Γιάννης Κότσιρας: «Η μουσική και τα παιδιά μου είναι η ζωή μου»

Τρίτη πρωί και βρέχει καταρρακτωδώς. Εκείνος έχει φτάσει νωρίτερα στο ραντεβού μας και οι θαμώνες του café τον επεξεργάζονται λεπτομερώς, καθώς τον αναγνωρίζουν από το πρώτο λεπτό που μπήκε μέσα. Δείχνει ευδιάθετος, η αύρα του αποπνέει μια απίστευτη οικειότητα, ενώ είναι έτοιμος να μου λύσει κάθε απορία, χωρίς παράλληλα να φοβάται να σπάσει τα αυγά… Αυτός είναι, εξάλλου, ο Γιάννης Κότσιρας. Ποτέ δεν φοβήθηκε να πει τα πράγματα με το όνομά τους.

Από τη Γεωργία Χαλκιά

– Είκοσι εννέα χρόνια με μια κιθάρα στο χέρι και αναρωτιέμαι αν ο καλλιτέχνης κρίνεται καθημερινά…

Δουλεύω

από το 1990 σε αυτό τον χώρο. Η μουσική πάντα πρόσφερε μια διέξοδο και το απαραίτητο σθένος ώστε να αντιμετωπίζεις τα προβλήματα. Χρειαζόμαστε τη μουσική για να γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι, γιατί η κρίση που βιώνουμε μας βγάζει τελικά τον χειρότερό μας εαυτό. Οι καλλιτέχνες κρινόμαστε σε κάθε λεπτό της παράστασης. Είναι το ακριβώς αντίθετο από την πολιτική. Αν δεν βγει κάτι καλό, πέφτει. Δεν έχουμε την ασφάλεια των τεσσάρων ετών.

– Δημοφιλείς καλλιτέχνες ως πολιτικοί στα βουλευτικά έδρανα. Ποια είναι η άποψή σου;

Πιστεύουν ότι είναι ρομαντικοί. Επειδή αγαπούν τη δουλειά τους ελπίζουν πως ως πολιτευτές θα καταφέρουν να καλυτερεύσουν τη ζωή μας, απλά στην πορεία διαπιστώνουν το εντελώς αντίθετο. Γι’ αυτό και δεν τους αδικώ. Αντιθέτως, εγώ με τη λογική της στρατευμένης πολιτικής δεν ασχολήθηκα ποτέ. Αν και οι προτάσεις έχουν έρθει αρκετές φορές, πιστεύω πως για τους καλλιτέχνες η στράτευση είναι σαν λοβοτομή. Χάνουν την καλλιτεχνική τους φύση. Έχουμε περάσει στην εποχή που μας κυβερνούν επιχειρήσεις, κεφάλαια και παγκόσμια συμφέροντα.

– Η κρίση πόσο έχει επηρεάσει τη ζωή σου;

Σαφέστατα έχει δυσκολέψει τη δουλειά μου. Παλαιότερα οι άνθρωποι έρχονταν να μας ακούσουν με το περίσσευμά τους, τώρα έρχονται με το υστέρημά τους, το οποίο τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει κιόλας. Για εμάς τους έντεχνους καλλιτέχνες τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα καθώς ποτέ δεν απευθυνθήκαμε στα παχιά πορτοφόλια. Απευθυνθήκαμε στη μεσαία τάξη, στη μικρομεσαία και στον αδύναμο.

Πλέον η μεσαία τάξη δεν υπάρχει και οι μικρομεσαίοι και αδύναμοι έχουν γίνει φτωχοί άνθρωποι. Προσπαθούμε να επιβιώσουμε μέσα από αυτό. Αλλά όταν δεν έχεις μάθει στα πολλά μπορείς να μάθεις και στα λίγα. Εκεί είναι το πρόβλημα με αυτούς που έπαιρναν πολλά χρήματα, στο να κρατήσουν ένα κοινωνικό στάτους. Ποτέ δεν με ενδιέφεραν τα πλούτη, τα ακριβά αυτοκίνητα, τα πολυτελή σπίτια. Μένω κοντά στη Ραφήνα, μακριά απ’ όλα αυτά. Η μουσική και τα παιδιά μου είναι η ζωή μου.

– Βίωσες και εσύ ή οι δικοί σου άνθρωποι την τραγωδία στο Μάτι;

Είχα γνωστούς εκεί και ήταν φρικτό αυτό που συνέβη. Φάνηκε πόσο απερίσκεπτοι είμαστε εμείς ως πολίτες και κάτοικοι και πόσο αδιάφορο είναι το συνολικό σύστημα της χώρας ώστε να δημιουργήσει σοβαρές δομές. Πού να το πεις και ποιος να το πιστέψει ότι εν έτει 2018 κάηκαν ζωντανοί 102 άνθρωποι. Φάνηκε ότι είμαστε όλοι στον αέρα και συνεχίζουμε. Κανείς δεν έχει ασχοληθεί.

Ποιος είναι ο δικός σου τρόπος αντίδρασης;

Το να αλλάξεις ένα πρόσωπο δεν αλλάζει κάτι. Άσε που άλλαξαν τα πρόσωπα και τα ξαναέφεραν πίσω. Είναι φοβερό ότι αυτοί που έκαναν ρουσφέτια για να μικρύνουν δρόμους και να χτίσει ο ένας πάνω στον άλλο δεν σκέφτηκαν «Πώς θα φύγουμε από εδώ αν συμβεί κάτι;». Όλα αυτά είναι ο κακός μας εαυτός. Χρειάζεται περισσότερη αυτο-οργάνωση από τις τοπικές κοινωνίες. Υπάρχουν τρόποι να λύνεις προβλήματα που χρειάζονται σκέψη και δουλειά αλλά εμείς επιλέγουμε την εύκολη λύση.

– Αλλάζοντας θέμα, πώς ένιωσες που τρεις μήνες ύστερα από τον άδικο χαμό του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα κυκλοφόρησαν τα νέα του τραγούδια;

«Ήρθε ο φίλος μου να ακούσουμε τα νέα του τραγούδια» έγραψα. Αυτό το κάναμε πάντα με τον Λαυρέντη. Συναντιόμασταν και τα ακούγαμε μαζί. Η παρουσία του CD πάνω στον πάγκο της κουζίνας ήταν τόσο έντονη, τον ένιωθα να κάθεται δίπλα μου κι έχω θυμό γιατί μας την έκανε πολύ ξαφνικά. Όμως, είναι θυμός αγάπης. Mου λείπει τρομερά.

Ήταν πραγματικός επαναστάτης της μουσικής, τολμούσε συνεχώς και είχε μια σταθερή ποιότητα. Δεν μπορώ να μιλάω για εκείνον χρησιμοποιώντας το «ήταν», δεν έχω αισθανθεί ακόμα την απώλειά του. Όσο περνά ο καιρός, θα καταλαβαίνουμε εντονότερα πόσο φτωχή είναι η μουσική χωρίς τον Μαχαιρίτσα. Είμαστε τυχεροί που είχε έναν δίσκο σχεδόν τελειωμένο αλλά θεωρώ απελπιστικό το να σκέφτομαι πως δεν θα ξανακούσω νέα τραγούδια του.

Ο στιχουργός Οδυσσέας Ιωάννου είχε πει χαρακτηριστικά «Θα μπορούσαν να παίζουν επιτυχίες του Λαυρέντη επί τρεις μέρες σε ένα ραδιόφωνο χωρίς να χρειαστεί να αλλάξεις σταθμό». Μόνο σε παλιούς λαϊκούς συναντούσες κάτι τέτοιο. Εκτός σκηνής ήταν αυστηρός και αγαπησιάρης ταυτόχρονα. Εκεί που τον έκανες να αγριεύει, τον έπαιρνες μια αγκαλιά και τα ξεχνούσε όλα. Το σίγουρο είναι πως θα έχω ωραίες ιστορίες να αφηγούμαι στα παιδιά μου.

– Το 2019 είχαμε αρκετές απώλειες ιδιαίτερα αξιόλογων ανθρώπων…

Είναι άδικες τέτοιες απώλειες. Μένουμε τόσο μόνοι μας και λίγοι. Φεύγει ένα κομμάτι το οποίο κρατούσε ένα ευαίσθητο σημείο του καθαρού ελληνικού πολιτισμού ψηλά και γιγαντώνεται ένα κομμάτι που προέρχεται εξ Ανατολών και με προβληματίζει. Αισθάνομαι ότι έχουμε παραγκωνιστεί και βρισκόμαστε στη γωνία από φτώχεια.

– Υπάρχουν τραγούδια που σε έχουν σημαδέψει;

Ένα καλό λαϊκό ζεϊμπέκικο, το «Καρδιά μου», που θυμίζει κάτι από τα παλιά, ήρθε από έναν πολύ σπουδαίο μουσικό, τον Μανώλη Ανδρουλιδάκη. Ένας από τους πιο ακραιφνείς έντεχνους συνθέτες μού στέλνει αυτό το οποίο δεν το πίστευε και ο ίδιος. Το ερωτεύτηκε πρώτα ο γιος μου, ο Νικόλας, και μετά εγώ. Όταν το ακούω, θέλω να σηκωθώ και να χορέψω. Όσες φορές το τραγουδώ τόσο πιο πολύ το αγαπώ. Συνήθως συμβαίνει το ανάποδο. Όμως το «Τι να θυμηθώ» έχει παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στη σχέση μου με τη γυναίκα μου, την Κατερίνα, γι’ αυτό και το λέω σταθερά τα τελευταία πέντε χρόνια.

– Πώς βιώνεις τα οικογενειακά βάρη που έχει ένας πατέρας δύο παιδιών;

Είναι υπέροχο συναίσθημα να έχεις δύο παιδιά μέσα στο σπίτι. Φυσικά υπάρχει κούραση, αλλά βάζοντας σωστές προτεραιότητες τα καταφέρνεις. Ως αγόρια, έχουν μια φυσική τάση να κοπανιούνται μεταξύ τους, οπότε το κυριότερο μέλημά μου είναι να μη μάθουν στη βία, να τους διδάξω την ισότητα, πως κανένα παιδί δεν είναι διαφορετικό, καλύτερο ή σπουδαιότερο από το άλλο.

– Πώς θα υποδεχτείς επαγγελματικά το 2020;

Στις 17 Ιανουαρίου ξεκινά η Όμορφη Πόλη στο Μέγαρο Μουσικής. Ο σκηνοθέτης Γιώργος Βάλαρης αναβιώνει τη θρυλική παράσταση του 1962 παρουσιάζοντας μια σύγχρονη Όμορφη Πόλη του 2020, μια μοναδική υπερπαραγωγή. Και όλο αυτό μέσα από τα ποιητικά κείμενα που υπογράφει ο Μίκης Θεοδωράκης και τα πεζά κείμενα του Γιώργου Βάλαρη, τα οποία πραγματεύονται κυρίαρχα θέματα της ανθρώπινης ύπαρξης. Είναι ένα παρθένο περιβάλλον για εμένα, καθώς για πρώτη φορά θα ερμηνεύσω και ρόλο. Ανυπομονώ.

Επίσης, αρχές Μαρτίου στον Σταυρό του Νότου ετοιμάζουμε αφιέρωμα στο παλιό και νέο λαϊκό τραγούδι. Η χαρά μου θα είναι να καταφέρω να ακούσουν οι νέοι Άκη Πάνου. Από τις 30 Απριλίου έως τις 14 Μαΐου θα πραγματοποιήσουμε ένα ρεσιτάλ σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Εδώ και πολλά χρόνια έχω στο μυαλό μου ένα πρότζεκτ, το «Greece on the road». Κάποια στιγμή η Ελλάδα ακούστηκε στο εξωτερικό με πολύ άσχημο τρόπο και αποφασίσαμε να δείξουμε και να θυμίσουμε ποια είναι η Ελλάδα του πολιτισμού. Στόχος είναι να παίξουμε τραγούδια μεγάλων συνθετών συνδυασμένα με ξένα. Μάλιστα, είχα τολμήσει παλαιότερα στη Νέα Υόρκη να συνδυάσω το «Νew York» με τον «Ζορμπά» και είχε γίνει της τρελής!

– Σε προσωπικό επίπεδο, πώς θα σε βρει το νέο έτος;

Επιτέλους οικογενειακά. Το ωραιότερό μου σχέδιο είναι να κάθομαι στο σπίτι παρέα με τη γυναίκα μου και τα παιδιά μας και να βλέπουμε το Christmas Carol. Είναι ονειρεμένο.

Πηγή: People