Από σούπερ ήρωες… μαύρα πρόβατα

Του Δ. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Το ιστορικό δεδομένο αναφέρει ότι ο άνθρωπος δεν δημιούργησε την κοινωνία, η οποία προϋπήρξε αυτού. Όμως, στο ιστορικό δρώμενο των δύο τελευταίων αιώνων καταγράφεται η διαρκής τάση δημιουργίας ηρώων, αλλά και η προστασία της «πόλης» από όσους ήρωες δεν ανταποκρίνονται στο θεσμικό περιβάλλον της. Η περίπτωση του Νοτιοαφρικανού δρομέα Όσκαρ Πιστόριους,

που το καλοκαίρι θεοποιήθηκε, τρέχοντας με πλαστά πόδια στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου και τον χειμώνα κατακρημνίστηκε κατηγορούμενος για τη δολοφονία της φίλης του, αποτελεί το κατεξοχήν παράδειγμα της αυτοπροστασίας της κοινωνίας από τα είδωλα που φτιάχνει και στη συνέχεια ξεφεύγουν από τη μεταφορική έννοια της λέξης, απογυμνώνοντας την πραγματική τους διάσταση.
Ο Πιστόριους αποτελεί το «διπολικό σύμβολο» ενός πραγματισμού που διέρχεται τη νεότερη Ιστορία στηριζόμενο σε ήρωες τεράστιας απήχησης και μηδενικής κοινωνικής προσαρμοστικότητας, όπως είναι οι κορυφαίοι αθλητές, οι οποίοι περνούν τη ζωή τους σε αθλητικούς χώρους αποκομμένοι από την εξέλιξη της καθημερινότητας. Από τους Αμερικανούς μποξέρ των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών, που βανδάλιζαν εντός και εκτός ρινγκ, μέχρι το «πέμπτο σκαθάρι», τον Τζορτζ Μπεστ, που κατέληξε από το αλκοόλ, έχοντας «μεθύσει» τους ποδοσφαιρόφιλους τα χρόνια του ’70 με τα γκολ και τις ντρίμπλες του, το κοινό στοιχείο των αθλητών ήταν η αδυναμία διαχείρισης της δημοφιλίας τους.
Ακόμη και όταν στα τέλη της δεκαετίας του 1980, τότε που ο Μαραντόνα άλωνε τα γήπεδα, σνιφάροντας κοκαΐνη, οι επιτελείς των συλλόγων αποφάσισαν να βάλουν ψυχολόγους δίπλα σε αθλητές με μεγάλη δημοσιότητα, τα πράγματα δεν βελτιώθηκαν. Το 1994 ο σταρ του αμερικάνικου ποδοσφαίρου Ο’ Τζέι Σίμπσον συνελήφθη κατηγορούμενος για τη δολοφονία της γυναίκας του και του εραστή της. Έκτοτε μπαινοβγαίνει στις φυλακές κατηγορούμενος και για άλλα αδικήματα, όπως κλοπές, ληστείες κ.λπ. Ομοίως, ο σταρ του μποξ Μάικ Τάισον, που «θέριεψε» στις βρόμικες γειτονιές του Μπρονξ, μπήκε φυλακή για βιασμό, αργότερα για χρήση ναρκωτικών και σήμερα προσπαθεί να επανέλθει στη δημοσιότητα, διακινώντας πρόσφατα τη φήμη ότι υποβλήθηκε σε εγχείρηση αλλαγής φύλου!

Η διαφήμιση

Όσον αφορά στον Πιστόριους, σύμβολο της ανθρώπινης δύναμης και θέλησης, η εταιρεία NIKE στο άκουσμα της είδησης της σύλληψής του έσπευσε να αποσύρει τη χορηγία της στην ιστοσελίδα του με τίτλο: «Είμαι η σφαίρα μέσα στη θαλάμη»! Από μια πρώτη ανάγνωση, ο καθείς μπορεί να εικάσει ότι πρόκειται για προφητικό, αλλά σε κάθε περίπτωση τυχαίο σλόγκαν. Το νόμισμα έχει άλλη ή έστω… και άλλη όψη. Ο αθλητής δολοφόνησε την κοπέλα του ισχυριζόμενος ότι η ατυχής κινήθηκε στο σκοτάδι και θεώρησε ότι ήταν διαρρήκτης. Έστω κι έτσι, η αντίδρασή του δείχνει έναν αποφασισμένο πιστολέρο κι όχι έναν άνθρωπο ευρισκόμενο σε άμυνα, καθώς η φίλη του δεν του επιτέθηκε, όπως παραδέχτηκε. Αναδεικνύει έναν «γίγαντα» απέναντι στον «νάνο», μια φιλάρεσκη προσωπικότητα που, περιβαλλόμενη από τον ηρωισμό της, αδιαφορεί για την ανθρώπινη ζωή. Και ως τέτοιος θα αντιμετωπιστεί από τη Δικαιοσύνη που αναζητεί παρόμοιες αφορμές για να επιδείξει με τη σειρά της τη δική της «φιλαρέσκεια» ή άλλως το εξουσιαστικό της προφίλ πέρα και πάνω από την κοινωνία.
Η είδηση έχει προκαλέσει σοκ στη Νότιο Αφρική, καθώς ο Πιστόριους θεωρείται ήρωας. Δεν είναι μόνο τα μετάλλια που έχει κερδίσει σε Παραολυμπιακούς Αγώνες, όσο ο δικαστικός αγώνας που έδωσε επί χρόνια ώστε να καταφέρει να λάβει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου.

••• Η ηρωοποίηση «μοναδικών ανθρώπων» έχει εξίσου φοβερές συνέπειες με τα… ευεργετικά πλούτη (οικονομικά και δημοσιότητας) που αρχικώς προσφέρει. Έτσι εξυπηρετείται και η συνέχεια του σύγχρονου κράτους. Ο καλός μπορεί ανά πάσα στιγμή να καταδικαστεί για κακές πράξεις και ο διάσημος να εξελιχθεί σε διαβόητο!

Η περίπτωση Γούση
Ένας από τους παγκόσμιας κλάσης αθλητές που περνά το υπόλοιπο της ζωής του στις φυλακές είναι και ο ελληνικής καταγωγής Αυστραλός μποξέρ Βαγγέλης Γούσης. Πήγε στην Αυστραλία σε ηλικία 8 ετών και από τα 20 ξεκίνησε τις επαφές του με τον υπόκοσμο. Έφτασε κοντά στη συμμετοχή του στους Ολυμπιακούς της Σεούλ το 1988, χωρίς να τα καταφέρει, ενώ έγινε παγκόσμιος πρωταθλητής στο κικ μπόξινγκ. Το 2004 κρίθηκε ένοχος για τη δολοφονία του Λιούις Κέιν, με τον ίδιο να επικαλείται αυτοάμυνα, ενώ το 2008 καταδικάστηκε πλέον σε ισόβια, για τη δολοφονία του «νονού» Λιούις Μοράν μέσα σε κλαμπ, εκτελώντας συμβόλαιο θανάτου. «Ακόμα και αν τον κρέμαγαν, αυτό δεν θα έφερνε πίσω τους δύο μου γιους και τον άντρα μου» τόνιζε η σύζυγος του εκλιπόντα. Παράλληλα, κατηγορείται για έναν ακόμα φόνο, ο οποίος διεξήχθη το 2003.

Ο παραβατικός Έντι Τζόνσον

Με ισόβια στην πλάτη του βρίσκεται και ο πάλαι ποτέ σπιρτόζος μπασκετμπολίστας Έντι Τζόνσον που πέρασε από τους Ατλάντα Χοκς, Κλίβελαντ Καβαλίερς και Σιάτλ Σούπερσονικς. Γρήγορα αποβλήθηκε από τα γήπεδα λόγω παραβατικής συμπεριφοράς: επιθέσεις, βιασμοί, διαρρήξεις, ναρκωτικά. Στο ποινικό του μητρώο είναι καταγεγραμμένες περισσότερες από 100 συλλήψεις. Το 2006 κατηγορήθηκε ότι παρενόχλησε σεξουαλικά ένα εννιάχρονο κοριτσάκι, ενώ εκκρεμούσε δίκη εις βάρος του για άλλον βιασμό. Σημειώνεται ότι δεν έχει σχέση με τον Έντι Τζόνσον, που αγωνίστηκε και στον Ολυμπιακό.

Ο ισοβίτης Γκραντ

Το «σύστημα» δεν εκδικείται μόνο στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού αλλά και στην Ευρώπη. Ο 28χρονος Άγγλος πρώην ποδοσφαιριστής, Γκάβιν Γκραντ, καταδικάστηκε πριν από λίγα χρόνια για φόνους. Τότε έπαιζε στην Μπράντφορντ, ενώ είχε περάσει και από τις Τζίλιγχαμ και Μίλγουολ. Τα μπλεξίματά του με τον νόμο άρχισαν το 2005, όταν κατηγορήθηκε για φόνο, αλλά το 2007 αθωώθηκε, τουλάχιστον σε πρώτη φάση. Ωστόσο, τρία χρόνια μετά, κρίθηκε ένοχος για τον θάνατο ενός 21χρονου το 2004, ενώ τελικά «στάθηκαν» και οι αρχικές κατηγορίες. Καταδικάστηκε σε ισόβια, με μίνιμουμ κάθειρξη τα 25 χρόνια.