Η «μαφία» των Moody’s και Standard & Poors

Και τα τεχνάσματα που χρησιμοποιούνται.

Μυστηριώδης και μαγική, η Αίγυπτος είναι μία πανέμορφη χώρα. Είναι επίσης και η χώρα με τους χειρότερους οδηγούς στον κόσμο. Σε μία προσπάθεια να μειωθούν οι θάνατοι στους δρόμους, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να θεσπίσει την υποχρεωτική χρήση ζώνης στα αυτοκίνητα. Θεμιτή βέβαια η πρόθεση. Οπως και θεμιτή είναι η πραγματικότητα. Γιατί η υποχρεωτική χρήση της ζώνης, με την παράλληλη επιβολή προστίμου 500 λιρών ή 60 ευρώ στους παραβάτες (σε μία χώρα όπου ο μέσος μισθός είναι 150

ευρώ), απλώς μεταφράστηκε σε δύο πράγματα. Καταρχάς τα αυτοκίνητα κυκλοφορούν πλέον στο Κάιρο με «ζώνες- μαϊμού».

Ενα κομμάτι ύφασμα, δεμένο στο πάνω μέρος της πόρτας, περασμένο διαγωνίως στο στήθος του οδηγού και ακουμπισμένο κάπου κοντά στο χειρόφρενο. Κυρίως όμως, η ζώνη οδήγησε στην πραγματική «αύξηση του μισθού» των πανταχού παρόντων αστυνομικών, καθώς το μπαξίσι για όσους σταματάνε ανέβηκε από τις είκοσι λίρες στις 50. Με άλλα λόγια, με το μέτρο της ζώνης η κυβέρνηση πέτυχε τόσο τη βελτίωση της εικόνας των οδηγών, οι οποίοι φαινομενικά τουλάχιστον τη φορούν, όσο και την ανέξοδη για τον κρατικό προϋπολογισμό αύξηση του εισοδήματος μίας κρίσιμης για το καθεστώς μερίδας του πληθυσμού. Και μπορεί να ακούγεται αστείο. Αλλά μοιάζει πολύ με την πολιτική, την οποία ακολούθησαν οι δύο βασικές εταιρείες πιστοληπτικής αξιολόγησης και η οποία σε μεγάλο βαθμό ευθύνεται τόσο για τη χρηματοοικονομική κρίση του 2007 όσο και τη σημερινή δημοσιονομική κρίση.

Η αγορά εκτιμά διαφορετικά τον κίνδυνο

Οταν τράπεζες το 2008 όπως η Citigroup δανείζονταν με 130 μονάδες βάσης (1,3%) πάνω από το Libor ή η Merrill Lynch δεν έβρισκε χρηματοδότηση κάτω από τις 350 μονάδες βάσης, αυτό κάτι σήμαινε. Η αξιολόγηση της Citigroup ήταν τότε ΑΑ και της Merrill Lynch Α. Με το βασικό επιτόκιο στο 2% και τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ να καλπάζει στο 2,4%, με ανοδικές τάσεις, τα πραγματικά επιτόκια ήταν αρνητικά. Δηλαδή, μία τράπεζα, υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης στις ΗΠΑ, χρηματοδοτούνταν με spread πάνω από τα αμερικανικά έντοκα γραμμάτια, αντίστοιχο με αυτό με το οποίο χρηματοδοτούνταν οι αναδυόμενες αγορές, όπως η Βραζιλία και η Τουρκία.

Οταν όμως οι μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου δεν μπορούν να βρουν κεφάλαια, τότε σίγουρα η πιστωτική κρίση είναι χειρότερη από όσο φαίνεται. Είτε αυτό είτε η αξιολόγησή τους δεν ήταν ακριβής. Η μέση αξιολόγηση της Citigroup ως ΑΑ από τους Standard & Poors και τους Moody’s, σήμαινε ότι η τράπεζα είναι σε θέση να εκπληρώσει πλήρως όλες τις υποχρεώσεις της. Τότε γιατί η αγορά ζητούσε ένα επασφάλιστρο κινδύνου τόσο υψηλό; Υψηλότερο από αυτό το οποίο ζητούσ από αναδυόμενες αγορές με μεγάλο ιστορικό χρεοκοπιών και αδυναμίας πληρωμών. Η προφανής αιτία ήταν ότι η αγορά εκτιμούσε τον κίνδυνο των τραπεζών πολύ υψηλότερα από όσο οι εταιρείες αξιολόγησης.

Το τέχνασμα των τιτλοποιήσεων

Η άπλετη ρευστότητα και το φθηνό κόστος χρήματος είχαν ενισχύσει την αναζήτηση αποδόσεων. Με το τέχνασμα των τιτλοποιήσεων, οι