Στην εποχή των διαταγμάτων

Ανησυχεί η Ευρωπαϊκή Ένωση για την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και τα μέτρα του Ερντογάν
Στην ουσία η Τουρκία, για τους επόμενους τρεις μήνες, δεν θα διοικείται από την Εθνοσυνέλευση, αλλά από το Υπουργικό Συμβούλιο, υπό την Προεδρία του Ταγίπ Ερντογάν, το οποίο θα εκδίδει κυβερνητικά διατάγματα εκτελεστικού χαρακτήρα

Σε καθεστώς εκτάκτου ανάγκης βρίσκεται και επίσημα η Τουρκία. Χθες η τουρκική Βουλή ενέκρινε και τυπικά ψήφισμα που θέτει σε ισχύ την κατάσταση

Ανακοινώνοντας την απόφαση αργά το βράδυ της Τετάρτης, ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν υποστήριξε ότι το μέτρο αυτό θα επιτρέψει στις Αρχές να εξαλείψουν τους υποστηρικτές της αποτυχημένης απόπειρας πραξικοπήματος από τον κρατικό μηχανισμό και ότι με αυτόν τον τρόπο προστατεύει τη δημοκρατία.

Χθες, ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Μεχμέτ Σισμέκ ισχυρίστηκε ότι η δημοκρατία στην Τουρκία είναι ισχυρότερη, μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος. «Το περιβάλλον για πολιτικό συμβιβασμό είναι ισχυρότερο από ποτέ», είπε, προσθέτοντας ότι η τουρκική οικονομία θα συνεχίσει να λειτουργεί κανονικά, παρά την πολιτική κατάσταση.

Αποφάσεις με παραβιάσεις
Στην ουσία η Τουρκία πλέον δεν θα διοικείται από την Εθνοσυνέλευση, αλλά από το Υπουργικό Συμβούλιο, υπό την Προεδρία του Ταγίπ Ερντογάν, το οποίο θα εκδίδει κυβερνητικά διατάγματα εκτελεστικού χαρακτήρα. Η διαδικασία αυτή θα γίνεται επί τρεις μήνες, εκτός εάν όντως κριθεί ότι δεν χρειάζεται η χώρα να είναι σε καθεστώς εκτάκτου ανάγκης πιο σύντομα, μία πεποίθηση που εξέφρασαν χθες κάποιοι κρατικοί αξιωματούχοι.

Σημαντικό ερώτημα είναι τι διατάγματα θα επιλέξει να εκδώσει ο Ερντογάν, τώρα που απέκτησε εκτελεστική εξουσία στα χέρια του. Όπως μετέδωσε το ΑΠΕ, αναμένεται πως θα λάβει μέτρα που θα παραβιάζουν την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, στη βάση άρθρου της Σύμβασης που επιτρέπει την παρέκκλιση από αυτήν σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Όπως δήλωσε ο Αντιπρόεδρος Νουμάν Κουρτουλμούς, η κυβέρνηση επικαλείται το άρθρο 15 αλλά θα κάνει ό,τι μπορεί, ώστε να λήξει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης το συντομότερο.

Η τουρκική κυβέρνηση ενδέχεται, πάντως, να επιχειρήσει να αλλάξει τον νόμο περί έκτακτης ανάγκης, διότι παρουσιάζει στοιχεία παρωχημένα, μη συμβατά με τη σύγχρονη τεχνολογία. Στόχος είναι, άλλωστε, να αναζητηθεί νόμιμη βάση για τις μαζικές απολύσεις και απαγορεύσεις εξόδου από τη χώρα και την παράταση χρόνου, προτού ο κατηγορούμενος παραπεμφθεί στον εισαγγελέα.

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Μπεκίρ Μποζντάγ διαβεβαίωνε, πάντως, χθες τους πολίτες πως δεν θα αισθανθούν οποιαδήποτε αλλαγή στη ζωή τους κατά τη διάρκεια της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης και δεν θα επηρεαστούν αρνητικά η οικονομία και οι επενδύσεις, τονίζοντας πως βασικός στόχος είναι η αποτροπή ενός δεύτερου πραξικοπήματος.

Τι προνοεί
Μεταξύ άλλων, η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην Τουρκία προνοεί τα ακόλουθα:
1. Απαγόρευση ή περιορισμός κυκλοφορίας
2. Απαγόρευση κυκλοφορίας ατόμων, μηχανοκίνητων, απαγόρευση συγκέντρωσης σε συγκεκριμένους χώρους και συγκεκριμένες ώρες
3. Σωματική έρευνα σε άτομα, έρευνα σε μηχανοκίνητα και άμεση κατάσχεση όλων των αντικειμένων που είναι επικίνδυνα ή αποτελούν αποδείξεις
4. Υποχρεωτική επίδειξη ταυτότητας των κατοίκων μιας περιοχής καθεστώτος έκτακτης ανάγκης, αλλά και των προσώπων που επιθυμούν να εισέλθουν σε αυτήν
5. Απαγόρευση ή υποχρέωση για προηγούμενη άδεια σε έκδοση ή/και κυκλοφορία βιβλίου, φυλλαδίου, περιοδικού, μπροσούρας
6. Απαγόρευση ή λογοκρισία ή έλεγχος προφορικού και γραπτού λόγου, εικόνων, ταινιών/βίντεο, φωνητικών αναμεταδόσεων
7. Απαγόρευση ή λογοκρισία ή έλεγχος θεατρικών ή/και κινηματογραφικών παραστάσεων
8. Απαγόρευση εισόδου σε μια περιοχή για άτομο ή ομάδα ατόμων υπόπτων για δραστηριότητα ενάντια στη δημόσια τάξη και ασφάλεια. Απαγόρευση εξόδου αυτού του ατόμου ή της ομάδας ατόμων από μια περιοχή, απαγόρευση της εγκατάστασής του/τους
9. Εγγραφή, ρύθμιση, απαγόρευση εισόδου και εξόδου από κτήριο που θεωρείται αναγκαίο για διασφάλιση της δημόσιας ασφάλειας
10. Αναβολή ή/και απαγόρευση συγκεντρώσεων σε κλειστούς ή ανοιχτούς χώρους, καθώς και πορείες. Διάλυση ή/και παρακολούθηση ή/και απαγόρευση συγκεντρώσεων και συνεδριάσεων
11. Χωριστή απόφαση για τη δραστηριότητα συνδέσμων/οργανώσεων ή/και απαγόρευση λειτουργίας τους μέχρι και τρεις μήνες.

Ανησυχεί η ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έκρυψε χθες την ανησυχία της για την εξέλιξη αυτή. Σε κοινή τους δήλωση, οι Επίτροποι αρμόδιοι για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική γειτονίας και διεύρυνσης, η Φεντερίκα Μογκερίνι και ο Γιοχάνες Χαν αντίστοιχα, χαρακτήρισαν «απαράδεκτα» τα μέτρα που μέχρι στιγμής έχει λάβει η τουρκική κυβέρνηση στους τομείς της εκπαίδευσης, της δικαιοσύνης και των ΜΜΕ, ενώ εξέφρασαν ανησυχία για την επιβολή κατάστασης εκτάκτου ανάγκης. Τόνισαν, παράλληλα, ότι οποιαδήποτε προσωρινή άρση της ισχύος της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πρέπει να ακολουθεί τους κανονισμούς περί παρεκκλίσεων.

Όλοι θέλουν εκτελέσεις;
Δεν φαίνεται, πάντως, να ιδρώνει το αφτί των Τούρκων από τις ευρωπαϊκές συστάσεις, καθώς η τουρκική ηγεσία εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει με τα μέτρα που έχει κατά νουν, συμπεριλαμβανομένης της επαναφοράς της θανατικής ποινής. Ο Αντιπρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ Γιασίν Ακτάι υποστήριξε χθες, σε συνέντευξή του στο Sputnik, πως «πρακτικά, το 90% του πληθυσμού της χώρας ζητά (να επιβληθεί) η βαρύτερη ποινή για τους πραξικοπηματίες και αυτή πρέπει να είναι η θανατική ποινή. Το ζητούν αυτό σε όλες τις διαδηλώσεις.

Η πίεση της κοινής γνώμης μας αναγκάζει να κάνουμε μια επιλογή». Εμφανίστηκε, μάλιστα, απογοητευμένος από την έλλειψη υποστήριξης από τη Δύση. «Είμαστε ιδιαίτερα απογοητευμένοι με το γεγονός ότι οι δυτικές χώρες μας ρωτούν πρωτίστως τι πρόκειται να κάνουμε με τους συλληφθέντες για την εμπλοκή τους στο πραξικόπημα.

Είναι πολύ προσβλητικό. Σκοπός είναι να αποδυναμωθεί ο αγώνας μας. Δείχνει μια επιθυμία για την εγκατάλειψη της Τουρκίας», είπε. Υποστήριξε, δε, πως η Δύση έπρεπε να ρωτά τι μέτρα έχουν πάρει ενάντια στους συνωμότες. Επανέλαβε, δε, πως η Τουρκία εξετάζει την πιθανότητα εμπλοκής ξένων χωρών στην απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης.

Στράφηκαν στο Οικονομικών
Μετά τις μαζικές εκκαθαρίσεις στο Υπουργείο Παιδείας τις τελευταίες δύο ημέρες, φαίνεται πως η προσοχή στρέφεται στο Υπουργείο Οικονομικών, για εντοπισμό πολιτικών αντιπάλων και παύση τους. Σύμφωνα με τον Μεχμέτ Σισμέκ, η κυβέρνηση θα προβεί σε «διπλό και τριπλό έλεγχο» τόσο στο Υπουργείο όσο και στην Κεντρική Τράπεζα, για εντοπισμό συνωμοτών του πραξικοπήματος.

«Μόλις ο Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν συνειδητοποίησε την απειλή (που θέτουν οι υποστηρικτές του Γκιουλέν) έδωσε την κατάλληλη απάντηση», είπε. Πρόσθεσε ότι καταζητούνται και εξακολουθούν να διαφεύγουν πάνω από 1000 δημόσιοι υπάλληλοι, χωρίς, όμως, να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες.

Δεν έκανε τον χότζα
Τουλάχιστον διαψεύσθηκε η είδηση που είχε μεταδώσει η Γενί Σαφάκ, σύμφωνα με την οποία ο Ταγίπ Ερντογάν είχε καλέσει τον κόσμο σε… προσευχή από το τέμενος του προεδρικού συγκροτήματος. Αυτό που μεταδόθηκε, σύμφωνα με κυβερνητική πηγή, ήταν όντως η φωνή του Ερντογάν, αλλά επρόκειτο για ανάγνωση αποσπασμάτων από το Κοράνι και όχι για κάλεσμα σε προσευχή.

Ευρέως, πάντως, στην Τουρκία κυκλοφορούν sms, με την υπογραφή RTErdogan, τα οποία καλούν τους υποστηρικτές του να συνεχίσουν να κατεβαίνουν τους δρόμους για να αντισταθούν στους τρομοκράτες. «Οι πλατείες δεν ανήκουν στα τανκς. Οι πλατείες ανήκουν στο έθνος», αναφέρεται στο μήνυμα.

Κάλεσαν τον Πρέσβη για εξηγήσεις
Είτε παριστάνει τον χότζα είτε όχι, η εκτίμηση των Αυστριακών είναι πως ο Ερντογάν έχει γίνει πιο αυταρχικός, μετά την απόπειρα εναντίον του, με τον Υπουργό Εξωτερικών της χώρας Σεμπάστιαν Κουρτς να κάνει λόγο για «ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις του αυταρχισμού στην Τουρκία» και για απαράδεκτες επεμβάσεις στη δικαιοσύνη. Όπως είπε, τα διπλωματικά μέσα πίεσης μπορούν να υπάρξουν μέσω των διεθνών οργανισμών, σε οικονομικό επίπεδο μέσω ΕΕ, όπως επίσης και προφορικά.

Κατήγγειλε ότι το Υπουργείο του διαθέτει στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία οι απρογραμμάτιστες διαδηλώσεις υπέρ του Ερντογάν πριν από λίγες ημέρες στη Βιένη «κατευθύνονταν άμεσα από την Τουρκία, κάτι που είναι απολύτως απαράδεκτο και επ’ αυτού θα διαμαρτυρηθούμε». Τόνισε πως όποιος δεν σέβεται το δημοκρατικό κράτος δικαίου και προωθεί την επαναφορά της θανατικής ποινής, οριστικά δεν έχει θέση στην ΕΕ.

Ο Τούρκος Πρέσβης στη Βιένη Χασάν Γκιεγκιούς κλήθηκε, μάλιστα, στο αυστριακό ΥΠΕΞ για να δώσει εξηγήσεις. Απευθυνόμενος στα ΜΜΕ της χώρας, εξέφρασε έκπληξη και δυσαρέσκεια, και απέρριψε την «άδικη και με προκατάληψη» κριτική που ασκείται, θεωρώντας ότι «θα μπορούσε να σημαίνει υποστήριξη προς τους πραξικοπηματίες». Διαβεβαίωσε πως οι συμμετέχοντες στο πραξικόπημα θα δικαστούν από τα ανεξάρτητα όργανα της Δικαιοσύνης, στο πλαίσιο των διεθνών υποχρεώσεων και των ισχυόντων νόμων.

Προσπαθώντας να δικαιολογήσει τις μαζικές συλλήψεις και εκκαθαρίσεις, για τις οποίες η αυστριακή κυβέρνηση είχε τις προηγούμενες ημέρες δηλώσει ότι γίνονταν από λίστα που ήταν έτοιμη πριν από την εκδήλωση του πραξικοπήματος, ο Γκιεγκιούς είπε πως «καμιά χώρα δεν μπορεί να έχει δύο στρατούς, δύο συστήματα Δικαιοσύνης και δύο αστυνομικές υπηρεσίες».

Για τις διαδηλώσεις δήλωσε ότι «θα αναμέναμε πως όχι μόνο οι τουρκικής καταγωγής πολίτες αλλά και οι Αυστριακοί μας φίλοι, με σημαίες στο χέρι, θα συμμετείχαν στις διαμαρτυρίες παντού, σε όλο τον κόσμο». Πάντως, ο πρόεδρος της «τουρκικής πολιτιστικής κοινότητας» στην Αυστρία δήλωσε ότι «η πλειονότητα των Τούρκων στην Αυστρία δεν έχουν καμία σχέση με αυτές τις διαδηλώσεις. Η πατρίδα μας είναι η Αυστρία και τα συμφέροντά μας είναι εδώ».

Κατηγορίες από Άσαντ
Χθες τοποθετήθηκε για την κατάσταση στην Τουρκία και ο Σύρος Πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ, κατηγορώντας τον Τούρκο Πρόεδρο ότι προσπαθεί να εφαρμόσει μια επικίνδυνη ισλαμιστική ατζέντα. «Ο Ερντογάν χρησιμοποίησε το πραξικόπημα για να θέσει σε εφαρμογή ένα εξτρεμιστικό πρόγραμμα, το πρόγραμμα των Αδελφών Μουσουλμάνων εντός της Τουρκίας», είπε. «Αυτό είναι επικίνδυνο για την Τουρκία και για τις γειτονικές χώρες, όπως η Συρία», πρόσθεσε.