Βαγγέλης Χρ. Παπούλιας

Η αναθεωρημένη έκδοση του βιβλίου μου Η διαχείριση της πολιτισμικής κληρονομιάς στην Ελλάδα, σύγχρονες προσεγγίσεις έρχεται να προσθέσει νέα δεδομένα και στοιχεία που διαμόρφωσαν το περιβάλλον της διαχείρισης της πολιτισμικής κληρονομιάς κατά την τελευταία δεκαετία, τη δεκαετία της κρίσης (2010-2020). Διανύοντας την τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα, είμαι πεπεισμένος ότι η πολιτισμική κληρονομιά και η αναγκαία διαχείρισή της δεν μπορούν να είναι στατικές,

αλλά σίγουρα εξελίσσονται με νέα δεδομένα και κανόνες. Και αν στο ξεκίνημα της διαδρομής αναφέραμε ότι το πλαίσιο της πολιτισμικής διαχείρισης περιλαμβάνει τέσσερις αλληλοσυμπληρούμενους πυλώνες: α) την πολιτική βούληση, β) το θεσμικό/νομικό πλαίσιο, γ) τους φορείς και δ) τα χρηματοδοτικά εργαλεία, σίγουρα τα τελευταία χρόνια αυτή η προσέγγιση έχει αποκτήσει περισσότερα τεχνοκρατικά χαρακτηριστικά. Μάλιστα, οι όποιες αλλαγές που προκύπτουν έστω και σε έναν πυλώνα συμπαρασύρουν και επηρεάζουν τη λειτουργία των υπολοίπων, γεγονός που το διαπίστωσα και στην ανάγκη αναθεώρησης της τελευταίας έκδοσης.

Προφητικά, ο Βασίλειος Λαμπρινουδάκης είχε αναφέρει ότι η διαχείριση της πολιτισμικής κληρονομιάς συνιστά στη συστηματική μας συμπεριφορά απέναντι στα μνημεία. Βαδίζοντας στον χρόνο, λοιπόν, από την πρώτη στην αναθεωρημένη έκδοση σίγουρα η επισήμανση αυτή έρχεται να προσθέσει τα νέα διαχειριστικά δεδομένα της κληρονομιάς όπως διαμορφώθηκαν την κρίσιμη δεκαετία 2010-2020, περίοδο δηλαδή όπου πολλοί κανόνες και νέα στοιχεία άλλαξαν το μοντέλο διαχείρισης από το πρώτο ΕΣΠΑ (2007-2013) και μετέπειτα. Πού εντοπίζονται, λοιπόν, οι αλλαγές;

Μελετώντας το νέο περιβάλλον, σχεδόν δέκα χρόνια μετά την πρώτη έκδοση, διαπίστωσα ότι οι αναγνώστες οφείλουν να έχουν επικαιροποιημένο το σύνολο των διαδικασιών με τις αλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί κυρίως στους πυλώνες των φορέων και των χρηματοδοτικών εργαλείων. Τα νέα δεδομένα καθιερώθηκαν κάτω από ιδιαίτερη πίεση και έντονη προσαρμογή της χώρας σε δημοσιονομικές ανάγκες, δημιουργώντας ουσιαστικά το νέο μονοπάτι στην πολυποίκιλη και γεμάτη προκλήσεις διαχείριση της πολιτισμικής κληρονομιάς σε δύσκολους για τη χώρα καιρούς.

{jb_quote}Με το βιβλίο προσπαθώ να αποκρυσταλλώσω οπτικές που απαιτούνται, ώστε ορθολογικά να είναι εφικτή η σωστή διαχείριση.{/jb_quote}

Με την επικαιροποιημένη έκδοση προσπαθώ να αφυπνίσω στο ευρύ κοινό άγνωστες πτυχές της διαχείρισης της πολιτισμικής κληρονομιάς της χώρας, που αποτελεί τα τελευταία χρόνια ένα σύγχρονο γνωστικό αντικείμενο με διεπιστημονικό χαρακτήρα. Η αποκωδικοποίηση εννοιών αλλά και το προτεινόμενο διαχειριστικό μοντέλο των τεσσάρων πυλώνων για τη σωστή διαχείριση του πολιτισμικού αποθέματος οδηγεί στη χρηστή και αναμενόμενη καλύτερη προστασία και ανάδειξη της κληρονομιάς μας. Το βιβλίο αναπτύσσεται σε έξι κεφάλαια, βάσει των οποίων ξεδιπλώνεται το νέο περιβάλλον της διαχείρισης της πολιτισμικής κληρονομιάς με αναφορές από το διεθνές περιβάλλον, την ευρωπαϊκή πραγματικότητα μέχρι την ελληνική ως σημείο αναφοράς και μελέτη περίπτωσης. Όπως μπορούμε να αντιληφθούμε, ο πολιτισμός για την Ελλάδα αποτελεί το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα βάσει το οποίου οι νέοι μελετητές και διαχειριστές οφείλουν να εμβαθύνουν στις προοπτικές που ανοίγονται από την καλύτερη έρευνα, τεκμηρίωση και διαχείρισή του. Με το βιβλίο προσπαθώ να αποκρυσταλλώσω οπτικές που απαιτούνται, ώστε ορθολογικά να είναι εφικτή η σωστή διαχείριση.

Στο βιβλίο παρουσιάζονται τα νέα δεδομένα σχετικά με την UNESCO, το Συμβούλιο της Ευρώπης, καθώς και τις πρακτικές και των δύο διεθνών οργανισμών στο κρίσιμο σημείο της πολιτικής βούλησης για την εκκίνηση της πολιτισμικής διαχείρισης σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω τη θεσμική και νομική κατοχύρωση του πολιτιστικού περιβάλλοντος που τόσο εύστοχα αναδεικνύονται στο τρίτο κεφάλαιο με πλήρη αναφορά στις σημαντικές διατάξεις διαμόρφωσης και διασφάλισης του ελληνικού πολιτισμού. Οι φορείς διαχείρισης αποτελούν διαχρονικά τον πυλώνα που μέσα σε αυτόν προγραμματίζεται, σχεδιάζεται και υλοποιείται το σύνολο των επεμβάσεων που έχει ανάγκη ο πολιτισμικός τομέας. Με το Προεδρικό Διάταγμα 4/2018 έχουμε τις τελευταίες αλλαγές στο σύνολο των θεσμικών φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού, διαμορφώνοντας το τελικό οργανόγραμμα του βασικού φορέα άσκησης της δημόσιας πολιτισμικής πολιτικής. Στα χρηματοδοτικά εργαλεία προσδίδω στον αναγνώστη το σύνολο των αλλαγών που έχουν συντελεστεί τα κρίσιμα χρόνια της κρίσης στο αμιγώς τεχνοκρατικό πεδίο της υλοποίησης των έργων. Στο εν λόγω κεφάλαιο γίνεται εκτενής αναφορά στα στάδια διαχείρισης, ώστε να είναι εύκολη η περαιτέρω εμβάθυνση στους μηχανισμούς και τις διαδικασίες υλοποίησης των προγραμματικών δράσεων.

Τέλος, με τις προοπτικές στο τελευταίο κεφάλαιο επιθυμώ να παρουσιάσω στον αναγνώστη ότι το μέλλον στο πεδίο της διαχείρισης του πολιτισμού της χώρας μας κρύβει νέες προκλήσεις, ώστε να οραματιστούμε ξανά για το πλούσιο πολιτισμικό μας γίγνεσθαι. Μένει να δούμε τον τρόπο με τον οποίο τα νέα δεδομένα καθιερώθηκαν και δημιούργησαν ουσιαστικά το νέο μονοπάτι στην πολυποίκιλη και γεμάτη προκλήσεις διαχείριση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.

Η διαχείριση της πολιτισμικής κληρονομιάς στην Ελλάδα, σύγχρονες προσεγγίσεις
Αναθεωρημένη έκδοση 2022
Βαγγέλης Χρ. Παπούλιας
Εκδόσεις Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
σ. 359
ISBN: 978-960-466-188-6
Τιμή: 15,00€
Βρείτε το εδώ
Κεντρική διάθεση: Τσιγαρίδας A.E., τηλ.: 212.2224400