Ηλίας Κικίλιας: Τουρισμός - Βραχυπρόθεσμη αβεβαιότητα αλλά μακροπρόθεσμη προοπτική

Απαιτείται μια μακροπρόθεσμη εθνική στρατηγική βασισμένη στη συνεργασία, τις συνέργειες και τις συμπράξεις για αλλαγές και πρωτοβουλίες.

Σε πρόσφατη εκτίμησή του (Μάρτιος 2021) ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού αναφέρει ότι η μείωση των διεθνών αφίξεων το 2021 σε σχέση με το 2019 θα κυμανθεί μεταξύ -55% και -67% ανάλογα με το αν οι περιορισμοί στα ταξίδια αρθούν σε σημαντικό βαθμό τον Ιούλιο ή τον Σεπτέμβριο και με την προϋπόθεση ότι δεν θα συμβεί κάποια σημαντική επιδείνωση είτε στην εξέλιξη της πανδημίας είτε και της εμπιστοσύνης στα ταξίδια.

Ο τουρισμός αντιμετωπίζει σήμερα ένα

διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον με κεντρικό στοιχείο την αβεβαιότητα τόσο ως προς τις εξελίξεις της πανδημίας και τους περιορισμούς στις διασυνοριακές μετακινήσεις για την αντιμετώπισή της όσο και ως προς τις δυνατότητες και επιθυμίες των πολιτών ανά τον κόσμο να ταξιδέψουν.

Στους αρνητικούς παράγοντες περιλαμβάνονται:

1.Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, αντιμετωπίζουν ένα πολύ ισχυρό τρίτο κύμα της πανδημίας ενώ ορισμένες από τις μεταλλάξεις είναι ιδιαίτερα επιθετικές.

2.Η διαδικασία των εμβολιασμών στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες εξελίσσεται με αργότερο ρυθμό από τον επιθυμητό, ιδιαίτερα ενόψει του ανοίγματος της σεζόν. Επιπρόσθετα, η προτεραιοποίηση των εμβολιασμών κατά ηλικιακή ομάδα, έχει ως επίπτωση ότι σε πολλές οικογένειες κάποια μέλη έχουν εμβολιασθεί και κάποια όχι.

3.Οι διαρκείς ανατροπές στην χρήση ορισμένων εμβολίων δυσκολεύουν την ομαλή εξέλιξη των εμβολιασμών.

4.Σημαντικές αγορές όπως η Γερμανία και η Βρετανία δεν έχουν ακόμα ξεκαθαρίσει την πολιτική τους ή τον συγκεκριμένο τρόπο κατηγοριοποίησης / αντιμετώπισης των διαφόρων προορισμών.

5.Οι αγορές για ταξίδια μεγάλων αποστάσεων (longhaultravel) και κρουαζιέρας, που το 2019 συνεισέφεραν περισσότερα από € 3,5 δισ. τουριστικά έσοδα στη χώρα μας, παραμένουν πρακτικά κλειστές, ενώ σημαντικές αγορές όπως οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, ο Καναδάς και η Κίνα είναι πιθανόν να περιορίσουν τις συνδέσεις longhaul, προκειμένου να ανακόψουν την διασπορά μεταλλαγμένων στελεχών του ιού από άλλες ηπείρους.

6.Υπάρχει σημαντική οικονομική αβεβαιότητα σε πολλά νοικοκυριά, ειδικά στην Ευρώπη, και οι περισσότερες εκτιμήσεις συνηγορούν ότι το ΑΕΠ των ευρωπαϊκών χωρών το 2021 θα είναι χαμηλότερο από αυτό του 2019.

7.Στον βαθμό που οι ταξιδιώτες θα είναι υποχρεωμένοι να υποβληθούν σε PCR tests είτε κατά την αναχώρηση τους προς έναν τουριστικό προορισμό είτε και κατά την επιστροφή στην πατρίδα τους, αυτό θα αυξήσει σημαντικά το κόστος του ταξιδιού και ενδέχεται να αποτρέψει τους ταξιδιώτες χαμηλότερης δαπάνης από το να ταξιδέψουν.

Από την άλλη πλευρά, στους θετικούς παράγοντες περιλαμβάνονται:

1.Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων στην δημιουργία ασπίδας προστασίας του πληθυσμού καθώς και ότι στο 3ο τρίμηνο θα έχει εμβολιαστεί ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού της ΕΕ.

2.Η συμφωνία της ΕΕ για δημιουργία και υλοποίηση του “Digital Green COVID Certificate” έως τον Ιούνιο, που θα διευκολύνει τα ταξίδια.

3.Οι δύο προαναφερθέντες παράγοντες πιθανώς να επιτρέψουν μια ταχύτερη ανάκαμψη από τον Σεπτέμβριο, ειδικά μεταξύ των οικογενειών χωρίς ανήλικα παιδιά αλλά και αυτών που δεν δεσμεύονται να ταξιδέψουν κατά την περίοδο των θερινών διακοπών.

4.Ένας πρόσθετος θετικός παράγοντας ενδεχομένως είναι οι συσσωρευμένες αποταμιεύσεις στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά υπάρχουν αρκετές ενδείξεις ότι η οικονομική ανισότητα έχει επιδεινωθεί κατά την πανδημία, δηλ. οι αποταμιεύσεις αυτές συγκεντρώνονται σε λίγα σχετικά νοικοκυριά.

5.Εφόσον η Ελλάδα βελτιώσει τους επιδημιολογικούς δείκτες και επιταχύνει την κάλυψη του πληθυσμού της με εμβολιασμούς έχει την δυνατότητα να αυξήσει το μερίδιο αγοράς της. Όπως έδειξε η πρόσφατη μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ(ΙΝΣΕΤΕ: Η φήμη και η επισκεψιμότητα της Ελλάδας - Οι προτιμήσεις των τουριστών, Μάρτιος 2021) η Ελλάδα ήταν η πρώτη επιλογή ως προτιμητέος τουριστικός προορισμός μεταξύ των ευρωπαίων ταξιδιωτών και τέταρτος προτιμητέος προορισμός για τις άλλες χώρες.

Η πανδημία του κορονοϊού επέφερε μια δραστική μείωση της τουριστικής δραστηριότητας σε όλο τον κόσμο, αλλά ο τουρισμός αποτελεί μια δυναμική, εξωστρεφή και εξαγωγική δραστηριότητα με πολύ υψηλότερα επίπεδα διεθνούς ανταγωνιστικότητας από την υπόλοιπη οικονομία και χαρακτηρίζεται από μακροχρόνια ανοδική τάση.

Η περαιτέρω αναβάθμιση και ωρίμανση του τουριστικού προϊόντος της χώρας μας απαιτείται να στηριχθεί στους άξονες της βιωσιμότητας και αειφορίας, της ψηφιακής τεχνολογίας, των αναγκαίων δημοσίων υποδομών, συμπεριλαμβανομένης της υγείας, την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων και υγρών αποβλήτων, την ενεργειακή και υδατική εξοικονόμηση και επάρκεια, τη διαχείριση του χώρου και του περιβάλλοντος, την αναβάθμιση των αρχαιολογικών χώρων, την αστική συγκοινωνία, την βελτίωση επιλεγμένων υποδομών, όπως τα λιμάνια και η ασφάλεια του οδικού δικτύου στα περισσότερα νησιά καθώς και της αποτελεσματικής διαχείρισης των προορισμών ως τόπους που καταρχήν είναι περιβαλλοντικά και κοινωνικά βιώσιμοι για τους μόνιμους κατοίκους τους. Με λίγα λόγια, απαιτείται μια μακροπρόθεσμη εθνική στρατηγική βασισμένη στη συνεργασία, τις συνέργειες και τις συμπράξεις για αλλαγές και πρωτοβουλίες.

Ο Ηλίας Κικίλιας είναι Γενικός Διευθυντής Ινστιτούτου ΣΕΤΕ (ΙΝΣΕΤΕ)

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣΤΟΥΡΙΣΤΕΣΚΑΛΟΚΑΙΡΙΠΑΝΔΗΜΙΑΚΟΡΟΝΟΙΟΣΚΟΡΟΝΟΙΟΣ ΕΛΛΑΔΑΗΛΙΑΣ ΚΙΚΙΛΙΑΣΕΙΔΗΣΕΙΣ