Tα «κλειδιά» για να γίνει η Ελλάδα ενεργειακός κόμβος

Το βηματισμό της στο νέο τοπίο ενέργειας αναζητά η Ελλάδα καθώς οι εξελίξεις στην Ουκρανία αλλάζουν άρδην το γεωενεργειακό χάρτη. Στο φόντο αυτό ποντάρει στο ότι μέσω της χώρας διέρχεται ο Νότιος Διάδρομος, με τον ΤΑΡ, που είναι η μοναδική δίοδος για αέριο αγωγών που δεν προέρχεται από τη Ρωσία (αλλά από το Sah Deniz II της Κασπίας στο Αζερμαϊτζάν), αλλά και στο ότι η χώρα μπορεί να αναδειχθεί σε κέντρο παραγωγής “πράσινης ενέργειας”

Κριτική

Βέβαια στο σημείο αυτό υπάρχει έντονη κριτική ότι σημεία του θεσμικού πλαισίου καθυστερούν, αλλά και ότι το Πράσινο Υδρογόνο, που για πολλούς είναι η τεχνολογία του μέλλοντος, δεν αντιμετωπίζεται με την προσοχή που πρέπει, με ικανές ενισχύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι ενδεικτικό ότι χθες ο Σωκράτης Φάμελλος και η Πέτη Πέρκα από τον ΣΥΡΙΖΑ εκτόξευσαν “βέλη” κατά της κυβέρνησης για καθυστερήσεις τόσο στο χωροταξικό των ΑΠΕ, όσο και στο θεσμικό για την αποθήκευση και τα υπεράκτια αιολικά, ενώ και η Hydrogen Europe έχει επισημάνει ελλείψεις στο σχέδιο της Ελλάδας για το Πράσινο Υδρογόνο.

Βέβαια εύλογα σε μια τέτοια συγκυρία τίθενται και το ζήτημα των εξορύξεων, του λεγόμενου upstream. Στις αρχές μάλιστα Φεβρουαρίου ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) Α. Στεφάτος με αφορμή την ολοκλήρωση ερευνών στο Ιόνιο έκανε και πάλι λόγο για την ευκαιρία των εξορύξεων. Μάλιστα όπως είπε το εκτιμώμενο μέγεθος των κοιτασμάτων στη χώρα μας φτάνει τα 250 δισ. ευρώ σε βάθος 25ετίας.

Ο ρόλος του ΥΦΑ (LNG)

Εν τω μεταξύ πάντως η χώρα ποντάρει στο ότι μπορεί να παίξει ρόλο στο νέο χάρτη διαμετακόμισης του Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου, στο οποίο πλέον ποντάρει η ΕΕ για να απεξαρτηθεί από το Ρώσικο αέριο.

Πλέον, αυτόματα αποκτά αυξανόμενο ρόλο το Υγροποιημένο Φυσικό Αέρίο (ΥΦΑ) και άρα κρατη προμηθευτές όπως η Αίγυπτος, η Αλγερία, το Κατάρ και βέβαια οι ΗΠΑ, όπως και όσοι ελέγχουν τους στόλους πλοίων μεταφοράς ΥΦΑ αλλά και τερματικούς σταθμούς. Κι εδώ αναδεικνύεται ο ρόλος της Ελλάδας που διαθέτει και το 17% του στόλου μεταφοράς ΥΦΑ αλλά και σημαντικές υποδομές τερματικών σταθμών - Ρεβυθούσα - αλλά και νέων υπό σχεδιασμό - Αλεξανδρούπολη και ΔΙΩΡΥΓΑ Gas).

Μάλιστα χθες η Gastrade ανακοίνωσε ότι κατέθεσε στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) αίτηση για τη χορήγηση νέας Άδειας Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ). Το νέο έργο, «ΑΣΦΑ Θράκης», θα αποτελείται από μία Πλωτή Μονάδα Αποθήκευσης & Αεριοποίησης (FSRU) και θα αναπτυχθεί στο Θρακικό Πέλαγος, ανοικτά της Αλεξανδρούπολης.

Το FSRU θα έχει ικανότητα αποθήκευσης 170.000 κ.μ. Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) και θα μπορεί να παραδώσει έως και 22,7 εκ. κ.μ. φυσικού αερίου ημερησίως ή 5,5 δισ. κ.μ. ετησίως. Το έργο θα περιλαμβάνει επίσης ένα σύστημα χερσαίου και υποθαλάσσιου αγωγού που θα συνδέει το FSRU με τους υφιστάμενους αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου στην περιοχή.

Το έργο, όπως αναφέρεται, θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια και τη διαφοροποίηση των πηγών και των οδών εφοδιασμού φυσικού αερίου στην Ελλάδα και ολόκληρη την περιφέρεια της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και θα μειώσει δραστικά οποιοδήποτε κίνδυνο διακοπής τροφοδοσίας ενέφερε η ανακοίνωση που ουσιαστικά προαναγγέλει ότι οι μεγάλες υποδομές FSRU θα ανέλθουν για την Ελλάδα στις 4.

Τα νέα φιλόδοξα πλάνα

Να σημειωθεί ότι η Κυπριακών συμφερόντων εταιρία FLNG RUS Company Limited (και η θυγατρική της BS POWER) έχει λάβει από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) άδειες παραγωγής για την κατασκευή τριών νέων πλωτών σταθμών παραγωγής ρεύματος για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο LNG στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ) της Λέσβου, της Χίου και της Κω, συνολικής ισχύος 80 MW, 72 MW και 120 MW αντίστοιχα.

Επίσης το περασμένο φθινόπωρο πραγματοποιήθηκε στο Βόλο εκδήλωση για την παρουσίαση του έργου FSRU ΑΡΓΩ που προβλέπεται να εγκατασταθεί στο λιμάνι της πόλης. Στην εκδήλωση εκτός από την εταιρεία Mediterranean Gas που αναπτύσσει το έργο, συμμετείχε και εκπρόσωπος του αμερικανικού ενεργειακού κολοσσού ExxonMobil. Υπενθυμίζεται ότι ο αμερικανικός ενεργειακός κολοσσός έχει υπογράψει στρατηγική συμφωνία με την εταιρεία Mediterranean Gas για την τεχνική και εμπορική υποστήριξη του έργου, καθώς και για την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ελλάδα.

Το έργο αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε αρχικό σχέδιο ανάπτυξης: η Mediterranean Gas έχει υποβάλει αίτημα προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας για τη χορήγηση άδειας Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) για το FSRU.

Η Αλεξανδρούπολη

Για την Αλεξανδρούπολη πάντως τα πλάνα είναι σε φάση ωρίμανσης. Όπως αναφέρεται στην χθεσινή ανακοίνωση, η Gastrade είναι η πρώτη εταιρεία στην Ελλάδα η οποία έλαβε άδεια ΑΣΦΑ για το έργο του «Τερματικού Σταθμού LNG Αλεξανδρούπολης» για το οποίο πρόσφατα ελήφθη η Τελική Επενδυτική Απόφαση και τώρα βρίσκεται σε φάση υλοποίησης με στόχο να λειτουργήσει στα τέλη του επόμενου χρόνου. Το έργο έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020». Οι μέτοχοι της Gastrade είναι η κα Ελμίνα Κοπελούζου (Ιδρύτρια Μέτοχος), η Gaslog Cyprus Investments Ltd, η ΔΕΠΑ Εμπορίας ΑΕ, η Bulgartransgaz EAD και ο ΔΕΣΦΑ ΑΕ με 20% ο κάθε ένας.

Βάρη στους καταναλωτες;

Το ζήτημα βέβαια από όλον αυτό τον”οργασμό” προτάσεων είναι το πώς θα χρηματοδοτηθούν και βέβαια τι από όλα αυτά θα πληρώσουν οι καταναλωτές μέσω των τελών χρήσης. Πάντως η ΡΑΕ έχει στείλει σήμα ότι δεν θα αποδεχτεί πλάνα επενδύσεων, που δεν έχουν άμεση σχέση με τη θωράκιση του Εθνικού Συστήματος να μπουν σε διαδικασία επιβάρυνσης για τους χρήστες και γιαυτό έχει ζητήσει και από το ΔΕΣΦΑ που συμμετέχει στο project της Αλεξανδούπολης να διαχωρίσει τις δραστηριότητές του σε επιχειρηματικές και σε αυτές που έχουν να κάνουν με τον “πυρήνα” δράσης του ως Διαχειριστή.

Η Θράκη

Ήδη, βέβαια, η Αλεξανδούπολη είναι σημείο βάσεων για τους Αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις και αποκτά κρλισιμο ρόλο σε μια περίοδο που έχει μπει και στο ‘μάτι” της Τουρκίας λόγω της μειονότητας. Ήδη, χτες, ο Πρωθυπουργός στη Βουλή τόνισε ότι η χώρα σχεδιάζει να προχωρήσει με ιδιωτικά κεφάλαια στην κατασκευή και δεύτερου σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου FSRU στην Αλεξανδρούπολη, στο πλαίσιο της συζήτησης για την κρίση στην Ουκρανία και τις επιπτώσεις της στην Ελλάδα.

Αναφερόμενος στην ενεργειακή επάρκεια αλλά και στις κινήσεις από πλευράς Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ένωσης σημείωσε ότι «σχετικά με την ενεργειακή διάσταση της κρίσης, δεν μπορούν να αποκλειστούν απόπειρες εκβιασμού από την πλευρά της Ρωσίας.

Μία τέτοια προοπτική πιθανώς θα προκαλέσει και πρόσκαιρες ανατιμήσεις. Συμφωνήσαμε πως αυτό θα είναι το πρόσκαιρο τίμημα. Έχουμε τρόπους αντίδρασης και σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε εθνικό επίπεδο, έχουμε ήδη δώσει επιδοτήσεις ύψους 2 δισ. ευρώ, και αυτή η πολιτική θα συνεχιστεί ιδίως προς τους πιο ευάλωτους έως ότου τελειώσει αυτή η κρίση.

Οι εταιρείες αερίου έχουν ήδη κινηθεί για επαρκές αέριο LNG. Σε ένα τέτοιο πρόβλημα απαιτείται πανευρωπαϊκή λύση, κοινή προμήθεια, αποθήκευση και χρηματοδότηση ενέργειας στην Ευρώπη. Κατόπιν της ελληνικής πρότασης η Κομισιόν θα συζητήσει την δημιουργία κοινού ταμείου. Έχει υποχρέωση η Ευρώπη να συγκεντρώσει όλες τις δυνάμεις της σε αυτό το πεδίο. Μακροπρόθεσμα η λύση είναι η γρήγορη απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Στόχος της χώρας να καταστούμε γρήγορα αυτόνομοι αξιοποιώντας την αιολική και ηλιακή ενέργεια αλλά και να γίνουμε περιφερειακός και διεθνής κόμβος μεταφοράς ενέργειας προς την Ευρώπη».

Γιώργος Αλεξάκης