Καλή όραση και διατροφή

Όργανο πολύτιμο και ευαίσθητο τα μάτια χρειάζονται φροντίδα και προσοχή. Ακόμα και μικρή έκπτωση της όρασης δυσχεραίνει σημαντικά καθημερινές μας δραστηριότητες, όπως η οδήγηση, η ανάγνωση, ή η παρακολούθηση τηλεόρασης. Ο ρόλος της διατροφής στην προκείμενη περίπτωση καθίσταται σημαντικός, καθώς ανεπαρκής πρόσληψη συγκεκριμένων συστατικών μπορεί να οδηγήσει σε οφθαλμολογικές παθήσεις.

Το κυριότερο, ίσως, θρεπτικό συστατικό για την αίσθηση της όρασης είναι η βιταμίνη Α (ή αλλιώς ρετινόλη). Η βιταμίνη Α δεν συντίθεται από τον ανθρώπινο οργανισμό, έτσι πρέπει να λαμβάνεται εξωγενώς, μέσω

της διατροφής. Πηγές αυτής είναι τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως το συκώτι, τα γαλακτοκομικά και τα ψάρια. Ο τρόπος δράσης της συνίσταται στην παραγωγή ροδοψίνης από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού, μια ουσία απαραίτητη για την όραση στο σκοτάδι. Επομένως, ένα από τα συμπτώματα της ανεπάρκειας σε βιταμίνη Α είναι η αδυναμία όρασης στο σκοτάδι (νυκταλωπία). Άλλα συμπτώματα είναι η ξηροφθαλμία, που εκδηλώνεται με πόνο και ερεθισμό του επιπεφυκότα και η εξέλκωση του κερατοειδούς, που μπορεί να καταλήξει σε τύφλωση. Η ανεπάρκεια σε βιταμίνη Α είναι σπάνια στις ανεπτυγμένες χώρες και συνδέεται, συνήθως, με διαταραχές δυσαπορρόφησης, όπως π.χ. στεατόρροια ή με ανεπάρκειες άλλων θρεπτικών συστατικών, όπως π.χ. ψευδάργυρος. Πιο συγκεκριμένα, το λίπος και ο ψευδάργυρος είναι δύο συστατικά απαραίτητα για την απορρόφησή της: το λίπος, διότι η βιταμίνη Α ανήκει στις λιποδιαλυτές βιταμίνες και, έτσι, η απορρόφηση της είναι άμεσα συνδεδεμένη με την απορρόφηση των λιπιδίων. Ο ψευδάργυρος, διότι συμμετέχει στη μεταφορά της από το ήπαρ (όπου αποθηκεύεται) στον οφθαλμό. Πηγές ψευδαργύρου είναι τα θαλασσινά, κυρίως στρείδια και μαλάκια, τα κόκκινα κρέατα, τα δημητριακά ολικής αλέσεως και τα λαχανικά.

Εκτός από τη βιταμίνη Α, τα τελευταία χρόνια γίνεται εκτεταμένη έρευνα και για το ρόλο των αντιοξειδωτικών στις οφθαλμολογικές παθήσεις. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής με τη μόλυνση, το κάπνισμα και την παρατεταμένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη παραγωγή ελευθέρων ριζών, οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν βλάβες στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Αυτό που κάνουν τα αντιοξειδωτικά είναι ότι αντιδρούν εύκολα με τις ελεύθερες ρίζες και εμποδίζουν την καταστρεπτική τους δράση. Τα αντιοξειδωτικά, που μελετώνται για την επίδραση τους στην όραση, είναι τα καροτενοειδή, η βιταμίνη Ε και η βιταμίνη C.

Tα καροτενοειδή ανευρίσκονται σε μία ποικιλία φρούτων και λαχανικών, όπως π.χ. σπανάκι, λάχανο, καρότα, ντομάτα κ.τ.λ. Κυριότερη πηγή βιταμίνης Ε είναι το λάδι, ενώ τη βρίσκουμε, επίσης, στα σπαράγγια, στο αβοκάντο, τα βατόμουρα και τους σπόρους ορισμένων φυτών, όπως το σιτάρι, το κριθάρι και η βρώμη. Η βιταμίνη C θεωρείται το κατ΄εξοχήν αντιοξειδωτικό, καθώς δρα νωρίτερα σε σχέση με όλα τα άλλα αντιοξειδωτικά, ενώ ταυτόχρονα συμμετέχει και στην αναγέννηση κάποιων ουσιών, ανάμεσα τους και η βιταμίνη Ε. Ιστοί με υψηλή παραγωγή οξειδωτικών, όπως οι