Οριζόντιες… ταλαντεύσεις

Διαφορετικές οπτικές γωνίες έχουν τα κόμματα για το ζήτημα της οριζόντιας ψηφοφορίαςΠαρά το γεγονός πως η δημοσκόπηση της «Κυριακάτικης Σημερινής» καταδεικνύει ότι η πλειοψηφία θεωρεί πως η θεσμοθέτησή της θα βοηθούσε στη μείωση των ποσοστών της αποχής, οι πολιτικές δυνάμεις παρουσιάζουν αποκλίσεις στην προσέγγισή τους επί του θέματοςΗ συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών τάσσεται υπέρ της θεσμοθέτησης της οριζόντιας ψηφοφορίας. Όπως καταδεικνύουν τα ευρήματα της δημοσκόπησης του IMR/Πανεπιστημίου Λευκωσίας,

που παρουσίασε προχθές η «Κυριακάτικη Σημερινή», το 83% συμφωνούν με μια τέτοια προοπτική. Το 89%, μάλιστα, θεωρούν ότι θα βοηθήσει τον θεσμό της δημοκρατίας σε κάποιο βαθμό, ενώ εξίσου μεγάλο ποσοστό πιστεύει ότι θα βοηθήσει σε κάποιο επίπεδο στην αντιμετώπιση του φαινομένου της αποχής. Ιδιαίτερα σημαντικό κρίνεται το εύρημα πως, ενώ το 25% δηλώνουν ότι εάν είχαμε βουλευτικές εκλογές την Κυριακή θα τηρούσε αποχή, ποσοστό 58% εξ’ αυτών αναφέρουν πως, σε περίπτωση που υπήρχε η δυνατότητα της οριζόντιας ψηφοφορίας, θα προσερχόταν τελικά στις κάλπες.Η λογική της οριζόντιας ψηφοφορίας, η οποία φαίνεται να σαγηνεύει τους πολίτες, είναι πως σε ένα πολυδύναμο κοινοβούλιο, το οποίο πραγματεύεται εκατοντάδες διαφορετικά αντικείμενα, θα πρέπει η προσωπικότητα και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των υποψηφίων να είναι το βασικότερο κριτήριο επιλογής τους και όχι το ευρύτερο ιδεολογικό πλαίσιο, στο οποίο εντάσσονται. Με λίγα λόγια, θα τους παρέχει -θεωρητικά- την ευχέρεια, να επιλέξουν ως αντιπροσώπους τους τούς ικανότερους, στη βάση μιας κλίμακας πολλαπλών προτεραιοτήτων, ασχέτως εάν δεν συνταυτίζονται μαζί τους σε όλο το φάσμα της ιδεολογικοπολιτικής τους δράσης.

Μια τέτοια κίνηση, βεβαίως, προϋποθέτει τροποποίηση του Περί Εκλογής των Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων Νόμου και, ως εκ τούτου, ευρύτερη συναίνεση. Αν και τα πλείστα κόμματα τάσσονται υπέρ μιας τροποποίησης προς αυτή την κατεύθυνση, καθίσταται σαφές πως υπάρχουν αποκλίνουσες προσεγγίσεις, τόσο σε επίπεδο στόχων όσο και σε επίπεδο διαδικασίας, οι οποίες εκ των πραγμάτων δυσκολεύουν το όλο εγχείρημα. Είναι, δε, προφανές, ότι οι πολιτικές δυνάμεις πρέπει να διασφαλίσουν πως, μέσα από την τροποποίηση του Νόμου, δεν θα πληγούν τα δικά τους εκλογικά συμφέροντα και οι διαφοροποιήσεις οφείλονται, εν μέρει, στις κομματικές ατζέντες.Στα σκαριάΟ ΔΗΣΥ τάσσεται εδώ και χρόνια υπέρ της οριζόντιας ψηφοφορίας, τόνισε ο Εκπρόσωπος Τύπου του, Πρόδρομος Προδρόμου, στη «Σ». Όπως εξήγησε, το κόμμα βρίσκεται σε διάλογο με ΜΚΟ, κυρίως τη «Διαφάνεια Τώρα» και ετοίμασε πρόταση νόμου για το θέμα, η οποία δεν έχει ακόμη κατατεθεί. Στόχος της παράταξης είναι να υπάρξει διάλογος με άλλες πολιτικές δυνάμεις, ώστε, αν καταστεί δυνατόν, από κοινού να προωθηθεί το θέμα και να εξεταστεί στην πράξη πώς μπορεί να λειτουργήσει. Η θέση του ΔΗΣΥ, πρόσθεσε, είναι απλή: Οι πολίτες να διαλέγουν τους βουλευτές τους αδιακρίτως. «Ακούμε τις ανησυχίες και πιστεύουμε ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν ασφαλιστικές δικλείδες», τόνισε, όμως προτεραιότητα για το κόμμα είναι να δοθεί αυτή η δυνατότητα. «Είμαστε ανοιχτοί σε διάλογο», κατέληξε.Προγραμματικές αποφάσεις«Η θέση μας είναι ενάντια στην οριζόντια ψηφοφορία και ο λόγος είναι ότι στην κοινοβουλευτική δημοκρατία τα κόμματα κατέρχονται με διαφορετικό πολιτικό πρόγραμμα, το οποίο παραθέτουν ενώπιον του λαού», δήλωσε ο Εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ Γιώργος Λουκαΐδης. Ο πολίτης, πρόσθεσε, καλείται να υποστηρίξει ένα από τα -συχνά συγκρουόμενα- προγράμματα, αναλόγως των πεποιθήσεών του. Η επιλογή να ψηφίσεις από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους, στην πράξη σημαίνει να ψηφίσεις ένα πρόσωπο που θεωρείς ικανό, το οποίο είναι υπέρ της ΔΔΟ ή των ιδιωτικοποιήσεων και ταυτόχρονα κάποιον που είναι εναντίον, επεσήμανε. «Αυτό δεν μπορεί να λειτουργήσει, εξού και δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο αντίστοιχο σύστημα», τόνισε. Υπέδειξε, παράλληλα, τον κίνδυνο, με αυτό το σύστημα, τα μεγαλύτερα κόμματα να καθορίζουν ποιοι θα εκλέγονται στα μικρότερα κόμματα.Η ποιότητα της πολιτικής«Το θέμα της αποχής δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μονόπλευρα», υπέδειξε η Εκπρόσωπος Τύπου του ΔΗΚΟ, Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, τονίζοντας ότι ένα κράμα διάφορων λόγων, που αφορούν κυρίως την ποιότητα της πολιτικής, διώχνει τον κόσμο από τις κάλπες. Η οριζόντια ψηφοφορία, πρόσθεσε, μπορεί να αποτελέσει θετική εξέλιξη, εάν γίνει με σωστό τρόπο και υπό τις σωστές προϋποθέσεις. Διαφορετικά, προειδοποίησε, δύναται να καταστεί ακόμα ένα όπλο, το οποίο θα επιτρέψει στις πολιτικές δυνάμεις να έχουν κομματικά οφέλη, χωρίς να αντανακλάται στην ποιότητα της πολιτικής. Το ΔΗΚΟ, είπε, εάν υπάρξει κάποια συγκεκριμένη πρόταση, που θα γίνει χρονικά μακριά από εκλογές, είναι ανοιχτό σε διάλογο, ώστε να καταλήξουμε στη λύση με τη μεγαλύτερη αποδεκτικότητα.Ρήγμα στο κατεστημένοΟ Εκπρόσωπος Τύπου της ΕΔΕΚ, Κωστής Ευσταθίου, ανέφερε ότι για το κίνημα είναι ευπρόσδεκτο και καλοδεχούμενο οτιδήποτε τείνει να προκαλέσει ρήγμα στο κομματικό και πολιτικό κατεστημένο, το οποίο αυτοτροφοδοτείται μέσα από την υπάρχουσα, απαράδεκτη κομματική κατάσταση πραγμάτων. «Υπό αυτή την έννοια, η οριζόντια ψηφοφορία είναι αποδεκτή, με την προϋπόθεση όμως ότι δεν θα καταλήξει να εισάγει από την πίσω πόρτα το πλειοψηφικό σύστημα», τόνισε. Στον βαθμό, επομένως, που δεν θα προκύψει κάτι τέτοιο και στον βαθμό που δεν θα επιτρέπει οργανωμένα στα μεγάλα κόμματα να επεμβαίνουν στα εσωτερικά των μικρότερων και να καθορίζουν το αποτέλεσμα των εκλογών ή την εκλογή υποψηφίων, η ΕΔΕΚ είναι υπέρ της οριζόντιας ψηφοφορίας και ανοιχτή στον διάλογο εξεύρεσης του κατάλληλου συστήματος πρακτικής εφαρμογής της.Δυνατότητα επιλογήςΤο πρόβλημα της αποχής, κατά ένα μεγάλο βαθμό, προκύπτει από το γεγονός ότι οι πολίτες απαξιώνουν την πολιτική που βλέπουν να διαδραματίζεται μπροστά τους, όχι την ουσία της, σύμφωνα με τον Αναπληρωτή Πρόεδρο του ΕΥΡΩΚΟ, Μιχάλη Γιωργάλλα. «Ιδιαίτερα απαξιώνουν την πολιτική που προκύπτει από τους δύο μεγάλους πόλους», είπε, σημειώνοντας πως βλέπουμε ποσοστιαία όχι αριθμητική συσπείρωση. Τα μικρά κόμματα, εξήγησε, πληρώνουν αυτή την κατάσταση με μεγάλες μεταβολές. Η οριζόντια ψηφοφορία είναι μια διαφορετική δυνατότητα επιλογής, η οποία θα δώσει πολύ περισσότερες δυνατότητες στον πολίτη να επιλέξει πρόσωπα και όχι σχήματα, πρόσθεσε, άρα και να επαναφέρει τον κόσμο στις κάλπες. Το ΕΥΡΩΚΟ ανταλλάζει απόψεις με κοινωνικές ομάδες επί του θέματος και είναι πρόθυμο να ενισχύσει τις πρωτοβουλίες για να φτάσουμε στη δυνατότητα αυτή.Ρόλο στην τεχνολογίαΟ Εκπρόσωπος Τύπου της Συμμαχίας Πολιτών, Αλέξανδρος Μιχαηλίδης, ανέφερε ότι η οριζόντια και η ηλεκτρονική ψηφοφορία, όπως και η χρήση της τεχνολογίας γενικότερα, είναι ουσιαστικής σημασίας σε ό,τι αφορά τη μείωση της απόστασης ανάμεσα στον πολίτη και την εξουσία. «Η τεχνολογία θα βοηθήσει πάρα πολύ στο να παρακολουθήσει ο πολίτης την εργασία που γίνεται στο κοινοβούλιο, κάτι που μας φέρνει πιο κοντά στην άμεση δημοκρατία», εξήγησε. Η πρόταση της Συμμαχίας είναι οι 16 από τους 56 βουλευτές να μπουν σε ένα ξεχωριστό ψηφοδέλτιο, που θα καλύπτει ολόκληρη την επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο θα είναι ανοιχτό στον οποιονδήποτε και θα μπορεί ο πολίτης να επιλέξει. «Αυτό απαιτεί, βέβαια, και μια εκλογική ωριμότητα από τα κόμματα, ώστε να μην χρωματίζουν και πάλι τη διαδικασία», επεσήμανε.Η πρόταση νόμου των ΟικολόγωνΥΠΕΡ της οριζόντιας ψηφοφορίας και της απλής αναλογικής τάσσεται το Κίνημα Οικολόγων. Σύμφωνα με την Εκπρόσωπο Τύπου του, Ελένη Χρυσοστόμου, από την αποχή φαίνεται πως οι πολίτες απαιτούν αλλαγή και δείχνουν τη δυσαρέσκειά τους. «Η οριζόντια ψηφοφορία δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να ψηφίζουν τα ικανότερα άτομα και όχι αυτούς που επιβάλλουν τα κόμματα. Απελευθερώνονται οι επιλογές και αυτό είναι και πιο δημοκρατικό», τόνισε. Διευκρίνισε πως σαφώς δεν θα αλλάξει πλήρως την εκλογική συμπεριφορά αλλά θα είναι βήμα για αλλαγή, παροτρύνοντας κάποιους ψηφοφόρους να πάνε στην κάλπη.Το Κίνημα Οικολόγων έχει κατατεθειμένη πρόταση νόμου στη Βουλή, προς τροποποίηση του βασικού νόμου, η οποία εκκρεμεί από το 2011.

Αυτή στην ουσία προνοεί την ταυτόχρονη λειτουργία κάθετου και οριζόντιου συστήματος εκλογής, με τη δυνατότητα στον πολίτη να επιλέγει αν θα ψηφίσει κόμμα ή όχι. Η πρόταση προνοεί όπως, κατά την καταμέτρηση των ψήφων, γίνεται διαχωρισμός και ξεχωριστή καταμέτρηση των κομματικών και των οριζόντιων ψηφοδελτίων. Το σύνολο των έγκυρων ψήφων της εκλογικής περιφέρειας διαιρείται του αριθμού των εδρών της και με το εκλογικό μέτρο διαιρείται η εκλογική δύναμη έκαστου συνδυασμού των κομματικών ψηφοδελτίων και η εκλογική δύναμη του συνόλου των υποψηφίων που προέρχονται από διαφορετικούς συνδυασμούς στο οριζόντιο ψηφοδέλτιο. Η πρώτη κατανομή αρχίζει με τις έδρες στους υποψήφιους που προέρχονται από το οριζόντιο ψηφοδέλτιο, αναλογικά με τον αριθμό οριζόντιων και κομματικών ψηφοδελτίων, και ακολουθεί η κατανομή με βάση το κομματικό ψηφοδέλτιο.