«Βούλα Σαββίδη: “Το έργο” σε μουσική Τάσου Γκρους» της Ευσταθίας Δήμου

Ένα βιβλίο, που αποτελεί ταυτόχρονα και σημείο συνάντησης δύο τεχνών –της ποίησης και της μουσικής– αλλά και καλλιτεχνών που θέλησαν να αποδώσουν ποιητικά, όχι με τη στενή έννοια του όρου που οδηγεί με άκρα ευθύτητα στον στίχο και τη δούλεψή του, αλλά δημιουργικά και συνεργατικά, όπως η μουσική επιτάσσει, μια ιδέα η οποία εκφράστηκε πρώτα σε ποιητική σύνθεση για να γίνει έπειτα και μουσική, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μετρονόμος σε μια διπλή εκδοχή, ως απάνθισμα δηλαδή των ποιημάτων και ως η μουσική τους εκτέλεση. Πρόκειται για Το έργο, όπως τιτλοφορείται το εγχείρημα αυτό που συγκεντρώνει

ή μάλλον φέρνει σε επαφή τον λόγο με τη μουσική, για να προκύψει ένα αποτέλεσμα που καταδεικνύει ακριβώς τη μέθοδο και τη διαδικασία, την προϋπόθεση και το τελικό προϊόν, την εργασία ως τρόπο και τόπο της κοινής αυτής προσπάθειας. Οι δημιουργοί, που συναντήθηκαν με αφορμή αυτή την κοινή απόπειρα, υπήρξαν η τραγουδίστρια Βούλα Σαββίδη, γνωστή για τη χαρακτηριστική φωνή της, για τη γνησιότητα, την αλήθεια, την καθαρότητά της, η οποία έγραψε μάλιστα τους στίχους ενός εκ των τραγουδιών του δίσκου, ο συνθέτης Τάσος Γκρους, που ανέλαβε και έφερε εις πέρας το δύσκολο έργο όχι μόνο της μουσικής επένδυσης του λόγου, αλλά, στην κυριολεξία, της μετουσίωσής του σε ήχο, ρυθμό και μελωδία, ο Βαγγέλης Βελώνιας και η Μαρία Τσιμικλή που υπογράφουν τους στίχους, ο Νίκος Βελώνιας που έκανε την ενορχήστρωση. Η καλλιτεχνική συνύπαρξη, εν προκειμένω, δύο δημιουργών που ανέπτυξαν βαθείς, εσωτερικούς δεσμούς με την ποίηση, της Σαββίδη η οποία ερμήνευσε θρυλικά, αλησμόνητα τραγούδια αφήνοντας έντονη τη σφραγίδα της στα μουσικά πράγματα του καιρού και του τόπου με την ιδιαιτερότητα και την ιδιοτυπία της φωνής της, αλλά και του Γκρους, ενός από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους συνθέτες μας, με παρουσία τριάντα πέντε και πλέον χρόνων, με εμφανίσεις και δοκιμές σε διαφορετικά και διαφοροποιημένα μεταξύ τους είδη μουσικής, με συνθέσεις και μελοποιήσεις ποιημάτων σπουδαίων ποιητών, Ελλήνων και ξένων, και με μια προσωπική δισκογραφία που αριθμεί δέκα δίσκους, υπόσχεται και εγγυάται ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ακούσματα σήμερα που η μουσική χρειάζεται, περισσότερο ίσως από ποτέ, να αποτελέσει ένα φωτεινό σημείο αναφοράς της αισθητικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας εν γένει.

Τα ποιήματα, έτσι όπως παρατίθενται στην έκδοση, προσφέρουν μια άριστη ευκαιρία στον αναγνώστη να έρθει σε επαφή, όχι όπως συνήθως συμβαίνει με την ποίηση, με ένα έργο τελειωμένο, αλλά με ένα εν δυνάμει δημιούργημα, έναν αναβαθμό μέχρι την πλαισίωση του λόγου με τη μουσική και την παρουσίασή του ως τραγουδιού πια, ως συνδυασμού δηλαδή που αποτελεί ένα διαφοροποιημένο προϊόν στο μέτρο και στον βαθμό που το νόημα δεν δίνεται πια μόνο μέσα από τις λέξεις και τις σημασίες τους, αλλά μέσα από τον σχολιασμό τους από τη φωνή της τραγουδίστριας και τα όργανα που τη συνοδεύουν. Τα ποιήματα, ωστόσο, προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία στον αναγνώστη να έρθει σε επαφή με έναν ποιητικό λόγο που επιδιώκει και θέλει να αγγίζει τα μύχια της ψυχής του αναγνώστη-ακροατή, να μεταγγίσει σε αυτόν τον πόνο και τη θλίψη, την ελπίδα για μια καλύτερη, πληρέστερη και ευτυχέστερη συνθήκη ζωής. Η τάση και η διάθεση των ποιημάτων είναι έκδηλα νοσταλγική και το ποιητικό υποκείμενο φαίνεται ότι εμφορείται κάθε φορά από ένα ανάμεικτο αίσθημα γλυκασμού και πόνου που κινεί όχι μόνο τη δημιουργία, αλλά και τη δυναμική της, τη δυνατότητά της να προσφέρεται στη μουσική της μεταστοιχείωση. Τα θέματα είναι απλά, καθημερινά, ανθρώπινα και περιστρέφονται πάντα γύρω από τον τρόπο με τον οποίον ο ποιητής ατενίζει τον εαυτό του σε σχέση με τον κόσμο, αλλά και σε σχέση με τον χρόνο, τη μνήμη και το πέρασμα, την παρέλευση του βίου και των όντων. Πρόκειται για μια ποίηση ιδιαίτερα μεστή, ταυτόχρονα όμως λιτή, απογυμνωμένη από οτιδήποτε θα θόλωνε την αλήθεια της, ακόμα κι αν αυτή παρουσιάζεται εξωραϊσμένη ή εμφορούμενη από μια ρομαντική χροιά. Γιατί, πράγματι, η απόχρωση των ποιημάτων είναι τέτοια ώστε, διαβάζοντάς τα κανείς, να διαπιστώνει ότι ο λόγος τους αναβλύζει από αυτή την περιοχή της ψυχής όπου εδράζουν τα (συν)αισθήματα, τα βιώματα, οι έξεις, οι επιθυμίες και όλη εκείνη η απωθημένη επιθυμία για απλότητα που επιζητεί ο άνθρωπος και που βρίσκει την καλύτερη διέξοδο μέσα στη δημιουργία.

{jb_quote}Εγγυάται ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ακούσματα σήμερα που η μουσική χρειάζεται, περισσότερο ίσως από ποτέ, να αποτελέσει ένα φωτεινό σημείο αναφοράς της αισθητικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας εν γένει.{/jb_quote}

Οι στίχοι μάλιστα αυτοί, που τόσο επιδέξια υπηρετούν και αναδεικνύουν την αξία της δωρικότητας στη σκέψη και την έκφραση, λάμπουν ακόμα περισσότερο, ακτινοβολούν το νόημα και την ουσία τους όταν μεταφέρονται από το λεκτικό στο μουσικό επίπεδο, όταν μεταστοιχειώνονται σε νότες, όταν η φωνή της Σαββίδη, η μουσική του Γκρους και τα όργανα των Κουφογιώργου, Παπαναστασίου, Βελώνια, Σοφρά, Δουμάνη, Γρεβετζάκη και Μαύρη έρχονται για να επαναγράψουν ουσιαστικά το ποίημα και να το εντάξουν σε μια νέα σφαίρα, από όπου θα στέλνει πάντα το μήνυμα και το σήμα της βαθιάς και έντονης ροπής του να αποτελέσει ταυτόχρονα βάλσαμο και κέντρισμα στον αποδέκτη, να απαλύνει την αίσθηση της ματαίωσης και να κεντρίσει όχι μόνο την προσληπτική, αλλά και τη μεταμορφωτική ικανότητα του ανθρώπου. Οι τέχνες της ποίησης, άλλωστε, και της μουσικής έχουν αυτήν ακριβώς τη λειτουργία. Εκεί που φαίνεται ότι απαλύνουν, λειαίνουν, καθησυχάζουν, εκεί ακριβώς είναι που αφυπνίζουν και ωθούν τον άνθρωπο προς την κατεύθυνση και τον ορίζοντα της λυτρωτικής ενατένισης της ζωής με τους όρους της τέχνης.

Το έργο
Βούλα Σαββίδη
Μουσική: Τάσος Γκρους
Στίχοι: Βαγγέλης Βελώνιας – Μαρία Τσιμικλή
Μετρονόμος
ISBN: 978-618-53-3984-5
Τιμή: 14,84€