Πως οι επισφάλειες «ροκανίζουν» τη ρευστότητα

Κεφάλαια άνω των 30 δισ. ευρώ έχουν διαθέσει τα τελευταία χρόνια οι εμπορικές τράπεζες για να αντιμετωπίσουν το τσουνάμι των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Όπως σημειώνουν στελέχη τραπεζών, πρόκειται για κεφάλαια που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα είχαν διοχετευθεί κατά το μεγαλύτερο τμήμα τους για τη χρηματοδότηση της οικονομίας, δηλαδή σε δάνεια προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Η μεγάλη μείωση των καταθέσεων και οι υψηλές προβλέψεις που

διενεργούν οι τράπεζες για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων αποτελούν τα δύο δυσθεώρητα εμπόδια, που δεν επιτρέπουν την ομαλοποίηση των συνθηκών ρευστότητας, η οποία είναι απολύτως απαραίτητη για την επανεκκίνηση της οικονομίας.

H κρίση και το φάσμα της χρεοκοπίας της χώρας οδήγησαν σε μεγάλη μείωση των καταθέσεων τα τελευταία 3,5 χρόνια. Από τα επίπεδα των 237 δισ. ευρώ που είχαν διαμορφωθεί οι καταθέσεις των επιχειρήσεων και νοικοκυριών στο τέλος του 2009 έχουν συρρικνωθεί στα 162 δισ. ευρώ (Ιούνιος 2013) καταγράφοντας μείωση κατά 75 δισ. ευρώ. Μεγάλο μέρος των καταθέσεων μετακινήθηκε για λόγους ασφαλείας σε τράπεζες του εξωτερικού, ωστόσο το μεγαλύτερο τμήμα τους «καταναλώθηκε» από νοικοκυριά και επιχειρήσεις στην προσπάθεια να αντιμετωπίσουν τη σημαντική μείωση των εισοδημάτων τους αλλά και για να αντεπεξέλθουν στις εξαιρετικά υψηλές φορολογικές υποχρεώσεις. Η δεύτερη «μαύρη τρύπα», που απορροφά κάθε ευρώ ρευστότητας, είναι οι επισφάλειες, οι οποίες έχουν εκτιναχθεί από το επίπεδο του 5% (Δεκέμβριος 2008) στο 27,8% (Μάρτιος 2013). Σήμερα τα «κόκκινα» δάνεια ξεπερνούν τα 63 δισ. ευρώ και για την αντιμετώπισή τους οι τράπεζες διοχετεύουν το σύνολο των καθαρών εσόδων τους καθώς και μέρος των δανείων που αποπληρώνονται, εξ ου και η απομόχλευση, δηλαδή η μείωση του υπολοίπου δανείων προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Οπως υπογραμμίζουν στελέχη τραπεζών, η ανάσχεση των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί άμεση ανάγκη, καθώς μόνον έτσι θα απελευθερωθούν κεφάλαια από προβλέψεις, τα οποία θα μπορέσουν να διατεθούν για τη χρηματοδότηση της οικονομίας. Τα τελευταία χρόνια οι τράπεζες έχουν διενεργήσει προβλέψεις άνω των 30 δισ. ευρώ, ενώ μόνο το 2012 οι προβλέψεις που πραγματοποίησαν οι εμπορικές τράπεζες στην Ελλάδα ανήλθαν στα 6,6 δισ. ευρώ. Οπως σημειώνουν πηγές του υπουργείου Οικονομικών, η αναχαίτιση του ρυθμού δημιουργίας μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί κρίσιμη παράμετρο όχι μόνο για την αποκατάσταση των συνθηκών ρευστότητας αλλά και για τη διασφάλιση της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών. Αν οι επισφάλειες συνεχίσουν με την ίδια ταχύτητα, τότε θα απαιτηθεί νέα ανακεφαλαιοποίηση του κλάδου και δεδομένου ότι η πολιτεία κατέχει περίπου το 90% των μετοχών των τραπεζών, το μεγαλύτερο μέρος της νέας κεφαλαιακής ενίσχυσης θα βαρύνει το ελληνικό Δημόσιο και κατ’ επέκταση τον φορολογούμενο. Στο πλαίσιο αυτό η επανεξέταση της καθολικής απαγόρευσης των πλειστηριασμών, υπογραμμίζουν πηγές του υπουργείου Οικονομικών, με στόχο τον εντοπισμό των περιπτώσεων που είναι σε θέση να αποπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους αλλά δεν το κάνουν, θα βοηθήσει στην αποκατάσταση της συναλλακτικής ηθικής.