Αλλαγή ώρας: «Πλησιάζει» η θερινή ώρα-Πότε αλλάζουμε τους δείκτες

Την τελευταία Κυριακή και την τελευταία ημέρα του Μαρτίου (31/3) αναμένεται να «επιστρέψει» η θερινή ώρα, για μεγαλύτερες και πιο φωτεινές ημέρες.

Τα ξημερώματα της 31ης Μαρτίου, οι δείκτες των ρολογιών πρέπει να μετακινηθούν μία ώρα μπροστά, δηλαδή από 03:00 π.μ. σε 04:00 π.μ, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι...χάνουμε μία ώρα ύπνου. Κερδίζουμε όμως... ήλιο.

Πότε καθιερώθηκε στην Ελλάδα

Η απόφαση για την αλλαγή ώρας ελήφθη το 1975 εν μέσω πετρελαϊκής κρίσης. Εκείνη τη χρονιά αποφασίστηκε να υιοθετείται η θερινή ώρα την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου και οι δείκτες του ρολογιού να πηγαίνουν μια ώρα μπροστά. Αντίστοιχα, την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου οι πολίτες άλλαζαν τους δείκτες στα ρολόγια τους για να έρθει η χειμερινή ώρα.

Στη Γερμανία η θερινή ώρα καθιερώθηκε το 1980. Συνηγορούσαν και πρακτικοί λόγοι, καθώς είχαν καθιερώσει τη θερινή ώρα οι περισσότερες γειτονικές χώρες. Από το 1996 ισχύει μία ενιαία, πανευρωπαϊκή ρύθμιση, κατά την οποία την άνοιξη γυρίζουμε τα ρολόγια μία ώρα μπροστά (ώστε να αξιοποιούμε το φως της ημέρας για μία ώρα επιπλέον), ενώ το φθινόπωρο τα επαναφέρουμε μία ώρα πίσω.

Στην Ελλάδα η θερινή ώρα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, δοκιμαστικά, το 1932 και συγκεκριμένα από τις 6 Ιουλίου μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου, όπου τα ρολόγια είχαν τεθεί μία ώρα μπροστά, μια ιδέα που όμως εγκαταλείφθηκε γρήγορα. Το 1973, ωστόσο, λόγω της ενεργειακής κρίσης που έπληξε την Ευρώπη, αποφασίστηκε η υιοθέτηση του μέτρου της θερινής ώρας από μεγάλο μέρος των κρατών, συμπεριλαμβανομένης τότε και της Ελλάδας. Το νέο μέτρο πρωτοεφαρμόστηκε στη χώρα μας το 1975.

Πώς επηρεάζει τον ανθρώπινο οργανισμό

Έρευνα που παρουσιάζει δημοσίευμα της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Χάρβαρντ, αναφέρει ότι η αλλαγή ώρας, «μπορεί να προκαλέσει όλεθρο στην ψυχική και σωματική ευεξία των ανθρώπων βραχυπρόθεσμα», υπογραμμίζει ο Δρ. Τσαρλς Τσάισλερ, καθηγητής Ιατρικής Ύπνου στο Τμήμα Ιατρικής Ύπνου της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ.

Η συγκεκριμένη έρευνα αναφέρεται κυρίως στην αλλαγή από τη χειμερινή σε θερινή ώρα στα τέλη Μαρτίου, αλλά τα συμπεράσματα είναι παρόμοια και στις δύο περιπτώσεις.

«Αυτή η αλλαγή της μίας ώρας μπορεί να μην φαίνεται πολύ, αλλά μπορεί να προκαλέσει όλεθρο στην ψυχική και σωματική ευεξία των ανθρώπων βραχυπρόθεσμα», λέει ο Δρ. Τσαρλς Τσάισλερ, καθηγητής Ιατρικής Ύπνου στο Τμήμα Ιατρικής Ύπνου της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η αλλαγή ώρας σε θερινή μπορεί να διαταράξει τους κιρκάδιους ρυθμούς, τους φυσικούς 24ωρους κύκλους του σώματος που ρυθμίζουν βασικές λειτουργίες όπως η όρεξη, η διάθεση και ο ύπνος.

Οι κιρκάδιοι ρυθμοί εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την έκθεση στο φως. Η αλλαγή ώρας την άνοιξη προκαλεί αρχικά πιο σκοτεινά πρωινά και πιο φωτεινά απογεύματα. Ωστόσο, το λιγότερο πρωινό φως μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της σεροτονίνης που τονώνει τη διάθεση. Αντίθετα, η έκθεση στο φως αργότερα το βράδυ μπορεί να καθυστερήσει την παραγωγή μελατονίνης, της ορμόνης που σας βοηθά να κοιμηθείτε.

Πολλοί άνθρωποι έχουν επίσης πρόβλημα να προσαρμόσουν το πρόγραμμα ύπνου τους στη νέα ώρα. Τις πρώτες μέρες ή ακόμα και μια εβδομάδα μετά, μπορεί να πάνε για ύπνο αργότερα ή να ξυπνήσουν νωρίτερα από το συνηθισμένο, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει στέρηση ύπνου. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι ο μέσος άνθρωπος κοιμάται 40 λεπτά λιγότερο τη Δευτέρα μετά την έναρξη της θερινής ώρας σε σύγκριση με άλλες νύχτες του χρόνου.

Τί είναι ο κιρκάδιος ρυθμός

Ο κιρκάδιος ρυθμός βοηθά στον έλεγχο του καθημερινού ύπνου και των επιπέδων ενέργειας. Συνδέεται άμεσα με το 24ωρο βιολογικό ρολόι του σώματος και επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες όπως το φως και το σκοτάδι. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι ο εγκέφαλος λαμβάνει σήματα με βάση το εξωτερικό περιβάλλον και ενεργοποιεί ορισμένες ορμόνες, αλλάζει τη θερμοκρασία του σώματος και ρυθμίζει το μεταβολισμό για να μας κρατήσει σε εγρήγορση ή να μας ωθήσει να κοιμηθούμε. Μερικοί μπορεί να παρουσιάσουν διαταραχές στον κιρκάδιο ρυθμό τους εξαιτίας εξωτερικών παραγόντων ή διαταραχών ύπνου, αλλά η διατήρηση υγιεινών συνηθειών μπορεί να μας βοηθήσει να ανταποκριθούμε καλύτερα σε αυτόν τον φυσικό ρυθμό του σώματός μας.