Τέλος του δικομματισμού στην Ισπανία

Πρώτος χωρίς αυτοδυναμία ο Ραχόι, δεύτερο σε ποσοστό ψήφων το Podemos
Το Λαϊκό Κόμμα αναμένεται να καταλάβει 114 με 118 έδρες, οι Σοσιαλιστές 81-85 έδρες, οι Podemos 76-80 έδρες και οι Ciudadanos 47 με 50 έδρες

Το τέλος του δικομματισμού στην Ισπανία επισφραγίζει η κάλπη των πλέον κρίσιμων και αμφίρροπων εκλογών στα 40 χρόνια μετά το τέλος της δικτατορίας του Φράνκο. Το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα του Πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι, σύμφωνα με τα exit polls που έδωσε

η ισπανική δημόσια ραδιοτηλεόραση, ναι μεν έρχεται πρώτο με 114 έως 118 έδρες (απώλεια έως και 60 έδρες), αλλά δεν εξασφαλίζει την αυτοδυναμία.

Δεύτερη πολιτική δύναμη σε αριθμό ψήφων αναδεικνύεται το κίνημα των Podemos υπό τον Πάμπλο Ιγκλέσιας με 21,7%, όμως σε ό,τι αφορά την κατανομή των εδρών βάσει του ισπανικού εκλογικού συστήματος η δεύτερη θέση ανήκει στους Σοσιαλιστές (81-85 έδρες) και το Podemos περνά τρίτο με 76-80 έδρες. Τέταρτο κόμμα οι φιλελεύθεροι Ciudadanos (47-50 έδρες).

Άλλα ισπανικά μέσα εκτίμησαν πως το Λαϊκό Κόμμα θα καταλάβει 121-124, οι Σοσιαλιστές 79-83, οι Podemos 70-74, και οι Ciudadanos 46-50. Σημειώνεται πως για την κατάκτηση της απόλυτης πλειοψηφίας απαιτούνται 176 έδρες. Αν επιβεβαιωθούν τα exit polls, τότε για να σχηματιστεί νέα κυβέρνηση στην Ισπανία θα πρέπει να συμπράξουν τρία ή και περισσότερα κόμματα.

Η εκλογική διαδικασία
Σημειώνεται πως στη χθεσινή αναμέτρηση ανεμένετο πως θα προσέρχονταν στις κάλπες πάνω από 36 εκατομμύρια ψηφοφόροι. Η ψηφοφορία στα περίπου 23.000 εκλογικά τμήματα της χώρας ξεκίνησε στις 09.00 τοπική ώρα (10.00, ώρα Ελλάδος) κι οι κάλπες έκλεισαν στις 20.00 (21.00, ώρα Ελλάδος). Πάνω από 700.000 ψηφοφόροι όμως επέλεξαν να ψηφίσουν με επιστολική ψήφο (100.000 περισσότεροι από το 2011), για να μη χρειασθεί να μετακινηθούν προς τα εκλογικά τμήματα των περιφερειών τους. Πάνω από 90.000 αστυνομικοί είχαν τεθεί επί ποδός σε όλη τη χώρα, στην οποία έχει κηρυχθεί κατάσταση αυξημένου συναγερμού (επίπεδο 4) για τον φόβο τρομοκρατικών επιθέσεων.

Οι δηλώσεις στην κάλπη
Από τους πρώτους που έσπευσε να ψηφίσει ήταν ο επικεφαλής των Θιουδαδάνος Άλμπερτ Ριβέρα στο Οσπιταλέτ ντε Λιομπρεγκάτ της Βαρκελώνης και ο επικεφαλής της Ενωμένης Αριστεράς (IU) Αλβέρτο Γκαρθόν στη Μάλαγα, ενώ ο ηγέτης των Podemos Πάβλο Ιγκλέσιας, συνοδευόμενος από το πολιτικό alter ego του και Νο 2 του κόμματος Ινίγο Ερεχόν, ψήφισε στις 12.40 (13.40 ώρα Κύπρου). Ο απερχόμενος πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι, προσερχόμενος να ψηφίσει, δήλωσε πως είναι «ενθαρρυντικό» που προσέρχονται τόσοι πολλοί ψηφοφόροι στις κάλπες, ενώ από την πλευρά του ο ηγέτης των Σοσιαλιστών Πέδρο Σάντσεθ τόνισε πως «το μέλλον δεν έχει γραφεί ακόμη», εκφράζοντας την πεποίθησή του ότι το κόμμα του θα καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση, δηλώνοντας εμφατικά «μυρίζει αλλαγή».

Τα στοιχήματα
Πάντως, μεγάλο στοίχημα για όλα τα κόμματα παρέμενε μέχρι και το τέλος της εκλογικής αναμέτρησης το εάν θα καταφέρουν να πείσουν τους αναποφάσιστους ψηφοφόρους, που όλες οι δημοσκοπήσεις τους ανέβαζαν σε υψηλότατα ποσοστά (41-42%). Επίσης αίνιγμα αποτελούσε κι η ψήφος των νέων, καθώς η αποχή σε αυτήν την ομάδα ψηφοφόρων παραδοσιακά είναι υψηλή (40%).

Μάλιστα, το βράδυ του Σαββάτου και μέχρι τις πολύ πρωινές ώρες της Κυριακής, όλα τα νυκτερινά κέντρα στις δημοφιλείς ζώνες διασκέδασης, στο Λαβαπιές, τη Μαλασάνια και την Τσουέκα ήσαν γεμάτα. Μεγάλη επίσης ήταν η κίνηση και στα ανοικτά καταστήματα, με τον κόσμο να επωφελείται και του καλού καιρού για να κάνει τα χριστουγεννιάτικα ψώνια του. Άλλωστε, παρά την προεκλογική εκστρατεία, η κίνηση στα καταστήματα παρέμεινε αμείωτη, μη θυμίζοντας σε τίποτα πως η χώρα βαδίζει σε εκλογές.

Τι έδειχναν οι δημοσκοπήσεις
Αξίζει, εξάλλου, να τονιστεί πως οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι είναι πιθανά τρία σενάρια: μια δεξιά κυβέρνηση συνεργασίας, μια αριστερή κυβέρνηση συνεργασίας, ή μια κυβέρνηση μειοψηφίας. Ο Ραχόι είχε την Τετάρτη ότι δεν θα απέκλειε μια πολυκομματική συμφωνία για να εξασφαλιστεί μια σταθερή κυβέρνηση με ορίζοντα τετραετίας, αλλά όλα τα υπόλοιπα κόμματα έχουν απορρίψει δημόσια τη συνεργασία με το PP για να σχηματιστεί κυβέρνηση.

Αυτό υποδεικνύει ένα πιθανό αδιέξοδο, που οι αναλυτές συγκλίνουν στο ότι θα δημιουργούσε προσκόμματα για το πρόγραμμα οικονομικών μεταρρυθμίσεων στο οποίο πιστώνουν την έξοδο της Ισπανίας, της πέμπτης μεγαλύτερης οικονομίας στην ΕΕ, από την ύφεση και την ελαφρά μείωση της ακόμη ιδιαίτερα υψηλής ανεργίας. Στελέχη των δύο νεοπαγών κομμάτων λένε ότι ο βασικός τους στόχος είναι να αποσπάσουν όσο περισσότερους ψηφοφόρους μπορούν από το PP και τους Σοσιαλιστές, και δεν έχουν καμιά πρόθεση να συναινέσουν σε μια μετεκλογική συμφωνία, εάν δεν εξασφαλίσουν μεγάλες παραχωρήσεις.

Ζυμώσεις επί βδομάδες…
Σημειώνεται πάντως πως το Σύνταγμα της Ισπανίας δεν ορίζει προθεσμία για τον σχηματισμό κυβέρνησης μετά τη διεξαγωγή εκλογών. Οι αναλυτές προεξοφλούν ότι οι διαπραγματεύσεις για την εξασφάλιση επαρκούς κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας για τον επόμενο πρωθυπουργό θα διαρκέσουν πολλές εβδομάδες-και σε περίπτωση που αποδειχθούν άκαρπες, δεν αποκλείεται να προκηρυχθούν νέες εκλογές.

Ενώ η απερχόμενη κυβέρνηση έχει ήδη περάσει τον προϋπολογισμό του 2016 και τα χαμηλά επιτόκια και το φθηνό πετρέλαιο σημαίνουν ότι η ανάπτυξη της ισπανικής οικονομίας θα συνεχιστεί, στοιχεία που θα κατευνάσουν τη νευρικότητα στις αγορές εάν πράγματι υπάρξει πολιτική αστάθεια, το ενδεχόμενο να υπάρξει κενό εξουσίας θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από αυτονομιστικά καταλανικά κόμματα για την προώθηση του σκοπού τους.

Το ζήτημα της Καταλωνίας θα βρεθεί και πάλι πολύ γρήγορα στην εθνική πολιτική ημερήσια διάταξη, καθώς τα αυτονομιστικά κόμματα καλούνται να αποφασίσουν για τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης συμμαχίας στην επαρχία έως την 9η Ιανουαρίου. Εάν αποτύχουν, θα προκηρυχθούν νέες τοπικές εκλογές που θα πρέπει να διεξαχθούν μέσα σε δύο μήνες.