Σπουδαίο επίτευγμα από Έλληνα επιστήμονα: Γενετικά τροποποιημένα κουνούπια το όπλο για την καταπολέμηση της ελονοσίας

Το γεγονός ότι οι Έλληνες επιστήμονες διαπρέπουν με τα επιτεύγματα τους στο εξωτερικό, δεν είναι κάτι καινούριο. Μια ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο Imperial του Λονδίνου, με επικεφαλής τον Ελληνοκύπριο καθηγητή λοιμωδών νόσων και ανοσολογίας Γιώργο Χριστοφίδη, δημιούργησε γενετικά τροποποιημένα κουνούπια που επιβραδύνουν την ανάπτυξη των παρασίτων που προκαλούν την ελονοσία. Έτσι με αυτό τον τρόπο αποτρέπεται η μετάδοση της νόσου στον άνθρωπο.

Οι λεπτομέρειες της έρευνας

Τα γενετικά τροποποιημένα

κουνούπια αναγκάζονται να παράγουν ενώσεις στα έντερά τους που εμποδίζουν την ανάπτυξη των παρασίτων. Αυτό σημαίνει ότι είναι απίθανο να φτάσουν στους σιελογόνους αδένες των κουνουπιών και να μεταδοθούν με ένα τσίμπημα στον ανθρώπινο οργανισμό.

Μέχρι στιγμής, η τεχνική της γενετικής τροποποίησης έχει αποδειχθεί ότι μειώνει δραματικά την πιθανότητα εξάπλωσης του παρασίτου της ελονοσίας σε εργαστηριακό περιβάλλον, αλλά εάν αποδειχθεί ασφαλής και αποτελεσματική σε πραγματικές συνθήκες, θα μπορούσε να προσφέρει ένα ισχυρό νέο εργαλείο για την εξάλειψη της νόσου.

Η καινοτομία από τους ερευνητές της ομάδας Transmission: Zero στο Πανεπιστήμιο Imperial του Λονδίνου, έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να μπορεί να συνδυαστεί με την υπάρχουσα τεχνολογία «γονιδιακής κίνησης» για τη διάδοση της τροποποίησης και τη δραστική μείωση της μετάδοσης της ελονοσίας. Η ομάδα αναζητά δοκιμές πεδίου, αλλά θα δοκιμάσει διεξοδικά την ασφάλεια της νέας τροποποίησης προτού τη συνδυάσει με μια κίνηση γονιδίων για δοκιμές πραγματικού κόσμου.

Τα φυτά που διώχνουν μακριά τα κουνούπια

Η ελονοσία μια από τις πιο θανατηφόρες νόσος στον κόσμο

Η ελονοσία παραμένει μια από τις πιο επικίνδυνες ασθένειες στον κόσμο, θέτοντας σε κίνδυνο περίπου το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού. Μόνο το 2021, μόλυνε 241 εκατομμύρια και σκότωσε 627.000 ανθρώπους, κυρίως παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών στην υποσαχάρια Αφρική.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ένας από τους συνεργάτες της ερευνητικής ομάδας, ο Δρ. Tibebu Habtewold, από το Τμήμα Επιστημών Ζωής στο Imperial, δήλωσε ότι από το 2015 δεν υπάρχει καμία πρόοδος σχετικά με την αντιμετώπιση της ελονοσίας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα κουνούπια και τα παράσιτα που μεταφέρουν γίνονται ανθεκτικά στις διαθέσιμες παρεμβάσεις όπως τα εντομοκτόνα. Έτσι αυτό τους οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρέπει να αναπτυχθούν νέα καινοτόμα όπλα για την καταπολέμηση της νόσου.

Η μετάδοση της νόσου

Η ασθένεια μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων όταν ένα θηλυκό κουνούπι τσιμπήσει κάποιον που έχει μολυνθεί από το παράσιτο της ελονοσίας. Στη συνέχεια, το παράσιτο εξελίσσεται στο επόμενο στάδιο του στο έντερο του κουνουπιού και ταξιδεύει στους σιελογόνους αδένες του, όντας έτοιμο να μολύνει το επόμενο άτομο που τσιμπάει το κουνούπι.

Ωστόσο, μόνο το 10% περίπου των κουνουπιών ζει τόσο πολύ ώστε το παράσιτο να αναπτυχθεί αρκετά ώστε να είναι μολυσματικό. Η ομάδα είχε ως στόχο να επιμηκύνει ακόμη περισσότερο τις πιθανότητες, παρατείνοντας τον χρόνο που χρειάζεται για να αναπτυχθεί το παράσιτο στο έντερο.

Η ερευνητική ομάδα Transmission:Zero που δημιούργησε τα γενετικά τροποποιημένα κουνούπια, επέλεξε να βασίσει την μελέτη της πάνω στα κουνούπια-φορείς της ελονοσίας που αυτό το είδος ευδοκιμεί στην υποσαχάρια Αφρική (Anopheles gambiae). Κατάφεραν λοιπόν να το κάνουν έτσι ώστε όταν το κουνούπι τσιμπάει τον άνθρωπό και ρουφάει το αίμα, να παράγει δύο μόρια που ονομάζονται αντιμικροβιακά πεπτίδια, στα έντερά του. Αυτά τα πεπτίδια, τα οποία αρχικά απομονώθηκαν από μέλισσες και αφρικανικούς βατράχους με νύχια, βλάπτουν την ανάπτυξη του παρασίτου της ελονοσίας.

Αυτό προκάλεσε καθυστέρηση λίγων ημερών πριν το επόμενο στάδιο του παρασίτου φτάσει στους σιελογόνους αδένες των κουνουπιών, οπότε αναμένεται να πεθάνουν τα περισσότερα κουνούπια στη φύση. Τα πεπτίδια λειτουργούν παρεμβαίνοντας στον ενεργειακό μεταβολισμό του παρασίτου, ο οποίος έχει επίσης κάποια επίδραση στα κουνούπια, με αποτέλεσμα να έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής και μειώνοντας περαιτέρω την ικανότητά τους να μεταδίδουν το μικρόβιο.

UnsplashΟι προϋποθέσεις για την εξάλειψη της ασθένειας

Για να χρησιμοποιηθεί η γενετική τροποποίηση και να αποτραπεί η εξάπλωση της ελονοσίας στον πραγματικό κόσμο, πρέπει να μεταδοθεί από τα κουνούπια που εκτρέφονται στο εργαστήριο σε εκείνα που ζουν στην φύση. Η κανονική διασταύρωση θα την εξαπλώσει σε κάποιο βαθμό, αλλά επειδή η τροποποίηση έχει μειωμένη διάρκεια ζωής, πιθανότατα θα εξαλειφόταν γρήγορα χάρη στη φυσική επιλογή.

Ο Δρ. Nikolai Windbichler, από το Τμήμα Επιστημών Ζωής στο Πανεπιστήμιο Imperial, δήλωσε ότι σκοπεύουν τώρα να δοκιμάσουν εάν αυτή η τροποποίηση μπορεί να εμποδίσει τη μετάδοση της ελονοσίας όχι μόνο χρησιμοποιώντας παράσιτα που έχουν αναθρέψει στο εργαστήριο αλλά και από παράσιτα που έχουν μολυνθεί. Αν αυτό αποδειχτεί αλήθεια, τότε θα μπορούν να κάνουν δοκιμές επί του πεδίου μέσα στα επόμενα δύο με τρία χρόνια.

Τέλος, ο επικεφαλής της έρευνας Δρ. Χριστοφίδης δήλωσε ότι «η ιστορία μας έχει διδάξει ότι δεν υπάρχει μαγική λύση, όσον αφορά τον έλεγχο της ελονοσίας, συνεπώς θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όλα τα όπλα που έχουμε στη διάθεση μας και να βρούμε καινούρια. Η γενετική καθοδήγηση είναι ένα τέτοιο ισχυρό όπλο, το οποίο σε συνδυασμό με τα φάρμακα, τα εμβόλια και τον έλεγχο των κουνουπιών, θα μπορέσει να βοηθήσει να σταματήσει η εξάπλωση της ελονοσίας και να σωθούν ανθρώπινες ζωές».

Διάβασε πρώτος όλα τα θέματα του iPop.gr στο Google News

Το άρθρο Σπουδαίο επίτευγμα από Έλληνα επιστήμονα: Γενετικά τροποποιημένα κουνούπια το όπλο για την καταπολέμηση της ελονοσίας εμφανίζεται στο iPop.