Ισραηλινές εκλογές: Ο Νετανιάχου ο «μεγάλος» νικητής

Έπειτα από μια προεκλογική εκστρατεία που επικεντρώθηκε στις αδυναμίες του, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου κέρδισε μια καθαρή νίκη στις εκλογές της Τρίτης και φάνηκε ότι θα σχηματίσει νέα κυβέρνηση, παραμένοντας στο πόστο του για μια τέταρτη θητεία. Με το 99,5 τοις εκατό των ψηφοδελτίων να έχουν καταμετρηθεί, η ιστοσελίδα Ynet News μετέδωσε σήμερα το πρωί ότι το κόμμα

Το αποτέλεσμα θεωρείται μια εκπληκτική ανατροπή από τους αναλυτές, καθώς οι τελευταίες προεκλογικές δημοσκοπήσεις που δημοσιεύθηκαν την Παρασκευή έδειχναν νικήτρια τη Σιωνιστική Ένωση του Ισαάκ Χέρτζογκ, με ένα προβάδισμα τεσσάρων ή πέντε εδρών. Για να γεφυρωθεί το χάσμα, ο Νετανιάχου ξεκίνησε μια εκστρατεία της τελευταίας στιγμής, με την υπόσχεση ότι δεν θα υπάρξει Παλαιστινιακό κράτος για όσο καιρό ήταν επικεφαλής και προσβάλλοντας τους άραβες πολίτες.

Ο Νετανιάχου, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός για τρία χρόνια στη δεκαετία του 1990 και επέστρεψε στη θέση το 2009, θριαμβολόγησε για την «τεράστια νίκη» και είπε ότι είχε μιλήσει με τους αρχηγούς όλων των κομμάτων «στο εθνικό στρατόπεδο» και τους κάλεσε να τον βοηθήσουν να σχηματίσει μια κυβέρνηση «χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση». «Είμαι περήφανος για τον ισραηλινό λαό που, τη στιγμή της αλήθειας, ήξερε πώς να διαχωρίσει τι είναι σημαντικό και τι όχι και να σταθεί σε αυτό που είναι σημαντικό», είπε στο λαό μετά τη νίκη του. «Επειδή το πιο σημαντικό πράγμα για όλους μας είναι η πραγματική ασφάλεια, η κοινωνική οικονομία και η ισχυρή ηγεσία».

Διχαστική ρητορική και αναζήτηση συμμαχιών

Αλλά μένει να δούμε το κατά πόσο η διχαστική ρητορική του – που μερικοί χαρακτηρίζουν έως και ρατσιστική- θα επηρεάσει την ικανότητά του να κυβερνήσει ένα κατακεραμτισμένο Ισραήλ. Ο Χέρτζογκ χαρακτήρισε την εκλογή του «ένα απίστευτο επίτευγμα». Είπε ότι είχε σχηματίσει μια διαπραγματευτική ομάδα και εξακολουθεί να ελπίζει ότι θα είναι επικεφαλής «μιας πραγματικά κοινωνικής κυβέρνησης στο Ισραήλ» που «επιδιώκει την ειρήνη με τους γείτονές μας». «Ο λαός θέλει μια αλλαγή», είπε λίγο πριν την αποκάλυψη των αποτελεσμάτων. «Θα κάνουμε τα πάντα, δεδομένης της πραγματικότητας, για την επίτευξη αυτή της αλλαγής. Σε κάθε περίπτωση, μπορώ να σας πω ότι δεν θα υπάρξουν αποφάσεις απόψε».

Με βάση τα αποτελέσματα που αναφέρονται στο Ynet, ο Νετανιάχου θα μπορούσε να σχηματίσει μια στενή συμμαχία εθνικιστικών και θρησκευτικών κομμάτων, χωρίς τις ιδεολογικές διαφορές που χαρακτήριζαν την τελευταία κυβέρνησή του. Αυτό ήταν που ήθελε, όταν ζήτησε πρόωρες εκλογές τον Δεκέμβριο. Ο πρόεδρος Ρεουβέν Ριβλίν, ο οποίος θα πρέπει να δώσει εντολή τις επόμενες ημέρες στον Νετανιάχου ή στον Χέρτζογκ για σχηματισμό κυβέρνησης, δήλωσε λίγο αφότου έκλεισαν οι κάλπες ότι θα πρότεινε να ενώσουν τις δυνάμεις τους. «Είμαι πεπεισμένος ότι μόνο μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας μπορεί να εμποδίσει την ταχεία αποσύνθεση της δημοκρατίας του Ισραήλ και νέες εκλογές στο άμεσο μέλλον», είπε στην ισραηλινή εφημερίδα Haaretz.

Και τα δύο στρατόπεδα απέρριψαν αυτή την επιλογή δημοσίως, λέγοντας ότι το χάσμα μεταξύ των απόψεων τους ήταν πολύ μεγάλο. Ο Νετανιάχου και ο Χέρτζογκ ξεκίνησαν τα τηλεφωνήματα αμέσως μόλις έκλεισαν οι κάλπες, ξεκινώντας τις διαπραγματεύσεις.

Το μεγαλύτερο "βραβείο" μπορεί να είναι ο Μοσέ Καχαλόν, ένας δημοφιλής πρώην υπουργός του Λικούντ που σχημάτισε το δικό του κόμμα, το Kulanu, το οποίο επικεντρώθηκε σε οικονομικά θέματα. Ο Καχαλόν τείνει προς τη δεξιά, αλλά έχει προβλήματα με τον πρωθυπουργό, και είπε την Τρίτη το βράδυ ότι δεν θα αποκαλύψει την πρότασή του έως ότου αποκαλυφθούν τα τελικά αποτελέσματα. Το Kulanu, που στα εβραϊκά σημαίνει «όλοι μαζί», κέρδισε 10 έδρες, σύμφωνα με το Ynet. Αυτό είναι αρκετό για να γίνει το κόμμα ο βασικός ρυθμιστής των εξελίξεων.

Ο Σιλβάν Σαλόμ, υπουργός του Λικούντ, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ο πρωθυπουργός θα προσεγγίσει πρώτα τον Ναφτάλι Μπένετ της Εβραϊκής Εστίας και τον Αβιγκντόρ Λίμπερμαν του Yisrael Beiteinu (Το Ισραήλ είναι η πατρίδα μας), δύο υπερσυντηρητικών, και «φυσικά τον Μοσέ Καχαλόν», προβλέποντας τη δημιουργία ενός συνασπισμού τις επόμενες ημέρες, με «63 ή 64 έδρες».

Η Σιωνιστική Ένωση δεν θα εγκαταλείψει τόσο γρήγορα. Ο Ναχμάν Σάι, βουλευτής του Εργατικού Κόμματος, το οποίο ενώθηκε με το μικρότερο Hatnua, είπε ότι ο Χέρτζογκ θεωρείται ακόμα πιθανό να σχηματίσει συνασπισμό, σκέφτηκε ότι δεν διευκρινίζει πώς και συμβούλεψε το λαό να «περιμένει και θα δει».

Η αντίδραση του Λευκού Οίκου και οι Άραβες

Οι ζοφερές προβλέψεις των exit-poll οδήγησαν σε μια αντιστοίχως ζοφερή αντίδραση από τον Λευκό Οίκο, όπου ένας εκπρόσωπος είπε πως ο Πρόεδρος Ομπάμα παραμένει «δεσμευμένος να συνεργαστεί πολύ στενά με το νικητή των εκλογών για να εδραιώσει και να εμβαθύνει περαιτέρω την ισχυρή σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και Ισραήλ και ο πρόεδρος είναι βέβαιος ότι μπορεί να το κάνει με όποιον επιλέξει ο ισραηλινός λαός». Η κοινή Λίστα των Αραβικών κομμάτων κέρδισε 13 έδρες και έγινε η τρίτη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα. Προηγουμένως, ο συνασπισμός των τεσσάρων κομμάτων είχε 11 έδρες. Η ενότητα φαίνεται να αύξησε την προσέλευση των αράβων ψηφοφόρων στο υψηλότερο επίπεδο από το 1969, δήλωσε ο αρχηγός της λίστας, Αϊμάν Οντέχ. Τα Αραβικά κόμματα δεν έχουν ενταχθεί ποτέ σε έναν Ισραηλινό συνασπισμό, αλλά ο Οντέχ έχει δηλώσει ότι θα προσπαθήσει να βοηθήσει τον Χέρτζογκ με άλλους τρόπους, ελπίζοντας να δώσει τέλος στην θητεία του Νετανιάχου.

Το Yesh Atid, το κεντρώο κόμμα που κέρδισε τον εκπληκτικό αριθμό των 19 εδρών στις εκλογές του 2013, τις πρώτες του, κέρδισε αυτή τη φορά 11. Η Εβραϊκή Εστία έχασε ψήφους υπέρ του Νετανιάχου και κατέληξε με οκτώ έδρες, ενώ το υπερεθνικιστικό Yisrael Beiteinu με έξι, και το αριστερό Meretz με τέσσερις. Μια νέα υπερ-Ορθόδοξη αποσχισθείσα φατρία απέτυχε να περάσει το εκλογικό όριο και να εισέλθει στο Κοινοβούλιο, κοστίζοντας στο δεξιό μπλοκ.

Ενισχύθηκαν τα μεγάλα κόμματα

Η προσέλευση ήταν κοντά στο 72 τοις εκατό, τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα από ό,τι το 2013, κάτι το οποίο οι αναλυτές αποδίδουν στον εκπληκτικά στενό ανταγωνισμό μεταξύ του Λικούντ και της Σιωνιστικής Ένωσης. «Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, βλέπουμε μια σοβαρή ενίσχυση στα δύο μεγάλα κόμματα», δήλωσε ο Γιεχούντα Μπεν Μεΐρ του Ινστιτούτου Σπουδών Εθνικής Ασφάλειας. Αλλά ο Πλέσνερ, του Ινστιτούτου Δημοκρατίας, είπε ότι τα αποτελέσματα έδειξαν την ανάγκη για μεταρρύθμιση του εκλογικού συστήματος, διότι στο Ισραήλ, «το σύστημα είναι τόσο κατακερματισμένο, τόσο ασταθές και τόσο δύσκολο να κυβερνήσεις».

Οι εκλογές της Τρίτης ήρθαν μόλις 26 μήνες μετά τις τελευταίες εκλογές του Ισραήλ, αλλά και η δυναμική ήταν εντελώς διαφορετική. Το 2013, δεν υπήρξε καμία σοβαρή πρόκληση για τον Νετανιάχου. Αυτή τη φορά, ο Χέρτζογκ συνεργάστηκε με την Τζίπι Λίβνι για να σχηματίσει τη Σιωνιστική Ένωση, σε μια προσπάθεια να διεκδικήσει εκ νέου την ιδρυτική πρωτοπόρο φιλοσοφία του κράτους από μια δεξιά που την καθορίζει όλο και περισσότερο, σε αντίθεση με τις παλαιστινιακές εθνικές επιδιώξεις. Υποσχέθηκαν να σταματήσουν την κατασκευή σε απομονωμένους ισραηλινούς οικισμούς στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, να προσπαθήσει να ανανεώσει τις διαπραγματεύσεις με τους Παλαιστινίους και να αποκαταστήσουν τις σχέσεις του Νετανιάχου με το Λευκό Οίκο. Κυρίως, όμως, - μαζί με το Yesh Atid και το Kulanu – επιτέθηκαν στον πρωθυπουργό για καθημερινά ζητήματα, όπως το υψηλό κόστος της στέγασης και των τροφίμων.

Ο Νετανιάχου μίλησε κυρίως για τις απειλές ενός ιρανικού πυρηνικού όπλου και την ισλαμική τρομοκρατία, αντιμετωπίζοντας την οικονομία μόνο τις τελευταίες μέρες. Αυτό σήμανε μια απότομη στροφή προς τα δεξιά, αποχωρώντας σταδιακά από την επικύρωσή του το 2009 για μια λύση δύο κρατών στην παλαιστινιακή σύγκρουση, ενώ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την «μαζική» ψήφο των Αράβων. Πολλοί ψηφοφόροι παραπονέθηκαν για μια πικρόχολη εκστρατεία, με άσχημες επιθέσεις και έλλειψη εμπνευσμένων επιλογών.

www.nytimes.com

Διαβάστε περισσότερα