«Το έχω σκεφτεί το ενδεχόμενο του μοναχισμού!»

«Το έχω σκεφτεί το ενδεχόμενο του μοναχισμού!»26.02.2018Πρόσωπα

Ο ηθοποιός Τάσος Νούσιας μιλά για τον ιδιότυπο αυτισμό του θεάτρου, την πίστη, τις ιερές μορφές που τον επηρέασαν και την ανάγκη του αναχωρητισμού

Ηθοποιός με σημαντικές διακρίσεις στον χώρο του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, ο Τάσος Νούσιας έχει κερδίσει την αγάπη και τον θαυμασμό μεγάλου

μέρους του κοινού. Εχει ξεδιπλώσει το ταλέντο του εδώ και αρκετά χρόνια σε πολλά είδη: από το αρχαίο δράμα και τις φαρσοκωμωδίες έως τις σειρές με ιστορικό περιεχόμενο και το μπουλβάρ. Στη συνέντευξη που ακολουθεί αναφέρεται στην τέχνη της υποκριτικής, στη θρησκευτική πίστη, αλλά και στις μορφές του εκκλησιαστικού χώρου που τον επηρέασαν θετικά.

Η ενασχόλησή σας με την ηθοποιία σάς έχει οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι αυτό το είδος τέχνης όντως εξανθρωπίζει το άτομο ή πρόκειται για άλλον έναν μύθο;
Πηγαίνοντας πίσω στην αρχαιότητα, όταν γεννήθηκε η δραματική τέχνη μέσα από το τελετουργικό για τον θεό Διόνυσο, βλέπουμε ότι δημιουργείται σταδιακά η ανάγκη διήγησης σε πρώτο πρόσωπο και πάντα σε σχέση με τον Θεό, το θεϊκό στοιχείο, αλλά και την ανθρώπινη ανάγκη να συνδεθεί με το θείο. Βλέπουμε να αποκόπτεται ο Θέσπις από τον χορό με την ιδιότητα του ιερέα και δημιουργεί κάτω από την Ακρόπολη -στον Ναό του Διονύσου- την πρώτη διαδραστική επαφή με το κοινό, με τους ανθρώπους, δηλαδή, που παρίσταντο στην τελετή. Αυτό, λοιπόν, που έπραξε ο Θέσπις δεν είχε συμβεί έως τότε. Επομένως, διαπιστώνουμε ότι υπάρχει μια ανάγκη σύνδεσης με το θείο μέσα από έναν άλλο δρόμο και ο ηθοποιός πρέπει να γίνει φορέας αυτού του πράγματος, δηλαδή της πνευματικής κοινωνίας. Στις αρχαίες τραγωδίες βλέπουμε αυτή την ανθρώπινη αγωνία για τη σύνδεση με το θείο. Γι' αυτό ο τραγικός ήρωας κάνει μια υπέρβαση και είναι υπεύθυνος για τη ζωή και τον βηματισμό του. Η αιώνια πάλη με τον θάνατο, η αγωνία για το επέκεινα αποτελούν τα προαιώνια ερωτήματα του ανθρώπου, τα οποία θέτουν συγχρόνως η Φιλοσοφία αλλά και η τέχνη του θεάτρου. Μεταχειρίζονται μύθους προκειμένου να ειπωθεί μια ιστορία σε επίπεδο παραβολικό και να μπορέσει, έτσι, ο άνθρωπος να βρει τη θέση του. Το θέατρο, φυσικά, μπορεί να θέτει περισσότερα ερωτήματα από το να δίνει απαντήσεις. Το θέατρο φανερώνει στο κοινό τους ήρωες που έχουν υπερβατική διάθεση, αλλά και έναν πραγματικό βηματισμό μέσα τους. Οφείλει το θέατρο να διδάσκει ένα είδος βηματισμού στους ανθρώπους.

Την αναζήτηση του θεϊκού λόγου την εντοπίζουμε σήμερα στη θεατρική δραματουργία και στο ερμηνευτικό ύφος ενός ηθοποιού ή τη συναντάμε μόνο στην αρχαία τραγωδία;
Είναι επινόηση το θέατρο, είναι ένα εργαλείο επικοινωνίας των ανθρώπων! Και εμφανίστηκε σε μια περίοδο που η ανθρωπότητα είχε φτάσει σε ένα σημείο κορύφωσης, με επιτεύγματα σε πολλούς τομείς. Το θέατρο οφείλει να έχει διαδραστική σχέση με το πολιτικοκοινωνικό περιβάλλον και τις αναζητήσεις που αυτό έχει. Σήμερα το θέατρο έχει βρεθεί αντιμέτωπο με μια εσωστρέφεια, διαπνέεται τα τελευταία 100 χρόνια από έναν πειραματισμό που γίνεται σχεδόν ελιτίστικος. Σε κάποιες περιπτώσεις, το θέατρο έχει στοιχεία ενός ψυχοδράματος, οι άνθρωποι πορεύονται με αδιέξοδα και χωρίς λύτρωση, απομονωμένοι από το σύνολο και απασχολημένοι με τον δικό τους εγωκεντρισμό, χωρίς να τίθενται μεγάλα ερωτήματα. Αυτά τα στοιχεία προέρχονται από το θέατρο του Τσέχοφ, του Τενεσί Ουίλιαμς, του Ευγένιου ΟΝίλ και φτάνουν έως τις ημέρες μας. Στο σημερινό θέατρο παρακολουθούμε ένα ψυχόδραμα με στοιχεία ιδιότυπου αυτισμού, που συγκινεί τον μοναχικό άνθρωπο, τον άνθρωπο του περιθωρίου. Ωστόσο η κρίση επανέφερε μπροστά μας θεματικές που μας αφορούν πια ως σύνολο και οι οποίες μας θυμίζουν σε ποιο σημείο έχουμε φτάσει και τι έχει συμβεί στις ζωές μας. Είναι θέματα που είχαν μείνει στο... ντουλάπι και έχουν οικουμενικό χαρακτήρα.

Στο πλαίσιο ενσάρκωσης ενός ρόλου, ο ηθοποιός είναι σε θέση να παράξει το δικό του ήθος;
Ο ηθοποιός οφείλει να μην πάρει θέση, αλλά ν' αναπαραστήσει μια ιστορία με τον πιο καθαρό τρόπο. Καλείται να σωματοποιήσει με μεγάλη ακρίβεια την προσωπικότητα αυτού του ήρωα, έτσι ώστε ο θεατής να διδαχτεί από αυτή την περίπτωση. Πάντα ποιεί ήθος ο ηθοποιός και το ήθος αυτό δεν έχει ηθικοπλαστική έννοια. Εχει σχέση με το τι είδους προβληματισμό εισάγεις και πώς διαμορφώνεις ένα περιβάλλον. Στην παράσταση στην οποία αυτή την περίοδο συμμετέχω (σ.σ.: στο μιούζικαλ «Cabaret») βλέπουμε μέσα από τη μουσική και τα τραγούδια, τα χορευτικά κ.ά. θέματα που αφορούν μια καθημαγμένη περίοδο στη Γερμανία του Μεσοπολέμου, η οποία προσομοιάζει πλήρως στη σημερινή εικόνα της Ελλάδας. Εχουμε και εδώ, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, ανθρώπους που χειμάζονται εξαιτίας πάλι ενός οικονομικού κραχ. Ο κόσμος αρχικά διαλύεται αξιακά και είσαι εσύ -ως ηθοποιός- εδώ, για να θυμίσεις στον θεατή έναν βηματισμό, ν' ανασύρει από τη μνήμη του κάτι ο μεγαλύτερος και να ταυτιστεί με αυτό ή να γίνεις το έναυσμα για να γνωρίσει κάτι άλλο ο νεότερος. Οταν έχεις να πεις ένα ουσιαστικό κείμενο επί σκηνής, πάντα επιτελείς ένα σοβαρό έργο κατ' αυτό τον τρόπο. Αρα, την κάνει τη δουλειά του το θέατρο...

Εχετε συμμετάσχει σε παραγωγές στο θέατρο και στον κινηματογράφο («Η Ρόζα της Σμύρνης», «Το Νησί», «Τα παιδιά της Νιόβης» κ.ά.) που έχουν ειδικές αναφορές σε θέματα της Ιστορίας. Πόσο εύκολο είναι ένας ηθοποιός να εισχωρήσει στον πυρήνα του παρελθόντος και να μιλήσει ως ένα ζωντανό σύμβολο της Ιστορίας;
Ολο αυτό απαιτεί από τον ηθοποιό να κάνει μια έρευνα. Και γι' αυτό είναι σπουδαίοι και οι ρόλοι και τα κείμενα τα οποία σε οδηγούν ως φυσικό πρόσωπο ν' ασχοληθείς με το κομμάτι της Ιστορίας. Οταν κληθείς να υποδυθείς ένα δεδομένο ιστορικό πρόσωπο, του οποίου η μνήμη είναι πολύ μακρινή και δεν την έχει κάποιος από τον σημερινό κόσμο, τότε μπορεί να περάσει, ίσως, πιο εύκολα, επειδή κανένας δεν έχει ζήσει από κοντά μια μορφή του 19ου αιώνα. Σε αυτή την περίπτωση, καλούμαστε να σωματοποιήσουμε πιο πολύ το εννοιολογικό κομμάτι της όλης ιστορίας.

«Σαφώς και το έχω σκεφτεί αυτό το ενδεχόμενο (του μοναχισμού). Κάποιες φορές επανέρχεται αυτή η ανάγκη»

Ολη αυτή η προσπάθεια ανάκλησης της μνήμης και ενσάρκωσης μιας προσωπικότητας περικλείει ένα στοιχείο ψυχικής φθοράς και απογοήτευσης, με αφορμή την τελική μορφή που θα πάρει ένας ρόλος όταν ανεβεί μια παράσταση;
Σε νεαρότερη ηλικία -και όντας πιο άπειρος- είχα κληθεί να υποδυθώ επί σκηνής έναν ασθενή με ψυχική διαταραχή. Αυτό το έκανα για περίπου εννιά μήνες. Αμέσως μετά, λόγω της ολοκληρωτικής ψυχικής κόπωσης, επειδή είχα βιώσει και σωματοποιήσει τόσο πολύ τον ήρωα και δεν μπορούσα να διαχειριστώ αυτό το ψυχικό φορτίο, αποφάσισα να σταματήσω το θέατρο για πέντε χρόνια!

Στην προσπάθειά του να γίνει ένας ηθοποιός αποδεκτός και κατανοητός από το κοινό, σε ποιον βαθμό είναι υποχρεωμένος να έρθει αντιμέτωπος με κάποια σοβαρά ηθικά διλήμματα;
Προσφάτως με κάλεσαν να ενσαρκώσω σε μια κινηματογραφική ταινία τον ρόλο ενός παιδεραστή. Πήρα το σενάριο και το διάβασα, αλλά δεν μπόρεσα να δεχτώ τον ρόλο. Ηταν η πρώτη φορά που αρνήθηκα επειδή ήρθα σε σύγκρουση με τη συνείδησή μου! Δεν μπορούσα να το κάνω ούτε για πλάκα...

Σας έχει απασχολήσει σε κάποια περίοδο της ζωής σας το ενδεχόμενο να εγκαταλείψετε κάθε επαγγελματική και κοινωνική δραστηριότητα, και να στραφείτε στον μοναχισμό, φροντίζοντας έτσι για τη σωτηρία της ψυχής;
Σαφώς και έχω σκεφτεί αυτό το ενδεχόμενο στο παρελθόν. Κάποιες φορές, μάλιστα, επανέρχεται αυτή η ανάγκη του αναχωρητισμού. Αλλά δεν ξέρω εάν έχει σχέση με την αληθινή αναζήτηση του θείου ή απλώς είναι αποτέλεσμα της κόπωσης από την εγκόσμια συνάφεια...

Η θρησκευτική πίστη ποιον ρόλο έχει διαδραματίσει στη ζωή σας;
Η πίστη μου έχει περάσει και αυτή μέσα από πολλά στάδια. Αλλοτε μέσα από πολύ ένθερμα στάδια και άλλοτε μέσα από ψυχρά. Εγώ, πάντως, συνεχίζω να κάνω τον σταυρό μου ως κομμάτι σωτηρίας! Οχι φοβικά! Θα ανάψω το κερί μου και θα μεταλάβω μαζί με τους εσχάτους το Πάσχα, μετά την Ανάσταση, ενώ την ίδια στιγμή οι περισσότεροι αναχωρούν για να πάνε να φάνε στα σπίτια τους. Πάντα κάθομαι και παρακολουθώ την αναστάσιμη τελετή με τον μυσταγωγικό χαρακτήρα της και τα υπέροχα κείμενα αγάπης που ακούγονται εντός της εκκλησίας!

Σας απασχολούν τα θέματα της θρησκευτικής πίστης;
Εχω συχνά συζητήσει με πολύ κόσμο σχετικά με τις έννοιες της ενοχής και του φόβου του Θεού, για τις οποίες έχω έρθει σε σύγκρουση με την Εκκλησία. Γιατί «μετά φόβου»; Κατευθείαν «μετά αγάπης»! Γιατί η ενοχή να είναι κυρίαρχη;

Πώς μεταφράζεται για εσάς η έννοια της ευτυχίας στη σημερινή πραγματικότητα;
Διάβαζα πριν από λίγο καιρό σε ηλεκτρονική μορφή κάποιες σκέψεις ενός Αγιορείτη γέροντα και σκεφτόμουν πόσο πλήρης και ευτυχής είναι μέσα από έναν βιωματικό τρόπο! Βλέποντας και ακούγοντας τις σκέψεις αυτού του γέροντα, σκέφτηκα ότι ο άνθρωπος πλάστηκε κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν του Θεού, γι' αυτό είναι ικανός για τα πάντα! Ο άνθρωπος φτιάχνει τη διαδρομή του, στήνει ξεχορταριάζοντας τον δρόμο του μέσα από τις παραβολές της αρετής και της κακίας, ως ενάρετος πια. Και έτσι φτάνει κάποιος στο ευ ζην, στην ευτυχία, στην ευδαιμονία κ.ά. Η αναζήτηση και ο πηγαιμός είναι για μένα η «ευτυχία». Και ίσως εκεί όπου σταματάς και κοντανασαίνεις για να δεις πού έχεις φτάσεις, να συντελείται το μέγα θαύμα της ευτυχίας!

«Πήγα στο Αγιον Ορος ως αναζητητής, γιατί είχα ανάγκη από έναν διάλογο με τον Θεό!»

Ποια είναι εκείνα τα πρόσωπα από τον εκκλησιαστικό χώρο που σας έχουν επηρεάσει;
Την πρώτη φορά που είχα επισκεφθεί, το Αγιον Ορος ήμουν έντονα φορτισμένος συναισθηματικά εξαιτίας κάποιας απώλειας και προσπαθούσα να βρω απαντήσεις σε διάφορα ερωτήματα. Πήγα ως αναζητητής μιας εσώτερης αλήθειας, είχα ανάγκη από έναν διάλογο με τον Θεό με τη βοήθεια εκείνων οι οποίοι Τον είχαν πλησιάσει πιο πολύ και δεν μπορούσα να τους έχω δίπλα μου όταν το είχα άμεση ανάγκη. Συναντήθηκα, λοιπόν, σε ένα ασκηταριό -κάπου κοντά στο Πρωτάτο- με έναν μοναχό που ήταν υποτακτικός του Παϊσίου. Δεν μιλούσε παρά μόνο με άκουγε. Είχε μια πραότητα και μια καλοσύνη! Μια αγκαλιά και μια γλύκα τρομερή έβλεπες στη συμπεριφορά του! Οση ώρα του μιλούσα, ένιωθα ότι έφευγε από πάνω μου το βάρος που κουβαλούσα και πως έχανα λόγω αυτής της ανακούφισης το ίδιο μου το σώμα! Δεν μπορούσα καν να διακρίνω ούτε πόσο χρονών ήταν ο άνθρωπος που είχα απέναντί μου. Νόμιζα ότι ήταν 20 ή 25 χρονών! Η επικοινωνία με εκείνον τον μοναχό αποτέλεσε την πρώτη κάθαρση. Από τη στιγμή που έφυγα από το Αγιον Ορος, κάθε φορά που κοιτούσα τον εαυτό μου στον καθρέφτη ένιωθα βαθιά μέσα μου ένα καθαρτήριο πράγμα. Σαν να είχε μπει κάτι μέσα μου, να είχε σκάψει και κατόπιν να είχε γκρεμίσει όλη αυτή την ανασφάλειά μου! Μια άλλη περίπτωση ιερέα από τον οποίον διατηρώ έντονες αναμνήσεις είναι ο π. Μανώλης στην Κρήτη, ο οποίος έχει βαπτίσει την κόρη μου. Ενας υπέροχος ιερέας, πράος και καλοπροαίρετος! Χωρίς διάθεση να σε επικρίνει και να σε παίρνει από τα μούτρα...

Από πλευράς εκκλησιαστικών κειμένων, ποια είναι αυτά που αποτελούν σημεία αναφοράς για εσάς;
Διαβάζω τακτικά τους Βίους των Αγίων, όπως η ιστορία του Αγίου Ανδρέα του διά Χριστόν Σαλού, που με έχει συγκλονίσει. Επίσης, διαβάζω τον βίο του Αγίου Λουκά, που γνώρισε τη φυλάκιση και τις κακουχίες επί κομμουνιστικού καθεστώτος στα γκουλάγκ της Ρωσίας. Οπως ο Χριστός αφοσιώθηκε και δίδαξε έως τη Σταύρωση, έτσι και οι Αγιοι δεν κιοτεύουν πάνω στο μαρτύριο, αγωνίζονται και δεν γυρνούν πίσω!

Από την Εφημερίδα Ορθόδοξη Αλήθεια