Σκληρό παιχνίδι με τους αγωγούς φυσικού αερίου

Σε άβολη θέση στο πεδίο του ενεργειακού ανταγωνισμού έχει έρθει η Ελλάδα μετά την απόρριψη από τους Αζέρους του αγωγού φυσικού αερίου ITGI ως επιλογής για τη μεταφορά του φυσικού αερίου της Κασπίας και συγκεκριμένα του κοιτάσματος Shah Deniz ΙΙ. Η ελληνική κυβέρνηση είχε ταχθεί επανειλημμένως υπέρ του συγκεκριμένου αγωγού με δημόσιες δηλώσεις στελεχών και κοινές ανακοινώσεις των υπουργείων Εξωτερικών και Περιβάλλοντος, μετά από αυτή την εξέλιξη, όμως, το «παιχνίδι» για το

ποιος αγωγός θα μεταφέρει το φυσικό αέριο του αζέρικου κοιτάσματος Shah Deniz II αναδιατάσσεται με τον κύριο αντίπαλο του ITGI, τον ΤΑΡ (Trans Adriatic Pipeline), να αυξάνει τις πιθανότητες επικράτησής του και να επαναπροσδιορίζει τη στρατηγική του.

Η ελληνική πλευρά δεν επιθυμούσε τον ΤΑΡ διότι, σύμφωνα με τη χάραξή του,

αφού περάσει από ελληνικό έδαφος θα καταλήγει στην Αλβανία πριν διασυνδεθεί υποθαλάσσια με την Ιταλία, ενώ ο ITGI ένωνε απευθείας Ελλάδα – Ιταλία. Τώρα η Αθήνα θα πρέπει να πάρει τις αποφάσεις της με βάση τα νέα δεδομένα, ειδάλλως κινδυνεύει να μείνει χωρίς αγωγό, διότι η χάραξη των άλλων δύο που σχεδιάζονται στην περιοχή, του Nabucco και του αγωγού Νοτιοανατολικής Ευρώπης (South Eastern European Pipeline – SEEP), δεν προβλέπει διέλευση απο ελληνικό έδαφος. Ο Nabucco, ο οποίος βρισκόταν στα πρόθυρα της εγκατάλειψης ως project επειδή θεωρείτο υπερφιλόδοξο, κοστοβόρο και ως εκ τούτου μη βιώσιμο, «αναστήθηκε» ως Nabucco West και θα περνά από την Τουρκία στη Βουλγαρία και στη συνέχεια μέσω Ρουμανίας και Ουγγαρίας θα καταλήγει στο Baumgarten της Αυστρίας, ενώ προκειμένου να μειωθεί το κόστος αλλά και να είναι ρεαλιστική η τροφοδότησή του με αέριο θα έχει το ήμισυ της αρχικής χωρητικότητας του, 31 δισ. κυβικά μέτρα. Ο Nabucco ανταγωνίζεται με τον SEEP (ακολουθεί την ίδια χάραξη) για το βόρειο τμήμα του λεγόμενου νότιου διαδρόμου, το οποίο, όπως προαναφέρθηκε, θα καταλήγει στην Αυστρία και όχι στην Ιταλία.

Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν από την κοινοπραξία του Shah Deniz II (η αζέρικη SOCAR, η νορβηγική Statoil και η BP) στα μέσα του 2013, οπότε και προγραμματίζεται επένδυση ύψους 15 δισ. ευρώ για την παραγωγή αερίου στο κοίτασμα-μαμούθ. Μέχρι τότε θα συνεχιστούν οι συζητήσεις με τον ΤΑΡ για τη νότια διαδρομή και με τον Nabucco και τον SEEP για τη βόρεια (αμφότερες εντάσσονται στο πλαίσιο του «νότιου διαδρόμου» που προωθεί η Ε.Ε. για να μειώσει την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία). Στο τέλος θα επιλεγεί, ενδεχομένως, μόνο μία από τις δύο χαράξεις, η βόρεια ή η νότια, με τη βόρεια να αποτελεί αρνητική προοπτική διότι παρακάμπτει την Ελλάδα.

Την κατάσταση περιπλέκει η πρόθεση της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν να κατασκευάσουν ένα νέο αγωγό (!), τον Trans Anatolian Pipeline, για τον οποίο έπεσαν ήδη οι υπογραφές, ο οποίος σχεδιάζεται με τέτοιο τροπο ωστε να «κουμπώνει» με οποιονδήποτε άλλον τελικά επιλεγεί, προκειμένου έτσι να δώσει πλεονέκτημα στους δύο εταίρους.

Ο ΤΑΡ προβάλλει ως πλεονέκτημά του ότι έχει εξασφαλισμένη (αυτο)χρηματοδό