«Η ιστορική κληρονομιά κάνει τα Βαλκάνια έναν κοινό χώρο»

«Η ιστορική κληρονομιά κάνει τα Βαλκάνια έναν κοινό χώρο»03.02.2018Πρόσωπα

Ο καθηγητής του ΠΑΜΑΚ Γιώργος Χρηστίδης μιλά για το βιβλίο του «Η σερβική πολιτική στο Κόσοβο»

Από την
Ελένη Σκάρπου

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Φλώρινα, σ’ έναν ακριτικό νομό, που συνόρευε και συνορεύει με δύο βαλκανικές χώρες την Αλβανία και την πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβία και από τον Σεπτέμβριο του 1991 με την ΠΓΔΜ.

Ταξίδευα στο Βελιγράδι, καθώς έχω και συγγενείς, ενώ από το 2002 πηγαινοέρχομαι στη Σόφια, όπου είμαι και παντρεμένος. Υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές ανάμεσα στις βαλκανικές χώρες, ωστόσο υπάρχει και ένας “κοινός βαλκανικός χώρος”, τον οποίον συγκροτούν η ιστορική κληρονομιά και μια κοινή ιδιοσυγκρασία των λαών της περιοχής. Μας ενώνουν επίσης τα μεγάλα προβλήματα οικονομικής καθυστέρησης που αντιμετωπίζουμε, όπως και ιστορικά η κοινή μας επιδίωξη να οικοδομήσουμε σύγχρονα κράτη, τα οποία θα υπηρετούν τους πολίτες τους, προσφέροντάς τους ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να τους κρατήσει - και όχι να τους αναγκάζει να μεταναστεύουν».

Κάπως έτσι αρχίζει ένα ωραίο ταξίδι στις ρίζες και στην πορεία του Γιώργου Χρηστίδη, του επίκουρου καθηγητή του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Ο ίδιος μάς φέρνει κοντά με τα Βαλκάνια μέσα από το βιβλίο του «Η σερβική πολιτική στο Κόσοβο / Ιούνιος 1999-2016», το οποίο παρουσιάζεται την Τετάρτη 14 Φεβρουαρίου, στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, επί της Προξένου Κορομηλά.

Συγκριτική πολιτική

Ο ίδιος ασχολείται ερευνητικά και επαγγελματικά με τα σύγχρονα Βαλκάνια και το ευρύτερο αντικείμενό του είναι η «Συγκριτική πολιτική στα Βαλκάνια». Τι θα διαβάσουμε στο εν λόγω σύγγραμμα; «Ξεκινώντας με μια σύντομη ανασκόπηση της πολιτικής που άσκησε το Βελιγράδι στο Κόσοβο κατά τη “γιουγκοσλαβική περίοδο” της ιστορίας του (1918-1999), το βιβλίο εξετάζει τους διπλωματικούς χειρισμούς των σερβικών κυβερνήσεων, όπως και την πολιτική στήριξης του σερβικού πληθυσμού που παρέμεινε στην επαρχία, την περίοδο διακυβέρνησης του Κοσόβου από τον ΟΗΕ, 1999-2008.

Στη συνέχεια αναλύει την πολιτική του Βελιγραδίου από την κήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου, τον Φεβρουάριο του 2008, έως τα τέλη του 2016, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε ζητήματα όπως η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης το 2008 και η πορεία των σχέσεων Βελιγραδίου - Πρίστινας στο πλαίσιο της διαδικασίας του λεγόμενου “Διαλόγου των Βρυξελλών”, δηλαδή των διαπραγματεύσεων που διεξάγονται από το 2011 υπό την αιγίδα και μεσολάβηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με στόχο την εξομάλυνση των σχέσεων των δύο πλευρών» εξηγεί ο κ. Χρηστίδης και θυμάται ότι το Κόσοβο είναι ένα ζήτημα που απασχολεί την επικαιρότητα από τα πανεπιστημιακά του χρόνια, τη δεκαετία του 1980.

Πέρασε πολλά

«Το Κόσοβο έχει περάσει πολλά. Εκεί συγκρούστηκαν δύο εθνικισμοί -ο σερβικός και ο αλβανικός-, με την επαρχία να βιώνει εκτεταμένη βία ιδιαίτερα τη δεκαετία του 1990 - εθνοκάθαρση, νατοϊκή επέμβαση του 1999 κ.λπ. Το Κόσοβο αποτέλεσε επίσης προτεκτοράτο του ΟΗΕ μέχρι το 2008, η κήρυξη ανεξαρτησίας του τον Φεβρουάριο του 2008 αμφισβητείται μέχρι και σήμερα από τη Σερβία, ενώ άλλα κράτη, όπως η Ελλάδα και η Ρουμανία, δεν το έχουν αναγνωρίσει.

Με άλλα λόγια το Κόσοβο συγκεντρώνει πολλά από τα στοιχεία που γνωρίζουμε και σε άλλες περιπτώσεις διενέξεων στην περιοχή, αποτελώντας ταυτοχρόνως και μια μοναδική περίπτωση» επισημαίνει και θεωρεί αυτονόητο ότι πρέπει να έχεις «εικόνα» από τα γειτονικά σου κράτη σε μια εποχή όπως αυτή που διανύουμε.

«Είμαι τυχερός που ζω στη Θεσσαλονίκη»

«Οπως ορθώς υπενθύμισε ένας πρώην πρωθυπουργός πρόσφατα, “προϋπόθεση ευημερίας της Ελλάδας είναι η καλή της επικοινωνία με τον βαλκανικό της περίγυρο. Αυτό λέει η Ιστορία”. Τα Βαλκάνια και η Ανατολική Μεσόγειος είναι οι δύο περιοχές όπου κυρίως δραστηριοποιήθηκε και πρόκοψε ιστορικά ο Ελληνισμός. Η Ελλάδα έχει σημαντικά συμφέροντα στην περιοχή, ενώ έχει καλλιεργήσει και στενές σχέσεις παρά τις συγκρούσεις και διενέξεις του 20ού αιώνα. Θυμίζω την τεράστια απόσταση, την οποία έχουν διανύσει οι ελληνοβουλγαρικές σχέσεις από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 μέχρι και σήμερα. Οι δύο χώρες πέτυχαν όχι μόνο μια ιστορική συμφιλίωση, αλλά εδώ και αρκετά χρόνια η Αθήνα αντιμετωπίζει τη Σόφια ως έναν εταίρο στρατηγικής σημασίας» τονίζει και αισθάνεται τυχερός που ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη.
«Είμαι Βορειοελλαδίτης. Η Θεσσαλονίκη είναι το φυσικό μας κέντρο, η πόλη μας. Το βεληνεκές και η λάμψη της, ωστόσο, ξεπερνούν τα στενά ελλαδικά όρια» καταλήγει ο Γιώργος Χρηστίδης.