Μήπως ήρθε η στιγμή το Υπουργείο Περιβάλλοντος να αυτονομηθεί;

Τα επόμενα 30 χρόνια η Κλιματική Κρίση ή Κλιματική αλλαγή θα αποτελεί το Νο1 πρόβλημα κάθε κυβέρνησης σε όλο τον κόσμο. Στην Γερμανία το Υπουργείο Περιβάλλοντος έχει αυτονομηθεί, στην Ολλανδία και την  Γαλλία (Υπουργείο Κλιματικής Μετάβασης στην τελευταία) το ίδιο, στο Βέλγιο συμπεριλαμβάνει την βιωσιμότητα και το Green Deal.

Τα

ζητήματα της Ενέργειας και της Ενεργειακής Σταθερότητας είναι πολύ σοβαρά και είναι ολοφάνερο τουλάχιστον από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και έπειτα, πως και αυτό το Υπουργείο πρέπει να λειτουργεί αυτόνομα. Βέβαια σε κάποιες από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Υπουργείο Περιβάλλοντος συμπεριλαμβάνει αυτό της Πολιτικής Προστασίας, καθώς το σκεπτικό είναι πως η Κλιματική Αλλαγή έρχεται με πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές και ακραία καιρικά φαινόμενα όπου τα Υπουργεία Περιβάλλοντος έχουν ή θα έπρεπε να έχουν τους επιστήμονες να γνωμοδοτήσουν πάνω σε αυτά.

Το παράδειγμα της Ελλάδας είναι χαρακτηριστικό: Οι στόχοι της ενεργειακής αναβάθμισης με ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες στην περίπτωσή μας), όλοι είναι πάνω από τις προβλέψεις υπερκαλύπτοντας τις αρχικές προβλέψεις. Πλέον με τα ζητήματα που τίθενται ως προς τα δίκτυα, κορεσμός του δικτύου, υποστελεχωμένοι φορείς και αναμονή έως και 16 μήνες για σύνδεση με το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, οι επιχειρηματίες θα αργήσουν να εξυπηρετηθούν καθώς δίνεται προτεραιότητα στις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί στον ΑΔΜΗΕ. Ουσιαστικά, οι επόμενες μεγάλες επενδύσεις εφόσον θέλουμε την ενεργειακή αυτάρκεια, πρέπει να γίνουν στην συντήρηση του δικτύου και στην επέκτασή του. Οι δεύτερες μεγάλες επενδύσεις οφείλουν να αφορούν εταιρείες ή εργοστάσια που να παράγουν συστήματα αποθήκευσης ενέργειας για τις ΑΠΕ και νέες τεχνολογίες παραγωγής, εκμετάλλευσης και αποθήκευσης ενέργειας.

Είναι χαρακτηριστικό πως όλες οι πράσινες πρωτοβουλίες του ΥΠΕΝ έχουν αγκαλιαστεί από επιχειρήσεις και ιδιώτες με τα προγράμματα «GR-eco islands» και «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» να είναι τα πιο μεγαλόπνοα με το βλέμμα στο μέλλον από αυτά. Μάλιστα, πάνω σε αυτά δεν υπάρχουν αντιδράσεις από τους υπόλοιπους κομματικούς σχηματισμούς, οπότε είναι μια καλή ευκαιρία ο νέος Υπουργός Περιβάλλοντος (ή Περιβάλλοντος και Ενέργειας εφόσον κριθεί να συνεχιστεί έτσι) να προχωρήσει σε διαβούλευση με τους τομεάρχες περιβάλλοντος των κομμάτων και επιστήμονες, ώστε να έχουμε ένα Εθνικό Σχέδιο για τις ΑΠΕ, με πλήρη σύμπλευση και συνέχισή του ανεξαρτήτως Κυβερνήσεων. Στην κάτι περισσότερο από σίγουρη περίπτωση της νέας διακυβέρνησης ΝΔ, αν και εφόσον παραμείνει στο πόστο ο απερχόμενος Υπουργός Κώστας Σκρέκας, θα υπάρχει και μηδενικός χρόνος προσαρμογής, ενώ θα συνεχίσει τα project που ήδη τρέχουν. Αλλά αυτά αφορούν το Υπουργείο Ενέργειας. Στην περίπτωση που συνεχίσει να έχει την εποπτεία και του χαρτοφυλακίου Περιβάλλοντος, χρειαζόμαστε κάποιον με βαθιά γνώση του αντικειμένου.

Στα νησιά τα πράγματα είναι δυσκολότερα: αφενώς όταν μιλάμε για τουριστικούς προορισμούς που «βουλιάζουν» από τους επισκέπτες χρειάζεται ένα σταθερό δίκτυο ενέργειας, όμως τα φωτοβολταϊκά πάρκα να μειώσουν τους ελεύθερους χώρους σε αυτά τα νησιά, ενώ οι θηριώδεις ανεμογεννήτριες των 30 μέτρων θα αλλάξουν το τοπίο ανεπανόρθωτα, υποβαθμίζοντας το τουριστικό προϊόν. Άρα η λύση του Gr-eco Islands πρέπει να εφαρμοστεί στα νησιά που έχουν ελεύθερους δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους και να υπάρξουν οι απαραίτητες επενδύσεις στο δίκτυο, ώστε να δούμε τις επιλογές μας με τα νησιά που εμφανίζουν υπέρμετρη δόμηση (Μύκονος, Σαντορίνη, Πάρος κ.α) και το πλήθος του τουρισμού που τα επισκέπτεται δεν «σηκώνει» ούτε ασταθές δίκτυο, ούτε ογκώδεις κατασκευές.

Για αυτά πρέπει να μελετηθούν και να εφαρμοστούν πειραματικά εναλλακτικές λύσεις ΑΠΕ: Από πλωτές ανεμογεννήτριες, μέχρι συστήματα που να εκμεταλλεύονται τα θαλάσσια ρεύματα. Καλώς ή κακώς το ΥΠΕΝ έχει δείξει μια ευκολία με την οποία μπορεί να προσαρμόσει σχέδια στην ελληνική πραγματικότητα. Επίσης είτε ανεξαρτητοποιηθεί για όλους τους περιβαλλοντικούς λόγους το Υπουργείο Περιβάλλοντος (έχουμε μόνο μια Γη όπως θέλουμε να λέμε) είναι δεδομένο πως θα υπάρχει στενή συνεργασία με τα Υπουργεία Ενέργειας και Ανάπτυξης.

Βέβαια το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων έχει το ζήτημα των Scope 1,2,3 με τα οποία οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αποδείξουν στην πράξη πως οι κινήσεις τους είναι βιώσιμες και δεν συμβάλουν στην δημιουργία αερίων του θερμοκηπίου και ειδικά το Scope 3 με το οποίο οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αποδείξουν πως οι προμηθευτές τους δεν συμβάλουν στην δημιουργία αερίων του θερμοκηπίου. Εναλλακτικά κόβονται από κάθε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, κάτι που θα αποτελέσει τροχοπέδη και σε κάθε προσπάθεια ενεργειακής αυτονομίας. Ιδανικά ο έλεγχος όλων αυτών των δεδομένων, πρέπει να περάσει επίσης στα χέρια του Υπουργείου Περιβάλλοντος, σε ένα υφυπουργείο που θα ασχολείται αποκλειστικά με την ευρωπαϊκή μετάβαση στο Net Zero του Fit for 2055. To υφυπουργείο περιβάλλοντος με αντικείμενο την Πράσινη Μετάβαση.

Όλα αυτά πρέπει να μπουν στην ατζέντα και φανταστείτε πως είναι μόνο οι σκέψεις ενός συντάκτη που παρακολουθεί τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Όταν μπουν στο παιχνίδι οι επιστήμονες και οι ειδικοί θα μιλάμε για έναν πράσινο μετασχηματισμό κάθε ευρωπαϊκής κοινωνίας. Και οι Ευρωπαίοι δεν αστειεύονται με αυτά. Θα κόψουν την χρηματοδότηση και θα την εκτρέψουν σε όσους τηρούν τις δεσμεύσεις υπέρ του Περιβάλλοντος.