Κάννες 2019: Ανασκόπηση!

To μόνο που μάς χάλασε είναι η βροχή. Βροχή και κρύο επί δέκα μέρες φεστιβάλ – ένα φεστιβάλ που είναι κανονικά συνυφασμένο με τον ήλιο, την παραλία της Κρουαζέτ να βουΐζει από κόσμο και στάρλετ να ποζάρουν. Μαζί με την αλλαγή κλίματος, άλλαξε και η ενέργεια του φεστιβάλ.

Ολα τα άλλα είναι μέσα στο παιχνίδι: και οι μεγάλες προσδοκίες και οι μεγάλες απογοητεύσεις και οι ανατροπές και οι ανακαλύψεις.

Τι είδαμε λοιπόν 10 μέρες εδώ στις Κάννες, τι μας εντυπωσίασε, τι ξεχώρισε, τι μας απογοήτευσε; Τι προβλέψεις κάνουμε για τα βραβεία;

Να ξεκινήσουμε από ποιοι θα τα αποφασίσουν;

Ποιοι ψηφίζουν για τον Χρυσό Φοίνικα φέτος; Ο Γιώργος Λάνθιμος κι ο Πάνος Κούτρας. Ναι, μέλος της Κριτικής Επιτροπής του επίσημου διαγωνιστικού τμήματος του Φεστιβάλ (όπου προεδρευει ο διπλά οσκαρικός Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιαρίτου) είναι (και) ο Γιώργος Λάνθιμος, ο οποίος μάς είπε την πρώτη μέρα του φεστιβάλ ότι χαίρεται πολύ που φέτος έρχεται για να απολαύσει ταινίες συναδέλφων του κι όχι για να περάσει την αγωνία του να συμμετέχει με δική του ταινία. «Περιμένω να μάθω από το σινεμά των άλλων» μάς είπε χαρακτηριστικά. Εχουμε μεγάλη περιέργεια να μάθουμε τι του άρεσε, τι ψηφισε, τι απέρριψε.

Κι ο Πάνος Κούτρας (ο Ελληνας σκηνοθέτης της «Στρέλλας» και του «Ξενία» που είχε κι αυτό κάνει την πρεμιέρα του πριν από λίγα χρόνια εδώ στις Κάννες) βρίσκεται στην κριτική επιτροπή των ταινιών μικρού μήκους, ανάμεσα στις οποίες έχουμε και μια ελληνική συμμετοχή: το «Η Απόσταση Αναμεσα στον Ουρανό κι Εμάς» του Βασίλη Κεκάτου.

Οι απογοητεύσεις

Ας ξεκινήσουμε από το τέλος. Ανυπομονούσαμε για την νέα ταινία του Τζιμ Τζάρμους. Το «The Dead Don't Die», η μεγάλη πρεμιέρα του φεστιβάλ, ένα b-movie με ζόμπι (και πολιτικό μήνυμα φυσικά για την Αμερική του Τραμπ) με ένα καστ που συμπεριλάμβανε τους Μπιλ Μάρεϊ, Τίλντα Σουίντον, Ανταμ Ντράιβερ, Ιγκι Ποπ, Τομ Γουέιτς και πολλούς άλλους έμοιαζε με το απόλυτο FUN. Δυστυχώς δεν ήταν. Ηταν ανεξήγητα μη-διασκεδαστικό, φλατ και ανέμπνευστο. Ο Τζάρμους (εδώ στις Κάννες είχαν κάνει πρεμιέρα και τα «Μόνο οι Εραστές Μένουν Ζωντανοί» και «Πάτερσον») δοκίμασε ένα άλλο είδος, δεν του βγήκε, δεν μάς πειράζει, τον αγαπάμε κι αυτόν και το καστ του πάρα πολύ. Υπάρχει δικαίωμα και στην αποτυχία.

Κάπως έτσι συγχωρούμε, αλλά οφείλουμε να δηλώσουμε την απογοήτευσή μας, και του Αδελφούς Νταρντέν. Mε το Young Ahmed οι (2 φορες νικητές του Χρυσού Φοίνικα ) Βέλγοι σκηνοθέτες, επιχείρησαν να δείξουν τον προσυλητισμό των νεαρών μουσουλμάνων στα εκδικητικά τάγματα των τζιχαντιστών, αλλά το έκαναν μάλλον αδιάφορα, χωρίς ιδιαίτερη δύναμη, χωρίς να βρίσκουν πράγματι στόχο στην ηθική ή την καρδιά του θεατή.

Και ο Κεν Λόουτς, που επιχειρεί ένα ακόμα πολιτικό εργατικό μανιφέστο με το «Sorry We Missed You», ενώ έχει πάντα την καρδιά και την πολιτική του στη σωστή θέση, μάλλον παραδίδει τελικά κάτι μέτριο.

Τι ξεχωρίσαμε

Ο παλιός αγαπημένος του φεστιβάλ Καννών. Ο Πέδρο Αλμοδόβαρ με το «Pain and Glory» (Πόνος και Δόξα) και πρωταγωνιστή τον εξαιρετικό Αντόνιο Μπαντέρας (και σ' ένα μικρότερο ρόλο την μούσα του Πενέλοπε Κρουζ). Ο Αλμοδόβαρ με αυτή την ταινία μοιάζει να κοιτά τη ζωή και το έργο του, καθώς ο Μπαντέρας ερμηνεύει έναν σκηνοθέτη, που κι αυτός επιστρέφει πίσω στα κομμάτια και τους ανθρώπους της ζωής του που τον έκαναν αυτό που είναι. Συγκινητικό, τρυφερό και μελαγχολικό ο «Πόνος και Δόξα» (τα υλικά που φτιάχνουν την έμπνευση ενός σκηνοθέτη) έμοιαζε και με αντίο του αγαπημένους μας ισπανού σκηνοθέτη και αυτό μάς ανησύχησε. «Οχι» απάντησε ο Αλμοδόβαρ, δεν αποχαιρετά το σινεμά. Ευτυχώς. Πάντως μάλλον θα αποχαιρετήσει το φεστιβάλ αύριο με κάποιο μεγάλο βραβείο.

Υπέροχες ταινίες που θα φύγουν, επίσης, πιστεύουμε με μεγάλα βραβεια έκαναν κι ο Τέρενς Μάλικ (ο σπουδαίος σκηνοθέτης του «Δέντρου της Ζωής» που το 2011 είχε φύγει με το Χρυσό Φοίνικα). Το «Hidden Life» του επιστρέφει στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο για να πει όμως κάτι ουσιαστικό για το σήμερα και τη νέα τάξη πραγματων που θέλει Αμερική, Ευρώπη και τον κόσμο να γίνονται μάρτυρες ενός νέου κύμματος φασισμού.

Καταπληκτικός, αστείος, πολιτικότατος και πικρός και ο Κορεάτης Μπονγκ Τζουν-χο (ο σκηνοθέτης του Okja, Snowpiercer κλπ) που με το «Parasites» μία βίαιη, κατάμαυρη κωμωδία τα λέει ένα χεράκι για τις πολιτικές και κοινωνικές κάστες (ένα μήνυμα πιο Κεν Λόουτς κι από Κεν Λόουτς, ειπωμένο όμως ως κορεάτικο αιματοβαμμένο genre movie).

Υπεροχο, στιβαρό, μεστό, ενδιαφέρον δράμα για τις 80ς και 90ς δίκες της σισιλιάνικης Κόζα Νόστρα κάνει κι ο Ιταλός Μάρκο Μπελόκιο με τον «Προδότη». H ταινία μάς συστήνει τον Tommaso Buscetta – το πρώτο μεγάλο αφεντικό της σισιλιάνικης μαφίας που συνεργάστηκε με την αστυνομία, ξεσκέπασε τη σχέση των μαφιοζων με την πολιτική κι έστειλε γύρω στα 400 άτομα στη φυλακή. Συγκλονιστικός ο ηθοποιός του, Πιερφραντσέσκο Φαβίνο. Αν δεν το κερδίσει ο πρωταγωνιστής του Μάλικ, ο Φαβίνο αξίζει το βραβείο ανδρικής ερμηνείας.

Ποια είναι η προσωπική αγαπημένη μας ταινία που θα θέλαμε να φύγει με το μεγάλο βραβείο; Μια γυναικεία ταινία. Μια ταινία από γυναίκα σκηνοθέτη, με γυναίκες ηρωίδες και ένα πραγματικό, ουσιαστικό γυναικείο μήνυμα. Η γαλλίδα Σελίν Σιαμά έφερε στις Κάννες το «Πορτρέτο Μιας Γυναίκας που Φλέγεται» κι έβαλε πραγματικά φωτιά στο διαγωνιστικό τμήμα. Μία ταινία που μας επιστρέφει στη Γαλλία του 18ου αιώνα και εξετάζει πόσο λόγο είχαν οι γυναίκες στο γάμο, τη μητρότητα, το επάγγελμα, την τέχνη; Aλλη μία ταινία που κοιτάει πίσω στο χρόνο, για να εξετάσει πόσα έχουν αλλάξει σήμερα. Εχουν στα αλήθεια αλλάξει με το ρυθμό που θα θέλαμε; Που δικαιούμαστε; Ενα φεμινιστικό γυναιείο πορτρέτο αλλά πάνω από όλα μία εξαιρετική ταινία. Θα ήταν ένας υπεροχος και δίκαιος γυναικειος Χρυσός Φοίνικας. O πρώτος σε γυναίκα σκηνοθέτη, μετά τα «Μαθήματα Πιάνου» της Τζέιν Κάμπιον. Ο πρώτος δηλαδή μετά το 1993. E, καιρός δεν είναι;

Τέλος, αν θέλουμε να μιλήσουμε για την ταινία-γεγονός των φετινών Καννών, δεν υπάρχει ανταγωνισμός. Κάθε χρόνο υπάρχει μία ταινία που κάνει την Κρουαζέτ να σείεται – να κλείνουν οι δρόμοι ασφυκτικά για μια μικρή κλεφτή ματιά στο κόκκινο χαλί. Αυτό ήταν φυσικά το «Once Upon a Time in Hollywood» του Κουέντιν Ταραντίνο. Μια ταινία που κοιτά πίσω στο καλοκαίρι του 1969 στο Χόλιγουντ και όλα όσα αγάπησε πιτσιρικάς και τα κουβαλά και σήμερα στις ταινίες και τη ζωή του: την αγάπη για το σινεμά, τις τηλεοπτικές σειρές, το cult, την μουσική, τους σταρ, τους σκηνοθέτες των σπαγκέκτι γουέστερνς που έδιναν δουλειά σε ξεπεσμένους αμερικανούς. Η ταινία είναι ένα ερωτικό γράμμα στην ποπ κουλτούρα των 60ς και στην αθωότητα των 60ς που τελειωσε απότομα: με τον πόλεμο στο Βιετνάμ αλλά και τη διαβόητη δολοφονία της Σάρον Τέιτ από τον Τσαρλς Μάνσον και την «Οικογένειά» του – τα μέλη της αίρεσής του.

Με πρωταγωνιστές τους Λεονάρντο ΝτιΚάπριο και Μπραντ Πιτ (ο Λεονάρντο πάντα καταπληκτικός ηθοποιός, αλλά ο Μπραντ Πιτ δεν έχει υπάρξει ποτέ πιο cool στο σινεμά από τον τρόπο που τον καδράρει και στήνο ο Ταραντίνο) αλλά και την Μαργκό Ρόμπι στο ρόλο της Σάρον Τέιτ, δεν υπήρξε πιο λαμπερό κόκκινο χαλί στις 10 μέρες φεστιβάλ από αυτό.

Αλλες στιγμές που ξεχώρισαν;

Το τιμητικό βραβείο στον Αλέν Ντελόν (μία βράβευση που συνοδεύτηκε και από ένα σκάνδαλο, καθώς ακτιβιστές θέλησαν να την μπλοκάρουν. Ο Ντελόν έχει πει πολλές φορές δημόσια ότι είναι ακροδεξιός, φίλος της Λε Πεν, έχει εκφέρει λόγο μίσους για μειονότητες, μετανάστες, το Ισλάμ. Είναι πραγματικά ένα πρόσωπο που θέλουμε να βραβεύουμε;). Το φεστιβάλ απάντησε ότι βραβεύει τον ηθοποιό, τον θρύλο του γαλλικού σινεμά, τίποτα άλλο.

Η επίσης τιμητική Χρυσή Κάμερα στον άρχοντα του τρόμου Τζον Κάρπεντερ και το masterclass που έδωσε την πρώτη μέρα.

Και περιμένουμε πώς και πώς αυτό που συμβαίνει σήμερα. Το masterclass του Σιλβέστερ Σταλόνε. Γιατί οι Κάννες, πάντα ακόμπλεξάριστα και φρέσκα και ζωντανά, αναγνωρίζουν όλους τους κινηματογραφικούς θρύλους.

Τελευταία μέρα φεστιβάλ σήμερα. Δύο τελευταίες ταινίες του διαγωνιστικού, η τιμητική παρουσίαση του Σταλόνε, η βράβευση των ταινιών μικρού μήκους.

Αυριο θα δούμε αν πέσαμε μέσα και στις προβλέψεις μας για τα βραβεία. Και θα σας μεταδώσουμε όλα όσα συνέβησαν στην τελετή λήξης!