Χαμένοι στο διάστημα, χαμένοι στη βία

Gravity

Του Αλφόνσο Κουαρόν. Διάρκεια: 84′. Με τους Σάντρα Μπούλοκ, Τζορτζ Κλούνεϊ, Εντ Χάρις.

Μια ιατρική μηχανικός συνοδεύεται στο πρώτο της διαστημικό ταξίδι, από ένα βετεράνο αστροναύτη που εκτελεί τη τελευταία του πτήση, πριν τη συνταξιοδότηση. Όμως, σ’ ένα φαινομενικά συνηθισμένο διαστημικό περίπατο, καραδοκεί η καταστροφή. Το διαστημικό λεωφορείο καταστρέφεται, αφήνοντας τους δυο επιβάτες ολομόναχους – δεμένους μόνο μεταξύ τους, να στροβιλίζονται στο απέραντο σκοτάδι του διαστήματος. Η εκκωφαντική

σιωπή τους δείχνει πως έχουν χάσει κάθε επαφή με την Γη και μαζί κάθε πιθανότητα διάσωσης. Καθώς ο φόβος μετατρέπεται σε πανικό και κάθε ανάσα τους κατατρώει το λιγοστό οξυγόνο που τους έχει απομείνει αποφασίζουν ότι ο μόνος δρόμος σωτηρίας οδηγεί στο να πάνε ακόμη παραπέρα, στην τρομακτική απεραντοσύνη του σύμπαντος.

Δεν είναι ίσως η «Οδύσσεια του Διαστήματος» ή το «Solaris» του 21ου αιώνα, αλλά μια εμπνευσμένη χορογραφία υπέρτατης έντασης στην απεραντοσύνη του διαστημικού κενού. Τεχνικά η ταινία είναι απαράμιλλη, καθώς δημιουργεί την αίσθηση στο θεατή ότι έχει ανέβει στους ουρανούς για να παρακολουθήσει εκστασιασμένος την απερίγραπτη ομορφιά του σύμπαντος. Ο σκηνοθέτης οργανώνει μαεστρικά ένα θεαματικό μπαλέτο που κινείται ρυθμικά σε τροχιά ανάμεσα στην Νευτώνεια φυσική και τη τρισδιάστατη γεωμετρία, προσφέροντας ένα εκθαμβωτικό μείγμα ομορφιάς και τρόμου, ονείρου και εφιάλτη, δράσης και ψυχολογίας.

Miss Violence

Του Αλέξανδρου Αβρανά. Διάρκεια: 99′. Με τους Θέμη Πάνου, Ρένη Πιττάκη, Χλόη Μπολότα, Γιώτα Φέστα, Μηνά Χατζησάββα, Ελένη Ρουσσινού, Σίσυ Τουμάση, Καλλιόπη Ζωντανού, Κωνσταντίνο Αθανασιάδη.

Την ημέρα των γενεθλίων της, η εντεκάχρονη Αγγελική πηδάει από το μπαλκόνι και πέφτει στο κενό με ένα χαμόγελο σχηματισμένο στα χείλη της. Η αστυνομία και η κοινωνική πρόνοια προσπαθούν να εξιχνιάσουν τον λόγο της πιθανής αυτοκτονίας. Η οικογένεια όμως υποστηρίζει σθεναρά πως ήταν ατύχημα. Ποιο μυστικό πήρε μαζί της η μικρή Αγγελική; Γιατί η οικογένεια επιμένει να την «ξεχάσει» και να συνεχίσει τη ζωή της; Αυτές είναι οι απαντήσεις που αναζητά η κοινωνική πρόνοια, όταν τους επισκέπτεται στο άψογα τακτοποιημένο τους σπίτι. Ο πατέρας έχει φροντίσει να μη λείπει τίποτα. Όλα βρίσκονται στη θέση τους. Φαίνεται ότι τίποτα δεν μπορεί να τους προδώσει. Όμως ο καλογυαλισμένος κόσμος της οικογένειας θα θρυμματιστεί σταδιακά και όλοι θα αναγκαστούν να έρθουν αντιμέτωποι με αυτό που για χρόνια έκρυβαν ή που δεν άντεχαν να δουν.

Φορτωμένη με τη διάκριση του Αργυρού Λέοντα στο 70ου Φεστιβάλ Βενετίας 2013 και το βραβείο του καλύτερου Ανδρικού Ρόλου στον Θέμη Πάνου, η ταινία καταδύεται στα μυστικά και τα ψέματα που ευδοκιμούν σε μια τυπική μεσοαστική οικογένεια. Με παραπομπές στην ελληνική τραγωδία στήνει μια άψογη παράσταση στο φαινομενικά άγιο, αλλά στην πραγματικότητα τρομακτικά διαβρωμένο, παρότι ερμητικά κλειστό, οικογενειακό πεδίο. Η διεισδυτική ματιά του σκηνοθέτη ξεσκεπάζει, τόσο αφηγηματικά όσο και αισθητικά με μινιμαλιστικές εικόνες, την απόγνωση, την άσκηση εξουσίας, τη σκληρή οικογενειακή βία και την αποσιώπηση που κρύβεται κάτω από την τακτοποιημένη εικόνα της κανονικότητας. Μια επιθετικά σκληρή αλληγορία πάνω στη σημερινή κατάσταση της Ελλάδας με εξαιρετικές ερμηνείες από όλο το καστ.

Όλα Χάθηκαν (All Is Lost)

Του Τζέι Σι Τσάντορ. Διάρκεια: 106′. Με τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ.

Βαθιά στον Ινδικό Ωκεανό σε ένα μοναχικό ταξίδι, ένας ιστιοπλόος μεγάλης ηλικίας αλλά εξαιρετικής φυσικής κατάστασης, ξυπνάει για να ανακαλύψει ότι το 12 μέτρων κότερό του έχει παρασυρθεί πλέοντας έρμαιο στη μέση του ωκεανού μετά από σύγκρουση με κοντέινερ πλοίου. Με τα όργανα πλοήγησης και τον ασύρματο χαλασμένα, ο άνδρας πλέει, άθελά του προς το μάτι μια βίαιης καταιγίδας. Παρά την επιτυχία του να μπαλώσει το ρήγμα στο σκαρί, το ναυτικό του ένστικτο και τη δύναμη που ξεπερνά την ηλικία του, ο άνδρας μόλις και μετά βίας επιβιώνει της τρικυμίας. Χρησιμοποιώντας μόνο έναν εξάντα και ναυτικούς χάρτες για να χαρτογραφήσει τη διαδρομή του, αναγκάζεται να αφεθεί στα ρεύματα του ωκεανού για να τον μεταφέρουν σε ένα θαλάσσιο δρόμο, ελπίζοντας να συναντήσει ένα διερχόμενο σκάφος. Μα με τον ανελέητο ήλιο, τους καρχαρίες γύρω του και τις πενιχρές προμήθειές του να τελειώνουν, ο πάντα επινοητικός ναύτης σύντομα θα βρεθεί αντιμέτωπος με τη θνητότητά του.

Με ελάχιστους μονολόγους στηριγμένους στην ερμηνευτική δύναμη της ωριμότητας που διακρίνει το Ρέντφορντ, ο σκηνοθέτης αποτυπώνει αριστοτεχνικά το μοναχικό ταξίδι του ναυαγού προς την απελπισία και τον θάνατο. Όπως το βιβλίο του Χέμινγουεϊ «Ο γέρος και η θάλασσα», έτσι και η ταινία του Τζέι Σι Τσάντορ προκαλεί δέος και σασπένς που κρατά το θεατή εγκλωβισμένοι στο φόβο, στην απόγνωση αλλά και στην ελπίδα μέσα από μια μοναδική κινηματογραφική εμπειρία. Ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ παραδίδει, στα 77 του, αρθρώνοντας συνολικά ελάχιστες προτάσεις, την καλύτερη ίσως ερμηνεία της ζωής του. Κάτι παραπάνω από ένα συναρπαστικό one-man show. Μια άσκηση εξαπάτησης του θανάτου που ίσως χαρίσει στο μεγάλο ερμηνευτή το πρώτο Όσκαρ ηθοποιίας της μακράς καριέρας του.

Εγώ και Εσύ (Io e Te)

Του Μπερνάντο Μπερτολούτσι. Διάρκεια: 97′. Με τους Τέα Φάλκο, Τζάκοπο Όλμο Αντινόρι, Σόνια Μπεργκαμάσκο, Βερόνικα Λαζάρ, Τομάζο Ράνιο.

Ο Λορέντζο είναι ένας εσωστρεφής έφηβος που δυσκολεύεται να επικοινωνήσει με τους ανθρώπους γύρω του, καθώς και με την οικογένειά του. Ανακοινώνει στους γονείς τους ότι θα ταξιδέψει στο βουνό για να κάνει σκι, αντ’ αυτού όμως κρύβεται στο υπόγειο του σπιτιού του, απομονωμένος από τους πάντες. Η ηρεμία του διαταράσσεται όταν η μεγαλύτερη ετεροθαλής αδελφή του, η ατίθαση Ολίβια, τον ανακαλύπτει και μένει μαζί του.

Η ταινία με άλλη διεύθυνση θα έμοιαζε φτηνό μελόδραμα, γύρω από το δεσμό μεταξύ δυο ετεροθαλών αδελφών. Στα χέρια του Μπερτολούτσι γίνεται γλυκιά και λυπημένη, με περιστασιακές πινελιές αυτής τής χαρακτηριστικής ματιάς του πνευματώδη δημιουργού που αποδίδεται ως απεγνωσμένη αξιοπρέπεια. Σαφώς αυτή η ήσσονος σημασίας δημιουργία για τη μεταμόρφωση των εφήβων σε ενήλικες, του σπουδαίου- για το σύνολο του έργου του- Ιταλού σκηνοθέτη δεν είναι ένα διαμάντι. Μοίαζει σαν ημι-πολύτιμος λίθος που παραμένει για χρόνια σε μια μπιζουτίερα, έστω κι αν δεν πολυφοριέται. Διαθέτει όμως όλα τα στοιχεία της οδύνης, της ενοχής, του πόνου και της αγωνίας των προκλήσεων της ζωής. Αλλά πιο εκφράζει τη τόλμη ενός δημιουργού που μπορεί να φτιάξει ένα τρυφερό έργο τέχνης παρότι το σκηνοθέτησε στα 73 του καθηλωμένος σε μια αναπηρική καρέκλα.

10η Ημέρα (10th Day)

Του Βασίλη Μαζωμένου Διάρκεια: 83′. Με τους Άλι Χαϊδάρι, Ιόλη Δημητρίου.

Ο Αλί, ένας Αφγανός μουσουλμάνος, ζει στην Αθήνα. Η καθημερινότητα του είναι μονότονη. Κοιμάται, τρώει λιτά και προσεύχεται. Η μοναδική του διασκέδαση είναι το άθλημα του kick boxing, για το οποίο προπονείται στον ακάλυπτο της πολυκατοικίας που διαμένει. Για να επιβιώσει μαζεύει παλιοσίδερα από τα σκουπίδια, που τα συγκεντρώνει σ’ ένα καρότσι super market το οποίο σέρνει στους δρόμους. Όμως δεν είναι μόνο οι μνήμες από την πατρίδα του, την οικογένεια του και το κορίτσι του που τον κατακλύζουν. Πιο έντονο συναίσθημα του προκαλεί η τελετή της Ασούρα, ημέρα μνήμης και πένθους για τους περισσότερους μουσουλμάνους, τη οποία παρακολουθεί χωρίς να συμμετέχει.

Με αρκετά βραβεία και διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ αυτή η ανεξάρτητη παραγωγή αγκαλιάζει με έντιμη κατανόηση και καθαρό βλέμμα ένα πρόσφυγα στην ελληνική του καθημερινότητα, προσφέροντας στον Έλληνα θεατή την ευκαιρία να γνωρίσει την ισλαμική κουλτούρα και να προσεγγίσει την συμπεριφορά του σε ένα ξένο, γι αυτόν, τόπο.