Γιάννης Καρούζος: Η ετοιμότητα προς παροχή εργασίας

Στα πλαίσια διεύρυνσης της έννοιας «παροχή εργασίας» έχει ενταχθεί η ετοιμότητα του εργαζομένου για παροχή της εργασίας του, ως δέσμευση του ελεύθερου χρόνου του και θέση της εργασιακής του δύναμης στη διάθεση του εργοδότη, για να τη χρησιμοποιήσει όποτε εκείνος κρίνει.

Η ετοιμότητα προς εργασία διακρίνεται σε δύο ιδιαίτερες μορφές: τη γνήσια ετοιμότητα για εργασία και την απλή ετοιμότητα ή ετοιμότητα κλήσης για παροχή εργασίας.

Στην περίπτωση που ο εργαζόμενος βρίσκεται έστω και για ορισμένο χρόνο στον τόπο της εργασίας του για να παρέχει τις υπηρεσίες του προς τον εργοδότη του,

βρισκόμενος σε κατάσταση αναμονής για την εξωτερίκευση αυτής της δραστηριότητάς του, γίνεται λόγος για γνήσια ετοιμότητα παροχής εργασίας. Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει γνήσια εργασία και συνάπτεται έγκυρη σύμβαση εργασίας, αρκεί βέβαια να υπάρχει και το οικονομικό αντάλλαγμα για τον εργαζόμενο. Στην γνήσια ετοιμότητα εργασίας, ανήκει η εργασία των οδηγών αστικών λεωφορείων που παραμένουν στον χώρο της εργασίας τους για να καλύψουν τυχόν κενά, ή η εργασία των πυροσβεστών, η εργασία των ναυαγοσωστών κτλ.

Η ιδιότυπη αυτή μορφή εργασίας δεν αποτελεί άλλο τι, παρά μορφή εξηρτημένης εργασίας στην ρύθμιση της οποίας εφαρμόζονται όλες οι διατάξεις του εργατικού δικαίου.

Στην περίπτωση της απλής/μη γνήσιας ετοιμότητας για παροχή εργασίας από τον εργαζόμενο, δεν απαιτείται αυτός να βρίσκεται στον τόπο εργασίας του. Ο εργαζόμενος εν προκειμένω, είναι υποχρεωμένος να παράσχει τις υπηρεσίες του μονάχα όταν παρουσιασθεί ανάγκη ή εάν προσκληθεί καθόλο δε το διάστημα της παραμονής του ή μη στον τόπο εργασίας του, δεν διατηρεί σε εγρήγορση τις πνευματικές και σωματικές του δυνάμεις. Η τελευταία περίπτωση, είναι η λεγόμενη ετοιμότητα κλήσης, στην οποία, για παράδειγμα, ανήκουν ο αναπληρωματικός ηθοποιός που δεν προσφέρει εργασία, έχει όμως αυτός την υποχρέωση να παραμένει σε εγρήγορση παροχής υπηρεσιών ώστε να προσφέρει την εργασία του σε περίπτωση κωλύματος συναδέλφου του.

Η μεν γνήσια ετοιμότητα προς εργασία αποτελεί κανονική παροχή εργασίας επί της οποίας εφαρμόζονται όλες ανεξαιρέτως οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Αντίθετα, για την απλή ετοιμότητα ή ετοιμότητα κλήσης, εφ’ όσον δεν προβλέπεται κάτι διαφορετικό από την ατομική σύμβαση εργασίας ή την οικεία Σ.Σ.Ε, δεν εφαρμόζονται θεμελιώδεις διατάξεις του εργατικού δικαίου. Έτσι δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις Σ.Σ.Ε. και διαιτητικών αποφάσεων περί κατωτάτων ορίων αποδοχών, οι διατάξεις περί χρονικών ορίων εργασίας, οι διατάξεις για τις υπερωρίες, τη νυκτερινή εργασία, την εργασία καθ’ ημέρα Κυριακή και αργία και την εβδομαδιαία ανάπαυση των εργαζομένων.

Αμοιβή για την απλή ετοιμότητα ή ετοιμότητα κλήσης είναι αυτή που προκύπτει από την ατομική σύμβασης εργασίας. Αν η ατομική σύμβαση δε διαλαμβάνει σχετική διάταξη, τότε, κατά τους ορισμούς του άρθρου 649ΑΚ θεωρείται ότι έχει σιωπηρά συμφωνηθεί μισθός, αν η εργασία κατά τις συνήθεις περιστάσεις παρέχεται μόνο έναντι μισθού. Σε αυτήν την περίπτωση καταβλητέος από τον εργοδότη θα είναι ο συνηθισμένος μισθός, κατά τη διατύπωση του άρθρου 653ΑΚ.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην προκειμένη μορφή εργασίας, πέραν των όσων αναφέραμε, οι άλλες διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας που αφορούν στις άδειες, επιδόματα αδείας, δώρα εορτών, στην υποχρέωση καταγγελίας της σύμβασης με καταβολή της αποζημίωσης και την τήρηση του εγγράφου τύπου, εφαρμόζονται κανονικά.