Brexit: Οι ευκαιρίες για την ελληνική ναυτιλία

Του Μηνά Τσαμόπουλου

Αλλάζει το τοπίο στη ναυτιλιακή βιομηχανία μετά το Brexit δημιουργώντας νέες συνθήκες και βάζοντας στο τραπέζι καινούργιες παραμέτρους τις οποίες καλούνται να αναλύσουν και στη συνέχεια να διαχειριστούν οι πλοιοκτήτες αλλά κυρίως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε αντίθεση με τις πρώτες εκτιμήσεις ότι οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις στο City θα αντιμετωπίσουν προβλήματα, οι ελληνικοί εφοπλιστικοί και οικονομικοί κύκλοι κάνουν λόγο για ενδυνάμωση του City του Λονδίνου αφού έξω

από το στενό, κοντόφθαλμο και γραφειοκρατικό πλαίσιο της ΕΕ η ναυτιλιακή βιομηχανία θα κινείται πιο ανταγωνιστικά. Το πλήγμα για την ευρωπαϊκή ναυτιλία θεωρείται δεδομένο όμως δεν μπορεί ακόμη να υπολογιστεί η ισχύς του.

«Με τα νέα δεδομένα η ανταγωνιστικότητα των ναυτιλιακών επιχειρήσεων με έδρα το City του Λονδίνου θα ενισχυθεί. Η Μεγάλη Βρετανία θα μπορεί να δράσει πλέον ανταγωνιστικά στην ΕΕ με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Αλλάζουν οι κανόνες» εκτιμά ο τραπεζίτης Γιώργος Ξηραδάκης μιλώντας στο «Π.Θ.».

Η εξέλιξη αυτή ίσως χαλαρώσει την ασφυκτική πίεση που ασκεί η Επιτροπή Ανταγωνισμού της ΕΕ στην ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα η οποία καλείται να αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας. Το ελληνικό χαρτί πάνω στο τραπέζι της Ευρώπης αποκτά πλέον ακόμη μεγαλύτερη δυναμική. Η ελληνική ναυτιλία που ελέγχει το 50% του ευρωπαϊκού στόλου θα έχει μεγαλύτερα περιθώρια κινήσεων ενώ πλέον υπό τον φόβο των Βρετανών οι Ευρωπαίοι δεν θα θελήσουν να πιέσουν περισσότερο γιατί κινδυνέψουν να χάσουν τον ισχυρότερο παίκτης τους στην ναυτιλιακή βιομηχανία, την Ελλάδα.

«Εισροή νέων κεφαλαίων»

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι θέσεις του Ναυτικού Επιμελητήριου της Μεγάλης Βρετανίας αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος.
«Αυτό που τώρα χρειαζόμαστε είναι η εισροή νέων κεφαλαίων. Όλο το προηγούμενο διάστημα είχαμε πολιτικό διάλογο και πλέον ήρθε η ώρα για ορθολογική αλλά και στρατηγικό σκέψη. Αυτό που πρέπει να κάνουμε πρώτα είναι να τοποθετήσουμε στη σωστή τους θέση τα πιόνια στο σκάκι» επισημαίνεται στο κείμενο όπου μεταξύ άλλων τονίζεται ότι «η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι από την φύση της άκρως ανθεκτική σε όποιες αλλαγές οικονομικό-πολιτικές και αν προκύψουν και υπογραμμίζει ότι δια θαλάσσης διακινείται το 95% του διεθνούς εμπορίου της Μ. Βρετανίας:

«Το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει νησιωτικό έθνος, που θα συνεχίσει να ζει σε έναν κόσμο που αγοράζει και πωλεί εμπορευματικά αγαθά και σε αυτόν τον κόσμο η ναυτιλιακή βιομηχανία θα είναι παρούσα προσφέροντας τις υπηρεσίες της» επισημαίνεται στην ανακοίνωση.
Για το Ναυτικό Επιμελητήριο τέσσερα είναι τα άμεσα βασικά ζητήματα που πρέπει να διευθετηθούν:
(α) θεωρήσεις βίζας και άδειες εργασίας
(β) συνοριακοί έλεγχοι σε τερματικούς σταθμούς επιβατηγών πλοίων και κρουαζιερόπλοιων
(γ) διάφορες φορολογικές ρυθμίσεις συμπεριλαμβανομένου του φόρου χωρητικότητας (Tonnage Tax)
(δ) το μέλλον της «Ναυτικής δύναμης υπό την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης» (EUNAVFOR) καθώς και το μέλλον της συνεργασίας των ευρωπαϊκών ναυτικών δυνάμεων για την αντιμετώπιση της πειρατείας και υποστήριξης των δραστηριοτήτων διάσωσης στη Μεσόγειο.
Τα μέλη του Ναυτικό Επιμελητήριο της Μ.Βρετανίας προτείνουν στη βρετανική κυβέρνηση τη συγκρότηση νέας Επιτροπή Ελεύθερου Εμπορίου, η οποία σε συνεργασία με τους αρμόδιους κρατικούς φορείς και τα υπουργεία θα κινηθεί προς την κατεύθυνση άμεσης εκπαίδευσης του προσωπικού τους για την τάχιστη έναρξη διαπραγματεύσεων και διαμόρφωσης νέων εμπορικών δεσμών-συμφωνιών τόσο με τις χώρες μέλη της ΕΕ όσο και με τις χώρες εκτός ΕΕ.

Οι δυσκολίες στο City

Το οικονομικό περιβάλλον για τις ναυτιλιακές του City τα τελευταία χρόνια είχε δυσκολέψει και ίσως τώρα αλλάξουν οι ισορροπίες. Στην ετήσια κοπή της πίτας της Ελληνικής Επιτροπής Ναυτιλιακής Συνεργασίας του Λονδίνου, γνωστού ως Committee ο πρόεδρος Χαράλαμπος Φαφαλιός, ο οποίος επανεξελέγη στη θέση του, πριν από 10 ημέρες, είχε περιγράψει την κατάσταση πριν το BREXIT: «Αν και το Baltic Exchange αποτελεί το πνευματικό σπίτι της παγκόσμιας ναυτιλίας, υπάρχουν ζητήματα που προβληματίζουν όπως η αστάθεια του φορολογικού περιβάλλοντος που έχει ως συνέπεια, όλο και περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες να εγκαταλείπουν το Λονδίνο και να εγκαθίστανται αλλού» για να προσθέσει: «Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στο Λονδίνο, να ακολουθήσει τη μοίρα της Νέας Υόρκης, όπου στη δεκαετία του 1960 πραγματοποιήθηκε μαζική φυγή ναυτιλιακών εταιρειών λόγω αλλαγής στη φορολογία.» Τώρα που αλλάζουν τα δεδομένα ίσως αλλάξει ρότα και το...City.

Στη συνέχεια ο Χαράλαμπος Φαφαλιός επεσήμανε: «Από το 1935, το Committee εκπροσωπεί την ελληνική ναυτιλία διεθνώς, σε δύσκολες συνθήκες, αντιμετωπίζοντας προκλήσεις όπως η Μεγάλη Ύφεση και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι σημερινές προκλήσεις, δεν είναι κατώτερες, με την οικονομική κρίση να προκαλεί πονοκεφάλους στις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο και να δημιουργεί κλίμα αβεβαιότητας, ειδικότερα, στη ναυτιλία».

Το ελληνικό χρώμα στο City παραμένει έντονο εδώ και τρείς αιώνες. Η ναυτιλία απετέλεσε τη βάση για να δημιουργηθούν τεράστιες επιχειρηματικές αυτοκρατορίες με ελληνικό χρώμα. Έλληνες επιχειρηματίες έκαναν περιουσία δραστηριοποιούμενοι στο real estate, στη βιομηχανία, στις νέες τεχνολογίες, στο διαδίκτυο ακόμη και στον χώρο της μόδας και της εμπορίας ρούχων.

Όμως στο City ο ελληνικός εφοπλισμός παραμένει ένας δυνατός παράγοντας, παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια και ειδικά πριν ξεσπάσει η παγκόσμια οικονομική κρίση, πολλοί πλοιοκτήτες μετέφεραν τις δραστηριότητες του στην Ελλάδα. Παραδοσιακά «τζάκια» διατηρούν τη δύναμή τους αν και έχουν επεκτείνει τις δραστηριότητές τους και εκτός ναυτιλίας.

City στο Ελληνικό

Βέβαια υπάρχει και η άποψη ότι λόγω BREXIT δημιουργούνται οι συνθήκες για δημιουργία Cluster στο Ελληνικό με την προοπτική να δημιουργηθεί ένα ισχυρό ναυτιλιακό κέντρο που θα προσφέρει χιλιάδες θέσεις εργασίας και τεράστια έσοδα στο κράτος. Για το θέμα αυτό είχε καταθέσει προτάσεις πριν από τέσσερα χρόνια ο τότε διευθυντής της ΔΟΥ Πλοίων και νυν της Γ' ΔΟΥ Πειραιά, Διονύσης Καψής: «Οι εξελίξεις θα είναι καταλυτικές. Εάν συνεννοηθεί το πολιτικό σύστημα και οι πλοιοκτήτες μείνουν στην Ελλάδα και σε αυτούς προστεθούν όσοι βρίσκονται στο Λονδίνο θα είναι ένα συν για την ελληνική οικονομία. Η έκταση του Ελληνικού θα ήταν μία καλή προοπτική. Η αναπτυξιακή πολιτική και το ξεκάθαρο φορολογικό πλαίσιο σε βάθος 50 χρόνων θα συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση. Όμως για να έρθουν στην Ελλάδα οι πλοιοκτήτες απαραίτητη είναι και η υποστηρικτική εθνική συνεννόηση» τονίζει.

Η ναυλαγορά

Οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι κλυδωνισμοί από το BREXIT θα επηρεάσουν τη ναυτιλία και ειδικά τα πλοία μεταφοράς ξηρού φορτίου τα οποία έχουν «βυθιστεί» στην οικονομική κρίση. «Το BREXIT θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την πορεία όλων των διεθνών αγορών άρα σε μεγάλο βαθμό και τη ναυτιλία και ειδικότερα το ξηρό φορτίο όπου δεν υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω πτώση της ναυλαγοράς. Υπάρχει σοκ στην αγορά και όσο καλά προετοιμασμένοι και αν ήταν οι πλοιοκτήτες θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα αφού εισερχόμαστε σε εποχές μεγάλης αβεβαιότητας» επεσήμανε ο Γιώργος Ξηραδάκης.