Γιατί η ΕΚΤ πρέπει να απαντήσει έγκαιρα στη μείωση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Fed

Ο Μάριο Ντράγκι πρέπει να ενεργήσει έτσι ώστε η ευρωζώνη να μην αποτελέσει σημαντικό θύμα της πολιτικής των ΗΠΑ, σχολιάζει ο Ralph Atkins στους Financial Times.

Αυτή τη φορά, δεν μπορεί κανείς να κατηγορήσει την ευρωζώνη. Η πιο πρόσφατη αναταραχή στις παγκόσμιες αγορές ομολόγων, η οποίο έχει υποστεί ένα απότομο ξεπούλημα στις αναδυόμενες και αναπτυγμένες οικονομίες, δεν πυροδοτήθηκε

από τις εντάσεις στη νομισματική ένωση της Ευρώπης, σε αντίθεση με τα περισσότερα επεισόδια τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η περιοχή θα μπορούσε να γίνει ένα από τα θύματά της. Οι προσδοκίες των επενδυτών για μια απάντηση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αυξάνονται – δικαιολογημένα. Ωστόσο, έχοντας περιορισμένες επιλογές, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι μπορεί να επιδεινώσει απλώς την αστάθεια που δημιουργείται από τον ομόλογό του στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ.

Αυτό που είναι σαφές είναι ότι ο αντίκτυπος στην ευρωζώνη δεν ήταν στην κορυφή της λίστας των θεμάτων που ανησυχούσαν τον Μπεν Μπερνάνκι, όταν σχεδίασε την περασμένη εβδομάδα να ξεκινήσει τη μείωση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Fed στο τέλος του χρόνου. Όπως δήλωσε στους Financial Times ο Ρίτσαρντ Φίσερ, πρόεδρος της Dallas Federal Reserve, ακόμη και οι κεντρικές τράπεζες των οποίων η επιρροή εκτείνεται πολύ πέρα ​​από τα σύνορά τους παραμένουν υπόλογες στα εθνικά κοινοβούλια. «Είναι μια ιδιομορφία σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο», παραδέχτηκε.

Όμως, η αντίδραση της αγοράς σε όλη την Ευρώπη αυτή την εβδομάδα ήταν σοβαρή. Οι αποδόσεις στα 10ετή ισπανικά και ιταλικά κρατικά ομόλογα, τα οποία κινούνται αντιστρόφως ανάλογα με τις τιμές, έφτασαν σε επίπεδα του τελευταίου Φεβρουαρίου, όταν τα ασαφή αποτελέσματα των εκλογών οδήγησαν την Ιταλία σε πολιτική σύγχυση.

Τα καλά νέα είναι ότι οι διαφορές μεταξύ των αποδόσεων των ιταλικών και ισπανικών ομολόγων και των γερμανικών ομολόγων παραμένουν πολύ κάτω από αυτές που παρατηρήθηκαν όταν η κρίση χρέους της ευρωζώνης ήταν πιο έντονη. Αυτό επιβεβαιώνει ότι οι επενδυτές έχουν μια πιο αισιόδοξη άποψη για τους κινδύνους στην περιφέρεια της ευρωζώνης – ιδιαίτερα σε σύγκριση με το χρέος στις αναδυόμενες αγορές. Οι διαδηλώσεις στην Τουρκία και τη Βραζιλία έχουν θέσει την κοινωνική αναταραχή στη Δυτική Ευρώπη σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Ακόμα πιο σημαντικό, η δέσμευση του Ντράγκι τον περασμένο Ιούλιο να κάνει «ό, τι χρειάζεται» για τη διατήρηση της ακεραιότητας του ευρώ παραμένει αξιόπιστη. Το ισπανικό και το ιταλικό χρέος λειτουργούν περισσότερο σαν κρατικά ομόλογα και λιγότερο σαν επιρρεπείς στο χρέος πιστωτικές αγορές.

Περιορίζοντας το πεδίο για περαιτέρω sell-off, οι πιο χαλαροί ξένοι επενδυτές έχουν εγκαταλείψει εδώ και καιρό τα πιο επικίνδυνα ομόλογα. Η αλήθεια είναι ότι η Πορτογαλία που έχει πληγεί από την κρίση θα δυσκολευτεί περισσότερο να επιστρέψει στην αγορά απ’ ό,τι φανταζόμασταν μόλις πριν από λίγες εβδομάδες. Αλλά απέχουμε πολύ από το σημείο όπου οι περιφερειακές αγορές ομολόγων θα βυθιστούν στο σπιράλ του θανάτου που είδαμε πέρυσι.

Τα κακά νέα είναι ότι οι πραγματικές αποδόσεις των ομολόγων έχουν αυξηθεί σημαντικά και μαζί με την πίεση στα δημόσια οικονομικά, συμβάλουν σε μια σημαντικά αυστηρότερη νομισματική πολιτική. Οι αποδόσεις στα γερμανικά 10ετή Bund έχουν αυξηθεί περισσότερο από 60 μονάδες βάσης σε λίγο περισσότερο από ένα μήνα.

Μια τέτοια ενίσχυση θα μπορούσε να είναι πολύ επιζήμια για την οικονομία της Ευρωζώνης που –σε αντίθεση με την οικονομία των ΗΠΑ – παραμένει σε ύφεση με αύξηση της ανεργίας, ακόμα και σε βόρειες χώρες του «πυρήνα» όπως η Ολλανδία. Τα επιτόκια σε πιο μακροπρόθεσμα δάνεια που απαιτούνται για επενδύσεις κεφαλαίου και δημιουργούν θέσεις εργασίας καθορίζονται από τα επιτόκια της αγοράς και όχι από την κεντρική τράπεζα. Οι συντελεστές αυτοί αυξάνονταν πολύ πριν ο Μπερνάνκι αρχίσει να μιλά για μείωση από τη Fed.

Με τη νότια Ευρώπη να υποβάλλεται σε βαθιά αναδιάρθρωση, ο αποπληθωρισμός στην ευρωζώνη αποτελεί επίσης μεγαλύτερο κίνδυνο από ό,τι στις ΗΠΑ. Τα υποκείμενα μέτρα πληθωρισμού της ευρωζώνης κυμαίνονται σε περίπου 1 τοις εκατό – πολύ κάτω από το στόχο της ΕΚΤ για έναν ετήσιο ρυθμό «πιο κάτω αλλά κοντά» στο 2 τοις εκατό. Όλα δείχνουν στην ανάγκη μιας σοβαρής χαλάρωση της πολιτικής.

Μία οδός διαφυγής για την ΕΚΤ θα σήμαινε μία σημαντική αποδυνάμωση του ευρώ. Αλλά αυτό δεν έχει συμβεί μέχρι στιγμής. Αντ’ αυτού, το ξετύλιγμα των συναλλαγών διαφοροποίησης υποστήριξε το νόμισμα. Από τότε που έγινε πρόεδρος της ΕΚΤ το Νοέμβριο του 2011, ο Ντράγκι έχει λάβει μία προσέγγιση «σταματάμε-ξεκινάμε» στην πολιτική δράση. Στις στιγμές της οξείας κρίσης, ώθησε το ισχυρό 23μελές Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ σε τολμηρή δράση – με τις προσφορές της φθηνής τριετούς ρευστότητας το 2011 και την υπόσχεση του «ό,τι χρειαστεί» πέρυσι. Στη συνέχεια, όμως, έδειξε μια πιο επιφυλακτική στάση, επιθυμώντας να καθησυχάσει το νευρικό γερμανικό κοινό. Αυτό το μήνα, για παράδειγμα, τόνισε πως οι υψηλότερες αποδόσεις των ομολόγων ήταν «ένα πολύ σημαντικό μήνυμα» της επιστροφής στο κανονικό για τους γερμανούς καταθέτες.

Ενώ ο Ντράγκι είπε ότι οι επιλογές για περαιτέρω δράση είναι υπό συζήτηση, έχει διστάσει μέχρι τώρα – ελπίζοντας ότι μια οικονομική ανάκαμψη θα αποτρέψει την ανάγκη για δράση. Οι δυνατότητες περιλαμβάνουν νέες προσφορές για τριετή ρευστότητα, ίσως σε ακόμη ευνοϊκότερους όρους από ό,τι το 2011, αρνητικό επιτόκιο στις ασφαλείς καταθέσεις από τις τράπεζες στην ΕΚΤ, ή διάφορα προγράμματα περιουσιακών στοιχείων- αγοράς, κάποια προσαρμοσμένα σε συγκεκριμένες αγορές, άλλα σε μεγαλύτερη κλίμακα. Στο πολύπλοκο πολιτικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα της ευρωζώνης, όλα τα παραπάνω έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Ωστόσο, η δράση της Fed θα μπορούσε να πιέσει σύντομα στη λήψη μιας απόφασης.

ft.com