Οικονομικοί Βρικόλακες εν πλω

«Κακά γονίδια…». Έτσι έχει περιγράφει ο Ίψεν στο έργο του Βρικόλακες την ατέρμονη συνέχιση οικογενειακών προβληματικών πρακτικών και σχέσεων. Η πραγμάτευση των εν λόγω φαύλων κύκλων τόσο στα πλαίσια του θεατρικού έργου, όσο και σε αντίστοιχες πραγματικές συνθήκες, δημιουργούν εντάσεις στα άτομα, μερικώς λόγω του ντετερμινισμού που παρουσιάζουν αλλά πολύ περισσότερο λόγω της αδυναμίας διακοπής τους.

Θέλοντας και μη, ο παραλληλισμός μεταξύ ατομικών και οικονομικών κακών γονιδίων είναι αναπόφευκτος. Στα

πλαίσια της σύγχρονης οικονομικής ιστορίας, οι οικονομικές καταστροφές που ονομάζονται μακροοικονομικά υφέσεις, επανέρχονται αλλάζοντας ριζικά το μέχρι τότε υπάρχον οικονομικό status quo. Ο πρώτος που μίλησε για αυτή την κυκλικότητα στην οικονομία είναι ο Ρώσος οικονομολόγος Νικολάϊ Κοντράτιεφ και έθεσε τα θεμέλια για τη θεωρία των τεσσάρων μακροπρόθεσμων φάσεων της οικονομίας (ευημερία, συρρίκνωση, ύφεση, επέκταση). Αν και οι λόγοι που ωθούν την εναλλαγή των οικονομιών από τη μια κατάσταση στην επόμενη συνήθως διαφέρουν, τα αποτελέσματα είναι τα ίδια. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι μόνο οι μεγάλοι κύκλοι της οικονομίας που επηρεάζουν βαθιά την κοινωνία. Συγκεκριμένοι κλάδοι είναι πολύ πιο ευαίσθητοι και ένα πλήθος μεταβολών δύνανται να τους επηρεάσουν καταλυτικά. Ένα τέτοιο παράδειγμα κλαδικής μεταβλητότητας είναι ο ναυτιλιακός τομέας.

Μια από τις βασικές ιδιαιτερότητες του κλάδου είναι πως η ναυτιλία αποτελεί μία δευτερογενή υπηρεσία καθώς η ανάγκη για μετακίνηση προϊόντων δημιουργείται δεδομένου ότι υπάρχουν προϊόντα προς μετακίνηση. Εμφανώς δηλαδή ο τομέας των μεταφορών, είναι δευτερογενής ως προς την αναγκαιότητά του και άμεσα συνυφασμένος με το προϊόν, το οποίο φυσικά είναι και το πρωτογενές ζητούμενο. Με απλά λόγια, αν δεν υφίστανται προϊόντα, δεν υφίσταται και ανάγκη για μεταφορά. Με βάση το προηγούμενο μπορούμε να συμπεράνουμε πως μεταβολές είτε στην παραγωγή προϊόντων, είτε σε βέλτιστες διαδρομές είτε ακόμη και πολιτικοοικονομικά γεγονότα δίνονται να μεταβάλλουν άρδήν, την ζήτηση για μεταφορές.

Τη στιγμή που η παγκόσμια οικονομία περιήλθε σε δύο μεγάλες οικονομικές υφέσεις από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι και σήμερα, ο ναυτιλιακός κλάδος έχει ήδη βιώσει οκτώ. Οι προαναφερθέντες οικονομικοί κύκλοι πλην του αυστηρά ακαδημαϊκού τους ενδιαφέροντος έχουν και άμεση επίπτωση τόσο στα άτομα που ασχολούνται επαγγελματικά με τη ναυτιλία όσο και με τις χώρες που η ναυτιλία αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της οικονομίας τους. Για να δώσουμε ένα αριθμητικό παράδειγμα ως προς την μεταβλητότητα της κερδοφορίας, η διαφορά στα έσοδα που μπορεί να υπάρχει για τους πλοιοκτήτες μεταξύ των αναπτυξιακών και των υφεσιακών κύκλων φτάνουν στα όρια του 70%.

Στη δική μας πλευρά του πλανήτη, η ναυτιλία όχι μόνο αποτελεί ένα ιστορικό στοιχείο αλλά περαιτέρω αποτελεί ουσιαστικό οικονομικό παράγοντα που υπόσχεται την έξοδο από την κρίση και την εφορία της κοινωνικής ευημερίας. Πιο συγκεκριμένα, η ναυτιλία απέφερε έσοδα ύψους περίπου 1,2 δις. ευρώ στην κυπριακή οικονομία για το 2016. Το προηγούμενο ποσό, δείχνει πως ο ναυτιλιακός τομέας στον Κυπριακό χώρο συμβάλει ουσιαστικά στον εγχώριο πλούτο. Παρ’ όλα αυτά το ερώτημα που δημιουργείται είναι ποιες πρέπει να είναι οι βέλτιστες πολιτικές που εφαρμόζονται τόσο για να ενδυναμώσουν τη δυναμικότητα του κλάδου όσο και να αναληφθούν περαιτέρω ενέργειες ώστε να μειωθούν οι αρνητικές συνέπειες που επιφέρουν οι συχνές εναλλαγές που έχουμε προαναφέρει .

Ένας από τους βασικούς κανόνες των χρηματοοικονομικών είναι η αρχή της διαφοροποίησης. Αν και σίγουρα υπάρχουν αρκετοί τεχνοκρατικοί κανόνες που δίνονται να βοηθήσουν στον τρόπο που μπορεί να επιτευχθεί η διαφοροποίηση, ένας απλοϊκός κανόνας είναι η μη τοποθέτηση όλων των χρημάτων (ή ακόμη και ελπίδων) σε μία μόνο επιλογή.

Το τελευταίο διάστημα, λοιπόν, οι οικονομικοί φορείς του Κυπριακού κράτους έχουν ενσκήψει ενεργά στον κλάδο και αποσκοπούν στην μετοίκιση ναυτιλιακών εταιρειών στην χώρα. Σίγουρα δεν μπορούμε πάρα να υπερθεματίσουμε επί του εν λόγω εγχειρήματος, πολύ δε περισσότερο για εταιρείες που ουδεμία οργανική σχέση είχαν με την Κυπριακή δημοκρατία. Παρ’ όλα ταύτα, είναι καθολικού ενδιαφέροντος αφενός μεν οι ναυτιλιακές εταιρείες να μεταφέρουν το σύνολο των δραστηριοτήτων τους ως οικονομικές οντότητες και όχι μόνο εν είδη εγγεγραμμένων εταιρειών και αφετέρου θα πρέπει να γίνει προσπάθεια προσέλκυσης εταιρειών με τομείς ενασχόλησης στον ευρύτερο ναυτιλιακό τομέα και όχι κατ’ ανάγκη στον κλάδο της αμιγής πλοιοκτησίας (π.χ. υψηλή τεχνολογία, μηχανικού εξοπλισμού, χρηματοοικονομικών υπηρεσιών κλπ). Η δημιουργία ναυτιλιακών επιχειρηματικών κοιτίδων (clusters) από εταιρείες διαφορετικών μεγεθών αλλά και πιθανώς τομέων εργασιών, όχι μόνο θα προστάτευε μακροπρόθεσμα από την εν γένει μεταβλητότητα του κλάδου αλλά θα δημιουργούσε πολύ περισσότερο ενεργά επιχειρηματικά σύνολα όπου η διάχυση της πληροφορίας και η μόχλευση του κεφαλαίου θα αποτελούσαν πολλαπλασιαστικούς παράγοντες στα πλαίσια της Εθνικής οικονομίας.

Tα σχόλια αντιπροσωπεύουν την προσωπική γνώμη των συγγραφέων τους και όχι αυτή του Sigmalive.com