Το ηλικιακό κενό

Τα πρόσφατα δημοσκοπικά στοιχεία δείχνουν τη ΝΔ σε μονοψήφια ποσοστά στα νεότερα κοινά, όπου η Πλεύση Ελευθερίας είναι ξεκάθαρα πρώτη δύναμη με ποσοστά περί του 25% ακολουθούμενη από τον ΣΥΡΙΖΑ που συγκρατείται πλέον κυρίως εξαιτίας της νεανικής ψήφου και του ΚΚΕ που εμφανίζει ισχυρή διείσδυση.

Ας δούμε πρώτα τα ποσοτικά δεδομένα: στις τελευταίες εθνικές εκλογές του 2023 η ΝΔ ήταν πρώτη δύναμη σε όλες τις ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού συμπεριλαμβανομένης της κοόρτης 17-24 στην οποία κατέγραψε ποσοστό 28,8% και της 25-34 με 27,6%. Στις ευρωεκλογές του 2024 οι επιδόσεις του κυβερνώντος κόμματος μειώθηκαν αισθητά και το έφεραν στη δεύτερη θέση πίσω από τον ΣΥΡΙΖΑ που ενώ συνολικά υποχώρησε αναδείχθηκε πρώτη δύναμη στο γκρουπ 17-24 με 18,5% έναντι 16,1% της ΝΔ και στις ηλικίες 25 έως 34 με 18% έναντι 15,8% της κυβέρνησης. Στην κάλπη των ευρωεκλογών αξιοσημείωτες επιδόσεις στις συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες κατέγραψαν τόσο η Πλεύση Ελευθερίας με 9,8% στους 17-24 ετών και το ΚΚΕ με 11,6% στους 25-34.

Τα πρόσφατα δημοσκοπικά στοιχεία δείχνουν τη ΝΔ σε μονοψήφια ποσοστά στις παραπάνω ηλικιακές κατηγορίες, ειδικά στα νεότερα κοινά, όπου η Πλεύση Ελευθερίας είναι ξεκάθαρα πρώτη δύναμη με ποσοστά περί του 25% ακολουθούμενη από τον ΣΥΡΙΖΑ που συγκρατείται πλέον κυρίως εξαιτίας της νεανικής ψήφου και του ΚΚΕ που εμφανίζει ισχυρή διείσδυση.

Στον αντίποδα η ΝΔ κατέγραψε συντριπτικά ποσοστά στις ηλικίες άνω των 65 ετών με 52% στις εθνικές του 2023 και 40% στις ευρωεκλογές, ενώ και στις τελευταίες δημοσκοπήσεις συνεχίζει να κυριαρχεί στις μεγαλύτερες ηλικίες με ποσοστά που προσεγγίζουν το 40%.

Απαραίτητη υποσημείωση: με βάση τα στοιχεία της δημοσκόπησης εξόδου των ευρωεκλογών του 2024 οι ηλικίες 17-34 ετών συνιστούν το 15,3% του εκλογικού σώματος ενώ οι ηλικίες άνω των 65 αποτελούν το 31,4% του πληθυσμού που προσήλθε στις κάλπες.

Η ανισομέρεια που προκαλεί στη σύνθεση του εκλογικού σώματος το δημογραφικό προφίλ της χώρας εξελίσσεται σε καθοριστικό παράγοντα για τη συνεχιζόμενη κυριαρχία της ΝΔ, η οποία εξασφαλίζοντας την ψήφο ηλικιακών ομάδων που εκ των πραγμάτων έχουν πιο σταθερή και συνεπή εκλογική συμπεριφορά εκκινεί έχοντας πλεονέκτημα και δημιουργεί μία σημαντική απόσταση ασφαλείας από τα υπόλοιπα κόμματα.

Τι είναι αυτό όμως που προκαλεί τη διχοτόμηση του εκλογικού σώματος; Είναι η παραδοσιακή έλξη που ασκούν τα αριστερόστροφα κόμματα στη νεολαία κάθε χώρας και κάθε εποχής; Πόση αλήθεια μπορεί να έχει μία τέτοια ιστορική θεώρηση στην εποχή του Τραμπ και της αναζωπύρωσης του δεξιού εθνικισμού σε όλη τη Γηραιά Ηπειρο; Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ο κλασικός ηγέτης ενός συντηρητικού κόμματος, η ΝΔ όμως συνεχίζει στα μάτια μεγάλου τμήματος της νεολαίας να εκλαμβάνεται ως η κατεξοχήν πολιτική δύναμη ενός συστήματος που αναπαράγει ανισότητες, εργασιακή ανασφάλεια, χαμηλούς μισθούς και κοινωνική αβεβαιότητα. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες δεκαετίες η σημερινή νεολαία είναι σε μεγάλο βαθμό υλιστική και αναζητά πρόσβαση στα καταναλωτικά αγαθά της καπιταλιστικής οικονομίας. Δεν κινητοποιείται από μετα-υλιστικές ιδέες αλλά επιδιώκει την άμεση και γρήγορη απόκτηση αγαθών και υπηρεσιών σύμφωνα με τα σύγχρονα καταναλωτικά πρότυπα. Οσο η σημερινή αλλά και η κάθε κυβέρνηση δεν μπορεί να δώσει πρόσβαση σε αυτά οι νεότερες ηλικίες θα κινούνται αντισυστημικά.

Επιπλέον για τη σημερινή κυβέρνηση και τη σχέση της με τη νεολαία θα υπάρχει για πολύ καιρό ακόμη ένα μεγάλο αγκάθι που θα διατηρεί το χάσμα: τα Τέμπη.

(Ο Αντώνης Παπαργύρης είναι διευθυντής ερευνών της GPO -Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Τα Νέα Σαββατοκύριακο»)