Το παρασκήνιο της διαμάχης Ρωσίας-Ουκρανίας στην Αζοφική Θάλασσα

Στο στενό του Κερτς, το οποίο οριοθετεί τα νερά της Αζοφικής Θάλασσας και εκείνων της Μαύρης Θάλασσας, υπήρξε την Κυριακή το σκηνικό μιας κλιμάκωσης και «σύγκρουσης» μεταξύ ρωσικών και ουκρανικών πολεμικών πλοίων και της ακτοφυλακής. Τα στενά του Κερτς αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό γεωστρατηγικό σημείο και περιβάλλονται από τη ρωσική ηπειρωτική χώρα προς τα ανατολικά και από τη ρωσική κατοικημένη χερσόνησο της Κριμαίας προς τα δυτικά. Το πέρασμα του στενού είναι ζωτικής σημασίας για τις μεγάλες παράκτιες πόλεις της Αζοφικής Θάλασσας, όπως το Rostov-on-Don και η Μαριούπολη της Ρωσίας, τις οποίες

οι Ρώσοι αυτονομιστές προσπάθησαν επανειλημμένα να κατακτήσουν.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ουκρανία και η Ρωσία έχουν συγκρουστεί για τα στενά πριν από το 2014. Με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, το στενό του Κερτς έγινε αντικείμενο νομικών και πολιτικών αντιπαραθέσεων. Η Ουκρανία ζήτησε μονομερώς μια οριακή γραμμή στο στενό το 1999 και έκανε κινήσεις για να δηλώσει τμήματα της Αζοφικής Θάλασσας ως εσωτερικά ύδατα.

Σύμφωνα με τη Συνθήκη του 2003 μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, το Στενό του Κερτς και η Αζοφική Θάλασσα είναι κοινά θαλάσσια ύδατα. Αλλά, στην πραγματικότητα, η Μόσχα θεωρεί το πέρασμα των ουκρανικών σκαφών ως παραβίαση των χωρικών υδάτων της. Από την πλευρά του, το Κίεβο δεν αναγνωρίζει αυτή τη διαίρεση και επιχειρεί την ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας του. Το 2003 η Ρωσία αντέδρασε με την οικοδόμηση μιας χερσονήσου από την ηπειρωτική χώρα της προς την Τούζλα, ένα κομμάτι γης στο ίδιο το στενό του Κερτς που η Ουκρανία ισχυρίστηκε ότι είναι δικό της. Το περιστατικό, μέχρι σήμερα, αναφέρεται από τους Ουκρανούς ηγέτες και εμπειρογνώμονες ως πρόωρη απόδειξη της επιθετικότητας της Μόσχας.

Στις 23 Μαΐου του 2005, μια ρωσική ναυτική μονάδα προσπάθησε να αποβιβάσει στρατεύματα κοντά στο Feodosiya στην Κριμαία και απωθήθηκε από ουκρανικά στρατεύματα στα σύνορα. Αυτό λειτούργησε, εκτιμούν αναλυτές, ως υπενθύμιση για το 1994, όταν η Ουκρανία και η Ρωσία ήρθαν ενώπιον σύγκρουσης μετά την κατάσχεση από τη Ρωσία ενός αμφιλεγόμενου πλοίου του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας με ακριβό στρατιωτικό εξοπλισμό.

Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, η Ρωσία άρχισε να χτίζει μια γέφυρα πάνω από το στενό του Κερτς, για να συνδέσει τη χερσόνησο με τη ρωσική ηπειρωτική χώρα, καθώς προηγουμένως είχαν αποτύχει οι προσπάθειες οικοδόμησης μιας χερσαίας σύνδεσης με την Αζοφική ακτή. Για να προσπαθήσει να σταματήσει τη γέφυρα και να παράσχει πρόσβαση στα πλοία της μέσω των στενών, η Ουκρανία κατέθεσε μήνυση εναντίον της Ρωσία, επικαλούμενη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Αξίζει να επισημανθεί ότι η κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας εκδηλώθηκε λίγες βδομάδες μετά το ζήτημα της αυτονόμησης της Ουκρανικής Εκκλησίας από το Ρωσικό Πατριαρχείο. Επιπλέον, σύμφωνα με ανάλυση του liberal.gr, ο αποκλεισμός με τάνκερ του στενού του Κέρτς από τη Μόσχα είχε έναν ιδιαίτερο συμβολισμό, καθώς το Κρεμλίνο θέλησε να δείξει με αυτόν τον τρόπο ότι μπορεί ανά πάσα στιγμή να ασκήσει οικονομική πίεση στο Κίεβο, καθώς από το λιμάνι της Μαριούπολης εξυπηρετείται η συντριπτική πλειοψηφία των εξαγωγών σιδήρου της Ουκρανίας. Από την πλευρά του, ο Ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο διανύει μία δύσκολη προεκλογική περίοδο, η οποία συνοδεύεται από σκάνδαλα διαφθοράς στελεχών του. Θέλει, ως εκ τούτου, να εμφανιστεί ως ο μοναδικός προασπιστής της ουκρανικής ταυτότητας από τη ρωσική απειλή.