Η ιστορία των Ρωσο-Ουκρανικών σχέσεων

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, που ξεκίνησε η Ρωσία, ξυπνάει μνήμες απ’ τον Α’ και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αφού αναλυτές σε όλο τον κόσμο φοβούνται το ξέσπασμα μιας σύρραξης, στην οποία θα εμπλακούν πολλά κράτη. Σε κάθε περίπτωση, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι μια τρομακτική και σημαντική εξέλιξη με πολλαπλές συνέπειες. Ποια είναι, όμως, η ιστορία των Ρωσο-Ουκρανικών σχέσεων και πώς οι δύο γείτονες χώρες κατέληξαν να βρίσκονται σε μια σχεδόν συνεχόμενη ένταση;

Έως τα μέσα του 14ου αιώνα τα σημερινά εδάφη

Μετά τον Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο (1700-1721) τα εδάφη διαμελίστηκαν μεταξύ των γειτονικών δυνάμεων και, από το 19ο αιώνα και μετά, το μεγαλύτερο μέρος τους ενσωματώθηκε στη Ρωσική Αυτοκρατορία, με το υπόλοιπο να περιέρχεται υπό τον έλεγχο της Αυστροουγγαρίας. Μετά από μια χαοτική περίοδο αδιάκοπου πολέμου και αρκετές προσπάθειες για ανεξαρτησία (1917-1921) μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και το Ρωσικό Εμφύλιο Πόλεμο, η Ουκρανία προέκυψε στις 30 Δεκεμβρίου 1922 ως μία από τις ιδρυτικές δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης.

Η επικράτεια της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Ουκρανίας διευρύνθηκε προς τα δυτικά λίγο πριν και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και νότια το 1954 με τη μεταφορά της Κριμαίας στην επικράτεια της Ουκρανίας. Το 1945 η Σ.Σ. Δημοκρατία της Ουκρανίας έγινε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Η Ουκρανία έγινε ανεξάρτητη και πάλι μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Οι διακυβερνητικές σχέσεις μεταξύ δύο χωρών είναι περίπλοκες και από το 1991 υφίστανται περίοδοι δεσμών, εντάσεων και άμεσης εχθρότητας.

Το 2014 η απόφαση του προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς να διακόψει τη διαδικασία σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτέλεσε αιτία μεγάλων αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, οι οποίες έμειναν γνωστές ως Euromaidan. Αυτές οι διαδηλώσεις είχαν ως αποτέλεσμα την πτώση της κυβέρνησης και τη διαφυγή του προέδρου. Λόγω της πολιτικής αστάθειας στη χώρα, η Ρωσική Άνω Βουλή αποφάσισε να επιτρέψει την αποστολή ρωσικών στρατευμάτων σε ουκρανική επικράτεια, στη χερσόνησο της Κριμαίας, όπου ο πληθυσμός είναι κυρίως ρωσόφωνος. Αυτό επιδείνωσε ακόμα περισσότερο τις σχέσεις Ρωσίας-Ουκρανίας. Η Κριμαία, μάλιστα, μετά από δημοψήφισμα, ενώθηκε με τη Ρωσική Ομοσπονδία, προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις απ’ την Δύση και την Κυβέρνηση του Κιέβου.

Στις 5 Σεπτεμβρίου του 2014 υπογράφηκε μια προσωρινή συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ της κυβέρνησης της Ουκρανίας και εκπροσώπων αυτοαποκαλούμενων της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ και της Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουγκάνσκ. Η εκεχειρία κατέρρευσε οριστικά εν μέσω έντονων νέων συγκρούσεων τον Ιανουάριο του 2015. Μια νέα συμφωνία κατάπαυσης του πυρός τέθηκε σε εφαρμογή από τα μέσα Φεβρουαρίου του 2015, αλλά και αυτή η συμφωνία απέτυχε επίσης να σταματήσει τις μάχες.

Στις 10 Φεβρουαρίου του 2015, ως απάντηση στη Ρωσική στρατιωτική παρέμβαση, το κοινοβούλιο της Ουκρανίας κατέγραψε σχέδιο διατάγματος για την αναστολή των διπλωματικών σχέσεων με τη Ρωσική Ομοσπονδία. Αν και η αναστολή αυτή δεν υλοποιήθηκε, ο Ουκρανός αξιωματούχος Dmytro Kuleba (μόνιμος εκπρόσωπος της Ουκρανίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης) αναγνώρισε στις αρχές Απριλίου του 2016 ότι οι διπλωματικές σχέσεις είχαν μειωθεί “σχεδόν στο μηδέν”.

Στις 5 Οκτωβρίου του 2016, το Υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας συνέστησε επισήμως στους πολίτες του να αποφύγουν κάθε είδους ταξίδι στη Ρωσία ή να διέλθουν από το έδαφός του, ισχυριζόμενοι αυξανόμενο αριθμό αβάσιμων συλλήψεων ουκρανικών πολιτών, οι οποίοι συχνά υποβάλλονται σε “μεθόδους σωματικής και ψυχολογικής πίεσης, βασανιστήρια και άλλες πράξεις που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια”.

Πόλεμος στην Ουκρανία: Αυτή η Ευρωπαϊκή χώρα δηλώνει έτοιμη να υποδεχθεί τους Ουκρανούς πρόσφυγες

Οι δύο περιοχές του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ, που βρίσκονται στη ζώνη της ανατολικής Ουκρανίας, διέφυγαν από τον έλεγχο του Κιέβου το 2014. Από τότε, περισσότεροι από 14.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στις μάχες μεταξύ του στρατού της Ουκρανίας και των αυτονομιστών που υποστηρίζονται από τη Μόσχα εκεί.

Η ανεξαρτησία τους, που κηρύχθηκε μετά από δημοψηφίσματα, δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε τη Δευτέρα, 21/2, ότι αναγνωρίζει την ανεξαρτησία τους.

Τα ξημερώματα της Πέμπτης 24/2, η Ρωσία έκανε εισβολή στην Ουκρανία, σημαίνοντας την έναρξη ενός πολέμου που όλος ο κόσμος παρακολουθεί με αγωνία.

*Με πληροφορίες από Wikipedia

Διάβασε πρώτος όλα τα θέματα του iPop.gr στο Google News

Το άρθρο Η ιστορία των Ρωσο-Ουκρανικών σχέσεων εμφανίζεται στο iPop.