Τι έτρωγαν οι Έλληνες το 1600 π.Χ.;
Αποφλοίωση φάβας με αρχαίες μυλόπετρες
Ο αρχαιολόγος, Χρήστος Ντούμας μας «ξεναγεί» στις βρώσιμες πρώτες ύλες που φύλαγαν στις κουζίνες τους οι κάτοικοι της προϊστορικής Σαντορίνης: πρώτες ύλες που τόσο καλά διατήρησε η τέφρα του ηφαιστείου...
Αγγείο με ρόβη
«Βρήκαμε πολλά κατάλοιπα καρπών, μέσα σε δοχεία που φυλάσσονταν στα σπίτια. Καθώς έπεσε η τέφρα απανθρακώθηκαν και έτσι διατηρήθηκαν», εξηγεί ο Χρ. Ντούμας. «Οι καρποί αυτοί ήταν προϊόντα καλλιεργειών -γι' αυτό και έχουμε γνώσεις για τις καλλιέργειες εκείνης της εποχής.
Βρήκαμε φάβα, φακές, κριθάρι-, σε ένα μάλιστα πιθάρι γεμάτο τέφρα βρήκαμε αποτυπώματα αμύγδαλων. Εντοπίσαμε επίσης πολλά κουκούτσια ελιών θρυμματισμένα, άρα μιλάμε για παραγωγή λαδιού. Βρήκαμε και ένα πιθάρι με σαλιγκάρια, αν και τα συγκεκριμένα ήταν εισαγωγής! Επρόκειτο για κρητικά σαλιγκάρια».
Βρήκαν όμως και πάρα πολλούς σπόρους από σύκα: «Αυτή ήταν η ζάχαρή τους. Και βέβαια, το σύκο ήταν το καθαρτικό τους!» (χαμογελάει).
- Βρήκατε και υπολείμματα ψαριού;
«Μέσα σε πιθάρια εντοπίσαμε αποξηραμένα ψάρια και κόκαλα ψαριών. Μάλιστα, καθώς σκάβαμε σε βαθιά στρώματα, για τα θεμέλια των στύλων του στεγάστρου, βρήκαμε γάρον (garum κατά τους Ρωμαίους). Πρόκειται για μια πάστα από ψάρι, λιχουδιά για τους Ρωμαίους.
Η αριστοκρατία απολάμβανε το καλύτερο μέρος του ψαριού, ενώ η "πλέμπα" και ο στρατός χρησιμοποιούσαν τα κεφάλια, τις ουρές, τα πτερύγια. Βρήκαμε ένα τέτοιο πιθαράκι και επρόκειτο για σημαντική ανακάλυψη μιας και απέδειξε ότι 1.500 χρόνια πριν τους Ρωμαίους, το έφτιαχναν στη Θήρα. Είναι βέβαια χαρακτηριστικό ενός λαού που ζει με και από τη θάλασσα...»
- Κρέας έτρωγαν;
Κρατευτές σουβλακιών
«Βρήκαμε άφθονα κόκαλα από αιγοπρόβατα (που αποτελεί βασικό είδος κτηνοτροφίας και σήμερα στα νησιά), ελάχιστα βοοειδή (στα νησιά δεν μπορούν να εκθρέψουν μεγάλα ζώα) και πολύ λίγο κυνήγι (κουνέλια, αποδημητικά πουλιά). Βρήκαμε όμως πάρα πολλά κατάλοιπα από αχινούς, αχιβάδες, κυδώνια και άλλα παρεμφερή θαλασσινά».
- Έχουμε ιδέα πώς τα μαγείρευαν ολ' αυτά;
Κατάλοιπα ψαριών
«Ξέρουμε πως είχαν τριποδικές χύτρες -που σημαίνει ότι, αν μη τι άλλο, έβραζαν. Γιαχνί πάντως δεν νομίζω πως έφτιαχναν, αφού δεν είχαν ντομάτες. Σήμερα μπορεί να μιλάμε για τα περίφημα σαντορινιά ντοματάκια, όμως οι ντομάτες μας ήρθαν από την Αμερική! Βρήκαμε επίσης ταψιά και φορητά τριποδικά φουρνάκια: φωτιά από πάνω, φωτιά από κάτω και ταψάκι με καπάκι και πορτούλα. Ενα είδος γάστρας με πόδια».
- Τι σας εξέπληξε πιο πολύ από αυτά που ανακαλύψατε;
Πιθάρι με σαλιγκάρια
«Οι Κρατευτές: πάνω τους έψηναν σουβλάκια. Είχαν εγκοπές αλλά και τρυπούλες για να κυκλοφορεί ο αέρας και να μην σβήνουν τα κάρβουνα. Ηταν πολύ εργονομικοί. Στην άκρη τους είχαν το σχήμα κεφαλής κριαριού. Και εξσφάλιζαν και ένα υγιεινό ψήσιμο, αφού το λίπος έπεφτε».
- Δηλαδή, το σουβλάκι είναι δικό μας έδεσμα... Κι όμως, κάποιοι σήμερα νομίζουν ακόμα πως είναι τουρκικής προέλευσης.
«Το σουβλάκι κατάγεται από το Αιγαίο. Οι Τούρκοι ήρθαν το 1453 μ.Χ. Κάποτε είχα μια κουβέντα με έναν διαπρεπή Τούρκο αρχαιολόγο, τον ελληνιστή Εκρέμ Ακουργκάλ. Και του έλεγα ότι έχουμε δανειστεί κι εμείς πολλά από την τουρκική κουζίνα.
Φερνοντάς του ως παράδειγμα τον κεφτέ. Και μου λέει: "Είστε αφελής. Οι Τούρκοι όταν ήρθαν εδώ ήταν νομάδες. Δεν είχαν κουζίνα. Απλώς υιοθέτησαν τη βυζαντινή κουζίνα. Ας μην κοροϊδευόμαστε: η λέξη "κεφτές" δεν είναι τούρκικη. Είναι η βυζαντινή λέξη "κοπτόν κρέας...". Και πράγματι, θυμάμαι ακόμα τη μαμά μου και τη γιαγιά μου να κόβουν γρήγορα και σταυρωτά το κρέας με δύο κοφτερά μαχαίρια κάνοντας το κιμά!».
- Οι ανασκαφές του Ακρωτηρίου αποτελούν τα παλαιότερα τεκμήρια για το τι έτρωγαν οι Έλληνες;
«Όχι. Υπάρχουν σκόρπια ευρήματα και από τη νεολιθική εποχή (5η και 4η χιλιετία π.Χ.) σε Θεσσαλία, Μακεδονία, Θράκη. Όμως στο Ακρωτήρι, χάρη στο ηφαίστειο, πρώτη φορά βρέθηκαν τόσο πολλά μαζεμένα -και τόσο καλά διατηρημένα.
Σκεφθείτε πως στις λάβες της Σαντορίνης υπάρχουν εγκλείσματα φυτών όπως τα φοινικόδεντρα ή οι ελιές που χρονολογούνται 60.000 χρόνια πριν από σήμερα. Και αποκαλύπτουν ένα κλίμα που δεν διαφέρει από το σημερινό. Στα πρώιμα ιστορικά χρόνια, την 5η, 4η ή 3η χιλιετία π.Χ., ο άνθρωποι άρχισαν να καλλιεργούν την ίδια αυτή άγρια χλωρίδα».
Η περίφημη μεσογειακή διατροφή έχει πολύ μακρινές ρίζες τελικά...
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Αλλάζει ο τρόπος πληρωμής των τελών κυκλοφορίας- Δείτε τι προβλέπεται
- ΣΟΚ ΚΑΙ ΜΕ ΠΕΤΡΙΤΣ ΣΤΟΝ ΠΑΟ!
- Σεφ πέθανε μετά από δάγκωμα σκοτωμένης κόμπρας
- Περίεργα περιστατικά σε κηδείες
- Εικονικό το βίντεο του αποκεφαλισμού του Τζέιμς Φόλεϊ;
- Ανακαλείται η πορτοκαλάδα «Ολυμπος» μετά από εντολή του ΕΦΕΤ
- Πότε βγαίνουν τα αποτελέσματα και ξεκινούν οι ενστάσεις για τους παιδικούς σταθμούς
- Η εκπληκτική απάντηση του αντιπεριφερειάρχη Σερρών στους Σκοπιανούς Αρχαιολόγους
- Ανάκληση αναψυκτικού πορτοκαλάδας από τον ΕΦΕΤ
- ΚΟΙΝΩΝΙΑ - Αναβρασμός στην πτέρυγα των γυναικείων φυλακών Κορυδαλλού λόγω Χρυσαυγιτών
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Παραπολιτικά
- Η εκπληκτική απάντηση του αντιπεριφερειάρχη Σερρών στους Σκοπιανούς Αρχαιολόγους
- Αυτός είναι ο λόγος που εκπαιδεύονται ο ναύτες στον Πόρο και όχι στην Τρίπολη
- Νέος γενικός γραμματέας στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης ο Θοδωρής Λιβάνιος
- Αυτό είναι το προφίλ παιδόφιλων στο Facebook (ΦΩΤΟ)
- Σκιώδης "τσάρος" τοποθετήθηκε ο Χρύσανθος Λαζαρίδης
- Δεν θα πιστεύετε τι είχε στο αυτί του για τρεις μέρες
- Οι 39 ταινίες που πρέπει να έχετε δει
- Αποσύρεται από την αγορά γνωστό αναψυκτικό
- Φωτιά στα Ζερμπίσια Μεσσηνίας
- Θέτει όρους ο Κουβέλης στον Σαμαρά για την Προεδρία της Δημοκρατίας
- Τελευταία Νέα Παραπολιτικά
- Το τραγούδι της Μαντόνα του οποίου έχουν πεθάνει όλοι οι πρωταγωνιστές!
- Αποσύρεται από την αγορά γνωστό αναψυκτικό
- Φωτιά στα Ζερμπίσια Μεσσηνίας
- Συναυλίες με ανέκδοτα έργα του Μάνου Χατζιδάκι στο Ηρώδειο
- Δύο μοναδικές παραστάσεις από τον Γιούρι Γκριγκορόβιτς
- Οι Locomondo αποχαιρετούν το καλοκαίρι
- Οι 39 ταινίες που πρέπει να έχετε δει
- Σεφ πέθανε από δάγκωμα... νεκρής κόμπρας!
- Στα ίδια επίπεδα οι αμυντικοί προυπολογισμοί το νέο έτος
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Στα εγκαίνια της «11ης Γιορτής Βιοκαλλιεργητών και Μελισσοκόμων - Αναζητώντας τις χαμένες γεύσεις» βρέθηκε ο Μαρίνος Ουζουνίδης
- Ο Ομάρ Αλ Χάσι ορίστηκε νέος πρωθυπουργός της Λιβύης
- Υποστράτηγος της ΕΛ.ΑΣ «έκρυβε» τα ακριβή κυβικά του αυτοκινήτου του για να γλιτώσει την υψηλή φορολογία
- Αρχαία Μεσσήνη και Ανδρομονάστηρο απειλεί η μεγάλη φωτιά
- Ο Τσίπρας κάθε βράδυ κάνει την προσευχή του!
- ΠΑΟ: Παπαδόπουλος για αντί-Μπεργκ;
- Πολυπαραγοντική η ρύπανση της λίμνης των Ιωαννίνων
- Με μεγαλοπρέπεια η λιτανεία του Αγίου Διονυσίου στη Ζάκυνθο