Επιστροφή ενοικίου: Ποιοι κινδυνεύουν να αποκλειστούν άδικα

Η δημόσια διαβούλευση του νομοσχεδίου θα ολοκληρωθεί στις 19 Ιουνίου και αναμένονται με ενδιαφέρον οι τυχόν διορθώσεις στη διάταξη.

Αυτόματα, χωρίς καμία αίτηση και με απλή προϋπόθεση τη σωστή συμπλήρωση του αριθμού μισθωτηρίου στη φορολογική δήλωση, θα καταβληθεί από το Νοέμβριο η επιστροφή ενοικίου στους δικαιούχους, όπως προβλέπει διάταξη του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Η επιστροφή θα πραγματοποιείται ετησίως, κάθε 30ή Νοεμβρίου,

Η ρύθμιση που εντάχθηκε στο νέο σχέδιο νόμου «Διασφάλιση δημοσιονομικής ισορροπίας: Μεταρρύθμιση πλαισίου δημοσιονομικής διαχείρισης» και προβλέπει ως μοναδικό κριτήριο για την επιστροφή την ύπαρξη καταχωρισμένου αριθμού δήλωσης μίσθωσης (κωδ. 081) στο Ε1.

Όσοι δεν έχουν συμπληρώσει τον συγκεκριμένο αριθμό θα μπορούν να το κάνουν χωρίς πρόστιμο έως τις 15 Ιουλίου 2025 μέσω τροποποιητικής δήλωσης. Επιπλέον, υπάρχει δυνατότητα διόρθωσης μέχρι και τις 30 Σεπτεμβρίου, επίσης χωρίς κυρώσεις. Η επιστροφή υπολογίζεται αυτόματα, με βάση τη φορολογική δήλωση του μισθωτή του προηγούμενου έτους, όπως αυτή θα έχει διαμορφωθεί έως το τέλος Σεπτεμβρίου.

Εκπρόσωποι των φοροτεχνικών επισημαίνουν ότι πρόκειται για προβληματική ρύθμιση, η οποία μετακυλίει την ευθύνη στους φορολογούμενους, με τον κίνδυνο να αποκλειστούν από την επιδότηση λόγω καθαρά τεχνικών ελλείψεων και όχι λόγω εισοδηματικών ή περιουσιακών αποκλίσεων. Παράλληλα, η πρόβλεψη για επιστροφή του επιδόματος με τόκους και τριετή αποκλεισμό σε περίπτωση λάθους, ενισχύει το κλίμα ανασφάλειας.

Η επιστροφή αφορά όλους όσοι νοικιάζουν κύρια ή φοιτητική κατοικία, με ανώτατο ποσό τα 800 ευρώ ετησίως, το οποίο προσαυξάνεται κατά 50 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο.

Η ενίσχυση θα καταβάλλεται απευθείας στους τραπεζικούς λογαριασμούς των δικαιούχων χωρίς αίτηση και χωρίς φορολόγηση ή δυνατότητα συμψηφισμού με οφειλές. Για το πρώτο έτος εφαρμογής, επιτρέπεται η υποβολή μισθωτηρίων του 2024 μέχρι τις 15 Ιουλίου 2025 χωρίς πρόστιμο.

Η δημόσια διαβούλευση του νομοσχεδίου θα ολοκληρωθεί στις 19 Ιουνίου και αναμένονται με ενδιαφέρον οι τυχόν διορθώσεις στη διάταξη.

Ένα κυρίαρχο σημείο τριβής είναι τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια τα οποία καθορίζουν την επιλεξιμότητα των δικαιούχων. Οι διαμαρτυρίες εστιάζονται κυρίως στο γεγονός ότι το όριο εισοδήματος για άγαμους προσδιορίζεται στα 20.000 ευρώ, ενώ για έγγαμους ή μέλη συμφώνου συμβίωσης στα 28.000 ευρώ. Πολλοί χρήστες σχολιάζουν ότι η διαφοροποίηση αυτή δεν λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές συνθήκες διαβίωσης, με αποτέλεσμα να αποκλείονται οικογένειες με αυξημένα έξοδα, ενώ άτομα που συζούν χωρίς επίσημη δέσμευση να δικαιούνται αθροιστικά μεγαλύτερη ενίσχυση. Ειδική μνεία γίνεται επίσης για τρίτεκνες, πολύτεκνες οικογένειες και οικογένειες με παιδιά ΑμεΑ, οι οποίες θεωρούν ότι το υπάρχον πλαίσιο είναι ανεπαρκές και δεν ανταποκρίνεται στις αυξημένες στεγαστικές ανάγκες και το κόστος ζωής τους.

Τέλος, σχόλια προκαλεί η πρόβλεψη του νόμου για ανάκτηση της ενίσχυσης σε περίπτωση «ανακριβών στοιχείων» στη φορολογική δήλωση. Εάν διαπιστωθεί ότι ο δικαιούχος έλαβε το ποσό χωρίς να πληροί τα κριτήρια –ακόμα και λόγω ακούσιου λάθους– τότε το ποσό επιστρέφεται εντόκως, και ο πολίτης αποκλείεται από το πρόγραμμα για τα επόμενα τρία έτη. Αυτό δημιουργεί αβεβαιότητα, ιδίως σε περιπτώσεις που τα στοιχεία αλλάζουν εκ των υστέρων λόγω τροποποιήσεων από την ίδια την ΑΑΔΕ ή τον εκμισθωτή.