα κάνουν ελάχιστα για να σταματήσουν τους πρόσφυγες. «Το πολιτικό μήνυμα προς τους γείτονες είναι, ‘ήρθε η σειρά σας να ασχοληθείτε με το θέμα’. Αλλά αυτό απλά μεταθέτει το πρόβλημα », είπε. «Κανένας από τους παράγοντες που έχουν οδηγήσει τους ανθρώπους να μεταναστεύσουν δεν έχει αλλάξει, δεδομένης της σύγκρουσης στη Συρία και της αστάθειας αλλού»

independent.co.uk

Διαβάστε περισσότερα