«Κόκκινα» δάνεια 24 δισ. ευρώ πουλάνε φέτος οι τράπεζες

του Αλέξανδρου Κασιμάτη

Για μείωση των κόκκινων δανείων κατά 24 δισ. ευρώ μέσα στο 2019 δεσμεύονται οι τράπεζες στα επικαιροποιημένα επιχειρησιακά πλάνα που κατέθεσαν στον SSM την Παρασκευή 29/3.

Η πρόθεση ταχύτερης αποκλιμάκωσης των περίπου 82 δισ. προβληματικών δανείων κυριαρχεί στους σχεδιασμούς όλων των τραπεζών. Το βασικό μέσο για τη μείωση του αποθέματος των ΝPEs παραμένουν οι πωλήσεις - τιτλοποιήσεις και έπονται ρυθμίσεις,

Η τράπεζα με τον υψηλότερο φετινό στόχο μείωσης των ΝPEs είναι η Εurobank λόγω του σχεδίου που είναι σε εφαρμογή με τη συγχώνευση της Grivalia, το οποίο ουσιαστικά η τράπεζα επισημοποίησε στον SSM με τη νέα στοχοθεσία. Σε απόλυτα μεγέθη η Εurobank δεσμεύεται για μείωση του κόκκινου χαρτοφυλακίου κατά 10 δισ., που σημαίνει ότι ο δείκτης NPEs από 37% σήμερα θα μειωθεί στο τέλος του 2019 κοντά στο 16%. Η τράπεζα υπολογίζει ότι στο τέλος του 2021 ο δείκτης θα υποχωρήσει περίπου στο 9%.

Τον δεύτερο υψηλότερο στόχο έχει θέσει η Αlpha Bank, η οποία εντείνει τις προσπάθειες για μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Ο στόχος για φέτος αυξήθηκε από τα 5 δισ. στα 5,5 δισ. ευρώ, με την τράπεζα να επιδιώκει τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα να υποχωρήσουν στο τέλος του 2019 στα 16,2 δισ. από 21,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2018.

Συγκεκριμένα, η Αlpha Bank, σύμφωνα με το αναθεωρημένο επιχειρησιακό σχέδιο που υπέβαλε στον SSM, αύξησε την περίμετρο των επιλέξιμων προς πώληση μη εξυπηρετούμενων δανειακών χαρτοφυλακίων σε περίπου 4,6 δισ. (εκ των οποίων περίπου τα 4 δισ. θα πουληθούν φέτος). Επιπλέον, κόκκινα δάνεια περίπου 1,4 δισ. ευρώ θα μειωθούν μέσω οργανικών δράσεων, δηλαδή ρευστοποιήσεις κ.λπ.

Σημειώνεται ότι η τράπεζα προχώρησε το 2018 σε σημαντική αύξηση των προβλέψεων (1,61 δισ.) ώστε να έχει μεγαλύτερη ευχέρεια στην πώληση NPLs. Ο στόχος στο τέλος του 2021 είναι τα NPEs να υποχωρήσουν στα 7,4 δισ. ευρώ και πιθανόν χαμηλότερα με την ενεργοποίηση των σχεδίων που βοηθούν τις τιτλοποιήσεις (ιταλικό μοντέλο και ΤτΕ).

Η Αlpha ετοιμάζει τρεις πωλήσεις πακέτων οι οποίες αφορούν 100 εκατ. επιχειρηματικά δάνεια, 3,8 δισ. δάνεια μικρομεσαίων με εξασφαλίσεις ακινήτων, όπως και τιτλοποίηση δανειακού χαρτοφυλακίου λιανικής με εξασφαλίσεις ακινήτων. Τα δύο πρώτα πακέτα θα πουληθούν το 2019, ενώ για ένα ακόμη πακέτο με καταναλωτικά και δάνεια μικρομεσαίων χωρίς εξασφαλίσεις οι διαδικασίες θα ξεκινήσουν φέτος αλλά θα ολοκληρωθούν μέσα στο α' τρίμηνο του 2020.

Επιθετική πολιτική ακολουθεί και η Εθνική Τράπεζα, η οποία υπολογίζει για φέτος μείωση των κόκκινων δανείων κατά 4,5 δισ. ευρώ. Ο στόχος για τα NPEs υποχωρεί στα 11,1 δισ. από 12,6 δισ. που προέβλεπε το παλιό σχέδιο, καθώς η τράπεζα αύξησε τη στοχοθεσία κατά 1,5 δισ. Για το τέλος του 2020 ο στόχος είναι τα NPEs να υποχωρήσουν στα 8,9 δισ. και για το 2021 στα 4,3 δισ. ευρώ. Η μείωση θα γίνει κατά 5,8 δισ. από πωλήσεις - τιτλοποιήσεις, κατά 1,9 δισ. από πλειστηριασμούς, κατά 2,8 δισ. από ρυθμίσεις και κατά 900 εκατ. ευρώ από διαγραφές.

Στις 8 Απριλίου η Εθνική περιμένει τις δεσμευτικές προσφορές για το χαρτοφυλάκιο Symbol, που περιλαμβάνει εξασφαλισμένα δάνεια μικρομεσαίων και μικρών επιχειρήσεων 800 εκατ. ευρώ. Η τράπεζα προχωρεί τις διαδικασίες για την πώληση εντός του έτους δύο ακόμη χαρτοφυλακίων, και συγκεκριμένα ενός ύψους 1,1 δισ. με μη εξασφαλισμένα δάνεια και ενός 800 εκατ. μεγάλων και μεσαίων επιχειρήσεων με εξασφαλίσεις.

Η Τράπεζα Πειραιώς, που επίσης ακολουθεί επιθετική στρατηγική, υπολογίζει φέτος ότι θα μειώσει τα κόκκινα δάνεια κατά 4 δισ. ευρώ. Ηδη τρέχει διαδικασίες για την πώληση του πακέτου Nemo που περιλαμβάνει ναυτιλιακά δάνεια, εξυπηρετούμενα και μη, περίπου 600 εκατ., όπως και το πακέτο καταναλωτικών δανείων Ιris περίπου 400 εκατ. ευρώ. Για το Nemo οι προσφορές θα υποβληθούν στις αρχές Απριλίου.

Οι τράπεζες κατά τους αμέσως επόμενους μήνες θα αποφασίσουν αν θα αξιοποιήσουν κάποιο από τα υπό επεξεργασία σχέδια για τιτλοποιήσεις κόκκινων δανείων. Στην DG Comp βρίσκεται για έγκριση το λεγόμενο ιταλικό μοντέλο με τη δημιουργία του Asset Protection Scheme, ενώ υπό επεξεργασία είναι και το σχέδιο της Τραπέζης της Ελλάδος. Το πρώτο υπολογίζεται ότι θα βοηθήσει τις τράπεζες να βγάλουν από τους ισολογισμούς τους 15-20 δισ., ενώ αντίστοιχα το δεύτερο, που είναι πιο πρωτοποριακό και γι' αυτό η έγκρισή του απαιτεί περισσότερο χρόνο, περίπου 40 δισ. ευρώ.

Οι τράπεζες θα αποφασίσουν αν θα χρησιμοποιήσουν και σε ποιον βαθμό κάποιο από τα δύο σχέδια, αλλά δεν τα έχουν συμπεριλάβει στα αναθεωρημένα επιχειρησιακά σχέδια που υπέβαλαν στον SSM. Και αυτό γιατί ακόμη κι αν δοθεί -όπως αναμένεται- τον Απρίλιο πράσινο φως από την DG Comp για το λεγόμενο «ιταλικό μοντέλο» (το οποίο είναι πιο εύκολο να εγκριθεί επειδή έχει ήδη εφαρμοστεί), πρακτικά δεν μπορεί να υλοποιηθεί πριν από τον Νοέμβριο. Οπότε το πιθανότερο είναι ότι οι θετικές επιδράσεις από τη χρήση των σχεδίων θα αποτυπωθούν το 2020.

Ο SSM πιέζει ασφυκτικά τις συστημικές τράπεζες για μείωση των προβληματικών δανείων, καθώς η χώρα μας έχει τον υψηλότερο δείκτη στην Ευρώπη, με τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα να αποτελούν το 47% ως προς το σύνολο των δανείων. Οι νέοι στόχοι που κατέθεσαν οι τράπεζες προβλέπουν μείωση κοντά ή και κάτω από το 10% των NPEs στο τέλος του 2021.

Το ζήτημα που σταθμίζουν οι διοικήσεις των τραπεζών είναι η επίπτωση που θα έχει στα κεφάλαιά τους η ταχεία αποκλιμάκωση των κόκκινων δανείων. Με δεδομένο ότι η Eurobank βάσει του σχεδίου της για τα 10 δισ. χρειάζεται πρόσθετα κεφάλαια 1,3 δισ. για τη μείωση το 2019 κατά 24 δισ., οι τράπεζες θα χρειαστεί να «κάψουν» περίπου 3,15 δισ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι οι εξελίξεις με την άνοδο των ομολόγων δημιουργούν ιδιαίτερα ευνοϊκή συγκυρία για το κόστος των εγγυήσεων στις τιτλοποιήσεις. Ωστόσο, υπάρχουν αβεβαιότητες ως προς τις τιμές στις οποίες θα γίνουν οι πωλήσεις πακέτων δανείων κατά το επόμενο διάστημα.

Μέχρι στιγμής έχουν πουληθεί δύο πακέτα με εξασφαλίσεις. Το Amoeba της Τράπεζας Πειραιώς, από το οποίο εισέπραξε περίπου το 30% της αξίας του, και το Jupiter της Alpha Bank, που εισέπραξε περίπου το 33%. Οι αγοραστές κόκκινων δανείων από την εμπειρία που έχουν σε άλλες αγορές (κυρίως Ιταλία και Ισπανία) εκτιμούν ότι δεν θα είναι εύκολο να επιτύχουν τις αποδόσεις που προσδοκούν. Γι' αυτό και θεωρούνται κρίσιμες οι οικονομικές προσφορές που θα δοθούν τον Απρίλιο για το επόμενο πακέτο δανείων με εξασφαλίσεις, που είναι το Symbol της Εθνικής. Στην αγορά εκτιμάται ότι οι προσφορές σταδιακά μπορεί να υποχωρήσουν προς το 20% ή και λίγο χαμηλότερα.