ΟΙ «ΣΟΦΙΤΕΣ» ΤΟΥ ΑΝΤΟΝΙΟ ΓΚΡΑΜΣΙ ΚΑΙ ΟΙ «ΝΑΡΟΤΝΙΚΟΙ» ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΤΣΙΠΡΑ…

Είναι θετικό ότι ο Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε να «διαπαιδαγωγήσει» το κόμμα του με τον Γκράμσι και ιδιαίτερα με την έννοια της «ηγεμονίας».

Δεν ξέρω αν αυτό δυσαρέστησε ορισμένα στελέχη του που, ακόμη και σήμερα, κοιμούνται έχοντας στο προσκεφάλι τους άλλοι τον Λένιν και τον Μπουχάριν, άλλοι τον Μάο ή τον Τρότσκι και άλλοι τον Προυντόν ή ακόμη και τον Μαριγκέλα και κάποιοι οπωσδήποτε τον Ζαχαριάδη ή Έλληνες αρχειομαρξιστές.

Όμως και να τους δυσαρέστησε δεν πειράζει. Υπάρχει

και το ξύδι. Μπορούν να πνίξουν σ’ αυτό τον πόνο τους για τις νέες θεωρητικές παρέες του αρχηγού τους.

Και φυσικά οι σοβαροί πολιτικοί και θεωρητικοί της εξουσίας του ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζουν ότι το «γκραμσιανό πέταγμα» του Τσίπρα δεν αρκεί για να τους μεταφέρει στη σύγχρονη πραγματικότητα.

Το «Παρελθόν και Παρόν», τα «Τετράδια της φυλακής» όπως και η έννοια της «ηγεμονίας» γράφτηκαν πριν περίπου έναν αιώνα και απασχόλησαν το αριστερό κίνημα τις δεκαετίες κυρίως του ’70 και του ’80.

Τα γραπτά του μεγάλου Ιταλού διανοητή και γραμματέα του ιταλικού κομμουνιστικού κόμματος τη δεκαετία του 1920 μπορεί να έχουν φιλοσοφική και φιλολογική πολιτική αξία, δεν μπορούν όμως σε καμμία περίπτωση να αποτελέσουν το ιδεολογικό οπλοστάσιο και το θεωρητικό λυσσάρι ενός κόμματος που διεκδικεί την εξουσία στις σημερινές συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ευρώ και της παγκοσμιοποίησης ουχί μόνον των αγορών.

Στις προθέσεις μου δεν είναι σήμερα να καταφύγω σε θεωρητική αντιπαράθεση -υπάρχουν άλλοι πιο αξιόλογοι, και έχοντες τη διάθεση, να το κάνουν, εκτός και εντός ΣΥΡΙΖΑ- αλλά να υπενθυμίσω στον Αλ. Τσίπρα και τους συντρόφους του πως εκτός από την «ηγεμονία» υπάρχουν και κάποια άλλα κείμενα, εξόχως «παιδαγωγικά» του Γκράμσι τα οποία ίσως θα πρέπει να μελετήσουν.

Ναι, συμφωνώ με το γκραμσιανό τσιτάτο στο οποίο κατέφυγε χθες ο Τσίπρας, μιλώντας σε κάποια ημερίδα, για να πείσει τα στελέχη του, ότι δηλαδή «για να κερδίσεις την εμπιστοσύνη των καταπιεσμένων, δεν αρκεί να ελέγξεις το κράτος και τα μέσα παραγωγής, αλλά να κερδίσεις και την πολιτική, πνευματική και ηθική ηγεμονία στην κοινωνία».

Όμως υπάρχει και το «δεν μπορούμε να καταστρέφουμε χωρίς να δημιουργούμε». Επίσης του Γκράμσι. Ενδεικτικά αναφέρω: …Κάθε ομάδα ή ομαδούλα που πιστεύει ότι είναι φορέας ιστορικών καινοτομιών θεωρείται αξιοπρεπώς καταστροφέας-δημιουργός. (Όμως) το να καταστρέψεις είναι πολύ δύσκολο, τόσο δύσκολο όσο το να δημιουργήσεις. Ύστερα, δεν πρόκειται να καταστρέψεις υλικά πράγματα, αλλά «σχέσεις» αόρατες που δεν μπορούν να ψαυστούν, έστω κι αν γεννιούνται μέσα στα υλικά πράγματα. Είναι καταστροφέας-δημιουργός αυτός που καταστρέφει το παλιό για να φέρει στο φως, να κάμει να ανθίσει το καινούργιο που έχει καταστεί «αναγκαίο» και επείγεται αναπόφευκτα να δημιουργήσει την Ιστορία. Γι’ αυτό μπορούμε να πούμε ότι καταστρέφουμε εφόσον δημιουργούμε. Πολλοί δήθεν καταστροφείς δεν είναι άλλο από «εκτελεστές αποτυχημένων εκτρώσεων», υποκείμενοι στον ποινικό κώδικα της Ιστορίας.

Ενδεικτικά, επίσης από το «Παρελθόν και Παρόν» του Γκράμσι, αναφέρω: ….Αποδοκιμάζει κανείς το παρελθόν για να μην υπολογίσει το καθήκον του παρόντος. (Όταν κάποιοι λένε) πως θα ήταν πιό εύκολα τα πράγματα εάν οι γεννήτορες είχαν ήδη κάμει το έργο των γιών, (το λένε επειδή) στην υποτίμηση του παρελθόντος ενυπάρχει μια δικαιολογία για τη μηδαμινότητα του παρόντος. (Κάποιοι κορδώνονται και καυχώνται λέγοντας): Ποιός ξέρει τι θα είχαμε κάνει εμείς αν οι πατεράδες μας δεν είχαν κάμει αυτό και το άλλο…, αλλά δεν το έκαναν και, έτσι, δεν κάναμε και μείς τίποτε περισσότερο. (Άραγες) μια σοφίτα πάνω σ’ ένα ισόγειο είναι λιγότερο σοφίτα από εκείνη του δέκατου πατώματος ή του εικοστού; Μια γενιά που ξέρει να κάνει μόνο σοφίτες παραπονείται που οι προγενέστεροι δεν είχαν κτίσει παλάτια των δέκα ή τριάντα ορόφων. Λέτε ότι είστε ικανοί να χτίζεται μητροπόλεις, αλλά δεν είσαστε ικανοί παρά να χτίζετε σοφίτες.

Και κλείνω με τις «Μεγάλες Ιδέες»: …Οι ιδέες είναι μεγάλες στο βαθμό που είναι εφαρμόσιμες. Οι μεγάλοι φλύαροι σχεδιαστές του μέλλοντος είναι φλύαροι ακριβώς γιατί αφού ρίξανε τη «μεγάλη ιδέα» δεν μπορούν να διακρίνουν τους δεσμούς της με τη συγκεκριμένη πραγματικότητα, δεν μπορούν να καθορίσουν την πραγματική διαδικασία της πραγμάτωσης. Ο μεγάλος πολιτικός άνδρας συλλαμβάνει ταυτόχρονα την ιδέα και τη σωστή διαδικασία για την πραγματοποίησή της: Συνθέτει το σχέδιο και μαζί τον “κανονισμό” για την εφαρμογή του. Ο φλύαρος προγραμματιστής προχωρεί δοκιμάζοντας και ξαναδοκιμάζοντας. Για τη δραστηριότητά του λένε «ράβε ξήλωνε δουλειά να κάνεις».

Είμαι σίγουρος ότι ο Αλ. Τσίπρας, αφού εντρυφεί στον Γκράμσι, αυτά τα γνωρίζει. Όμως για να κερδίσει την ηγεμονία, τις εκλογές και να κυβερνήσει, θα πρέπει να τα μάθουν και οι «ναρότνικοι» και «αριστεροί εσέροι» του ΣΥΡΙΖΑ. Να τους υποχρεώσει να τα μάθουν…