Το φάντασμα του λαϊκισμού πάνω από την Ευρώπη

Ένα φάντασμα πλανάται πάνω από την Ευρώπη, το φάντασμα του λαϊκισμού. Η παλιά πολιτική τάξη της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας - για να μην αναφέρουμε τις μικρότερες χώρες, όπως η Ελλάδα - αντιμετωπίζει προκλήσεις από λαϊκιστικά κινήματα της δεξιάς και της αριστεράς. Από τις μεγάλες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μόνο η Γερμανία έχει μείνει ανέπαφη σε μεγάλο βαθμό.

Την περασμένη εβδομάδα, το Κόμμα Ανεξαρτησίας

του Ηνωμένου Βασιλείου, ένα δεξιό λαϊκιστικό κόμμα, κέρδισε τη δεύτερη έδρα του στο βρετανικό Κοινοβούλιο. Οι Podemos, μια ισπανική αριστερή ομάδας το όνομα της οποίας σημαίνει «μπορούμε», προηγείται στις δημοσκοπήσεις παρά το γεγονός ότι δεν έχουν καν ένα χρόνο που έχουν ιδρυθεί. Στη Γαλλία, η δεξιά πτέρυγα του Εθνικού Μετώπου κλονίζει το κατεστημένο, ενώ στην Ιταλία το σκληρό στις κατηγορίες Κίνημα των Πέντε Αστέρων είναι μια υπολογίσιμη δύναμη.

Με εξαίρεση την Ελλάδα, όπου το κίνημα της ριζοσπαστικής αριστεράς ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αναλάβει τον έλεγχο της κυβέρνησης, αν γίνουν εκλογές τον επόμενο χρόνο, καμία από τις λαϊκίστικες ομάδες δεν πλησιάζει στην εξουσία. Αλλά αν τα παραδοσιακά κόμματα συνεχίσουν να απογοητεύουν τους ανθρώπους μέχρι τις επόμενες εκλογές, οι λαϊκιστές θα μπορούσαν να επικρατήσουν.

Το κατεστημένο πρέπει να λογοδοτήσει για πολλά. Σε ορισμένες χώρες, υπήρξε διαφθορά. Σε άλλες χώρες κάποιοι επωφελήθηκαν, απολαμβάνοντας τους καρπούς των δημόσιων αξιωμάτων. Παντού, οι πολιτικοί προπαγανδίζουν ώστε να παραμείνουν στην εξουσία, αντί να επιλύουν προβλήματα. Έχουν χάσει την επαφή με τους ψηφοφόρους τους.

Οι θεραπείες που προτείνουν οι λαϊκιστές, όμως, είναι χειρότερες από την ασθένεια. Το UKIP θέλει να βγάλει τη Βρετανία εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Εθνικό Μέτωπο θέλει να καταστρέψει την Ένωση. Το Κίνημα Πέντε Αστέρων θέλει να βγάλει την Ιταλία από το ευρώ. Οι Podemos θέλουν να ελέγχουν μέρος του εθνικού χρέους πριν από την διαγραφή του. Ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να διαγράψει το μισό χρέος της Ελλάδας.

Τέτοιου είδους πολιτικές, εάν εφαρμοστούν ποτέ, θα δημιουργήσουν ένα νέο σύνολο οικονομικών κρίσεων. Πολιτικές όπως η αποχώρηση από την Ένωση συνεπάγονται την απώλεια πλήρης πρόσβασης στην ενιαία αγορά. Η εγκατάλειψη του ευρώ, όσο καταστροφικό και αν υπήρξε το νόμισμα, ή μονομερείς διαγραφές χρέους θα οδηγούσαν σε bank runs και ελέγχους στη διακίνηση κεφαλαίων. Οι στρατιές των ανέργων θα αυξάνονταν αντί να μειωθούν.

Ο λαϊκισμός είναι καλός στο να αντιμετωπίζει τη δυσαρέσκεια, αλλά συνοδεύεται από κακές, επιφανειακές λύσεις. Αυτό, μάλιστα, είναι ίσως ο πιο κατάλληλος ορισμός του φαινομένου. Αλλά ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης αυτού του φαντάσματος; Απαιτείται ανάληψη δράσης σε δύο μέτωπα.

Πρώτον, η Ευρώπη πρέπει να διορθώσει την οικονομία της. Η οικονομική δυσπραγία σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ δεν είναι ο μόνος παράγοντας πίσω από την άνοδο του λαϊκισμού. Αλλά τον έχει σίγουρα τροφοδοτήσει και θα συνεχίσει να το κάνει αν δεν αντιμετωπιστεί. Ένα μεγάλο παζάρι στο οποίο θα συμμετέχουν οι εθνικές κυβερνήσεις, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι απολύτως απαραίτητο. Οι κυβερνήσεις πρέπει να προχωρήσουν σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της «προσφοράς». Η κεντρική τράπεζα πρέπει να χαλαρώσει τη νομισματική της πολιτική για τη βελτίωση της ζήτησης και να φτάσει τον πληθωρισμό στον στόχο της. Και η Επιτροπή πρέπει να καταλήξει σε ένα φιλόδοξο επενδυτικό πρόγραμμα για να δώσει στην οικονομία μια οικονομική ώθηση.

Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο Πρόεδρος της Επιτροπής, πρόκειται να παρουσιάσει το επενδυτικό πρόγραμμα του αυτή την εβδομάδα. Θεωρητικά, με τα επιτόκια τόσο χαμηλά, θα πρέπει να είναι δυνατόν να καταλήξουμε σε μια σημαντική αλλαγή. Αλλά δεν είναι σαφές αν η Γερμανία, η οποία έχει τεράστια επιρροή πάνω στην πολιτική της Ένωσης, θα συμφωνήσει.

Αλλά ακόμη και αν η οικονομία είναι σταθερή, δεν θα σημάνει το τέλος του λαϊκισμού. Κοιτάξτε τη Βρετανία, όπου η ανάπτυξη είναι ισχυρή, αλλά το ίδιο ισχυρό είναι και το UKIP. Η έλλειψη ακεραιότητας στην πολιτική είναι η δεύτερη μεγάλη πηγή που τροφοδοτεί τον λαϊκισμό. Αυτό επιβεβαιώνεται από την έρευνα δύο Βρετανών ακαδημαϊκών, του Γουίλ Τζένινγκς και του Τζέρι Στόκερ. Σε ένα πρόσφατο δοκίμιο, ως μέρος μιας σειράς εκθέσεων για τον λαϊκισμό που δημοσιεύθηκαν από το Policy Network, ένα ερευνητικό ίδρυμα με έδρα το Λονδίνο, συνόψισαν τη διάθεση του εκλογικού σώματος ως εξής:

«Αυτό που προκύπτει είναι μία αίσθηση απογοήτευσης από μια πολιτική τάξη που δεν έχει την αρμοδιότητα και τη δύναμη του χαρακτήρα να ακολουθήσει τις σωστές επιλογές πολιτικής και, πάνω απ 'όλα, θεωρείται κοντόφθαλμη, με μια εμμονή στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στις συνεργασίες με τους πλούσιους και ισχυρούς, ώστε να παρέχει ηγεσία προς το δημόσιο συμφέρον».

Υπάρχουν παρόμοια συναισθήματα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αλλά τι μπορεί να γίνει για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη με το λαό και να τεθεί η πολιτική ακεραιότητα στο προσκήνιο; Δεν υπάρχει, ομολογουμένως, εύκολη λύση. Αλλά μέρος της λύσης, βεβαίως, θα πρέπει να είναι η μηδενική ανοχή προς τη διαφθορά και την εξαπάτηση. Μέρος της λύσης θα πρέπει να είναι το να αναγνωρίσουμε τις αδυναμίες της πολιτικής. Οι ευρωπαίοι πολιτικοί πρέπει να δείξουν ακεραιότητα και να αποδείξουν ότι μπορεί να είναι αποτελεσματικοί. Διαφορετικά, θα συνεχίσουν να τρέμουν για την άνοδο του λαϊκισμού.

http://www.nytimes.com/2014/11/24/business/international/populists-challenge-european-political-order.html?src=twr&_r=0

Διαβάστε περισσότερα