Θανάσης Λασκούδης: Η ΕΕ στροβιλίζεται προς το πράσινο μέλλον – Ένα νέο πακέτο μέτρων για υδρογόνο και αέριο χαράζει νέα ενεργειακή πορεία

Η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει ένα ακόμα αποφασιστικό βήμα προς την ενεργειακή της απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, με την έγκριση ενός σημαντικού πακέτου μέτρων για την αγορά φυσικού αερίου και υδρογόνου. Το πακέτο αυτό, που περιλαμβάνει κανονισμό και οδηγία, θέτει νέους κανόνες για την εσωτερική αγορά ενέργειας, δίνοντας έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και το υδρογόνο, χαράσσοντας έτσι μια πιο πράσινη ενεργειακή πορεία για την Ένωση.

Η στρατηγική της ΕΕ επικεντρώνεται στην προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων και χαμηλών εκπομπών αερίων αερίων, με πρωταγωνιστή το υδρογόνο. Το πακέτο θέτει

τα θεμέλια για την ανάπτυξη μιας ισχυρής αγοράς υδρογόνου, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας υποδομών αποκλειστικά για τη μεταφορά και την αποθήκευση του. Παράλληλα, αναδιαμορφώνει την υπάρχουσα νομοθεσία για το φυσικό αέριο, θέτοντας αυστηρότερα πλαίσια για τη διαχείριση και τη λειτουργία της αγοράς.

Οι νέοι κανόνες επιτάσσουν ολοκληρωμένο και διαφανή σχεδιασμό των δικτύων ενέργειας σε ολόκληρη την Ένωση, με γνώμονα την ενεργειακή απόδοση και μια μακρόπνοη οπτική. Οι διαχειριστές των δικτύων φυσικού αερίου και υδρογόνου καλούνται να δημιουργήσουν ένα δεκαετές πλάνο ανάπτυξης δικτύων για την ΕΕ. Επιπρόσθετα, το πακέτο ανοίγει το δρόμο για τη δημιουργία μιας μόνιμης πλατφόρμας συγκέντρωσης της ζήτησης ενέργειας, συμβάλλοντας στην περαιτέρω ενοποίηση της αγοράς.

Για να επιτευχθεί η οριστική απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα, τα κράτη-μέλη δεν θα επιτρέπεται να συνάπτουν μακροπρόθεσμα συμβόλαια για φυσικό αέριο μετά το 2049. Αντίθετα, η Ένωση προωθεί την ενσωμάτωση ανανεώσιμου και χαμηλών εκπομπών αερίου, με ιδιαίτερη έμφαση στο υδρογόνο, ειδικά σε περιοχές που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον άνθρακα και έχουν υψηλό αποτύπωμα άνθρακα. Τα κράτη-μέλη καλούνται να λάβουν μέτρα για την ενίσχυση της ελκυστικότητας αυτών των μορφών ενέργειας, όπως παροχή εκπτώσεων και κινήτρων, εξασφαλίζοντας έτσι μια δίκαιη μετάβαση προς ένα πιο πράσινο μέλλον. Επιπλέον, προβλέπεται η δημιουργία ενός μηχανισμού στήριξης της αγοράς υδρογόνου για πέντε χρόνια.

Η προστασία των ευάλωτων καταναλωτών και εκείνων που πλήττονται από την ενεργειακή φτώχεια αποτελεί επίσης βασικό πυλώνα του πακέτου μέτρων. Τα κράτη-μέλη οφείλουν να λάβουν μέτρα για την προστασία αυτών των ομάδων, όπως την πρόληψη των διακοπών ηλεκτροδότησης και τον ορισμό προμηθευτών τελευταίας λύσης για τη διασφάλιση της αδιάλειπτης παροχής ενέργειας, ιδιαίτερα στις απομακρυσμένες περιοχές.

Με την υπογραφή και δημοσίευση του κανονισμού και της οδηγίας στην Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το πακέτο μέτρων για την αγορά φυσικού αερίου και υδρογόνου τίθεται σε ισχύ. Ο κανονισμός θα εφαρμοστεί άμεσα έξι μήνες μετά τη δημοσίευσή του, ενώ τα κράτη-μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να προσαρμόσουν την εθνική τους νομοθεσία στις διατάξεις της οδηγίας.

Η υλοποίηση του πακέτου μέτρων φέρει μαζί της προκλήσεις, όπως η χρηματοδότηση των απαραίτητων επενδύσεων, η διαχείριση των κοινωνικών επιπτώσεων και η ανάπτυξη της απαραίτητης τεχνογνωσίας. Παρόλα αυτά, οι ευκαιρίες που προσφέρει η ενεργειακή μετάβαση είναι σημαντικές.
Η μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα θα βελτιώσει την ενεργειακή ασφάλεια, θα μειώσει την ρύπανση και θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας σε κλάδους αιχμής, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η αποθήκευση ενέργειας.

Η Ελλάδα, με το πλούσιο ηλιακό και αιολικό δυναμικό της, διαθέτει το απαραίτητο πλεονέκτημα για να ηγηθεί της ενεργειακής μετάβασης στην περιοχή. Η υιοθέτηση του πακέτου μέτρων, σε συνδυασμό με στοχευμένες επενδύσεις και υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων, μπορεί να μετατρέψει την Ελλάδα σε πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης, αφήνοντας το στίγμα της στην παγκόσμια σκηνή.

Η στροφή προς το υδρογόνο και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν αποτελεί απλά επιλογή, αλλά επιτακτική ανάγκη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την εξασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος για τις επόμενες γενιές. Η Ελλάδα, αγκαλιάζοντας την ενεργειακή μετάβαση, δύναται να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην υλοποίηση ενός πιο πράσινου και βιώσιμου ενεργειακού μέλλοντος για την Ευρώπη και τον κόσμο.

Η υλοποίηση του πακέτου μέτρων «Fit for 55» και του πακέτου για την αγορά φυσικού αερίου και υδρογόνου φέρνει στο προσκήνιο ορισμένες κρίσιμες προκλήσεις που η Ελλάδα καλείται να αντιμετωπίσει:

Χρηματοδότηση: Η υλοποίηση των απαραίτητων επενδύσεων σε υποδομές, τεχνολογίες και έρευνα και ανάπτυξη αποτελεί μια σημαντική πρόκληση. Η Ελλάδα οφείλει να αξιοποιήσει στο έπακρο όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (EFSI) και τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (EIB). Παράλληλα, η προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων μέσω ελκυστικών επενδυτικών πλαισίων οφείλει να αποτελέσει προτεραιότητα.
Κοινωνικές επιπτώσεις: Η μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία ενδέχεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις σε ορισμένους κλάδους της οικονομίας, όπως η εξόρυξη λιγνίτη και η παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. Η Ελλάδα οφείλει να λάβει μέτρα για την άμβλυνση αυτών των επιπτώσεων, όπως προγράμματα επανεκπαίδευσης και επανακατάρτισης για τους εργαζόμενους που πλήττονται, καθώς και οικονομική στήριξη για τις πληγείσες περιοχές.

Τεχνολογική ανάπτυξη: Η Ελλάδα οφείλει να επενδύσει σημαντικά στην έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της αποθήκευσης ενέργειας και της παραγωγής υδρογόνου. Η ανάπτυξη εγχώριων τεχνογνωσιών και η συνεργασία με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια του εξωτερικού είναι απαραίτητες για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας στον τομέα αυτό.

Παράλληλα με τις προκλήσεις, η ενεργειακή μετάβαση φέρνει και σημαντικές ευκαιρίες για την Ελλάδα:

Ενεργειακή ασφάλεια: Η μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και η στροφή προς εγχώριες πηγές ενέργειας, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θα ενισχύσει σημαντικά την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και θα την καταστήσει λιγότερο ευάλωτη στις διακυμάνσεις των διεθνών τιμών ενέργειας.

Περιβάλλον: Η υιοθέτηση ενός “πράσινου” ενεργειακού μοντέλου θα συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος, στη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η Ελλάδα, ως χώρα με πλούσια βιοποικιλότητα και ευαίσθητα οικοσυστήματα, οφείλει να ηγηθεί στην προσπάθεια για ένα πιο βιώσιμο μέλλον.

Οικονομική ανάπτυξη: Η ενεργειακή μετάβαση μπορεί να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας σε κλάδους αιχμής, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η αποθήκευση ενέργειας και η παραγωγή υδρογόνου. Η Ελλάδα, με το πλούσιο ηλιακό και αιολικό δυναμικό της, διαθέτει το απαραίτητο πλεονέκτημα για να ηγηθεί της ανάπτυξης αυτών των κλάδων και να γίνει ηγέτιδα δύναμη στην αγορά υδρογόνου, η οποία μπορεί να φέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη για τη χώρα.

Προσελκύοντας επενδύσεις: Η Ελλάδα, με την υιοθέτηση ενός σταθερού και φιλικού προς τις επενδύσεις ρυθμιστικού πλαισίου, μπορεί να προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις από εγχώριους και ξένους επενδυτές στον τομέα της πράσινης ενέργειας. Η δημιουργία ενός ελκυστικού επενδυτικού περιβάλλοντος θα συμβάλει στην υλοποίηση των απαραίτητων έργων υποδομής και στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.

Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας: Η στροφή προς το υδρογόνο και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορεί να καταστήσει την Ελλάδα ηγέτιδα δύναμη στην παγκόσμια αγορά ενέργειας. Η χώρα δύναται να αξιοποιήσει το γεωγραφικό της πλεονέκτημα και το πλούσιο ηλιακό και αιολικό δυναμικό της για να καθιερωθεί ως κέντρο παραγωγής και εξαγωγής πράσινης ενέργειας.

Συνεργασία και αλληλεγγύη: Η ενεργειακή μετάβαση δεν αποτελεί μεμονωμένη πρόκληση για την Ελλάδα, αλλά μια παγκόσμια προσπάθεια. Η χώρα οφείλει να συνεργαστεί ενεργά με άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με χώρες σε όλο τον κόσμο για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας, την υλοποίηση κοινών έργων και την προώθηση πολιτικών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Συνοψίζοντας, η υλοποίηση του πακέτου μέτρων «Fit for 55» και του πακέτου για την αγορά φυσικού αερίου και υδρογόνου φέρνει σημαντικές προκλήσεις, αλλά και ανοίγει μοναδικές ευκαιρίες για την Ελλάδα. Η χώρα, με στοχευμένο σχεδιασμό, αποφασιστική δράση και αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων, μπορεί να ηγηθεί της ενεργειακής μετάβασης στην περιοχή και να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην υλοποίηση ενός πιο βιώσιμου και αειφόρου μέλλοντος για την Ευρώπη και τον κόσμο.

Η ενεργειακή μετάβαση αποτελεί μια αναγκαία και επιτακτική πρόκληση για την Ελλάδα, η οποία οφείλει να υιοθετήσει ηγετικό ρόλο στην υλοποίηση ενός “πράσινου” ενεργειακού μοντέλου. Η υιοθέτηση του πακέτου μέτρων «Fit for 55» και του πακέτου για την αγορά φυσικού αερίου και υδρογόνου, σε συνδυασμό με στοχευμένες επενδύσεις, υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων και αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων, μπορεί να μετατρέψει την Ελλάδα σε πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης, αφήνοντας το στίγμα της στην παγκόσμια σκηνή.