«Συγκρούσεις» για τα απορρίμματα

Αντιπαράθεση Χάσικου και Οδυσσέα για το ΟΔΕΑ Κόσιη
Δύο επιστολές του Οδυσσέα Μιχαηλίδη αφήνουν να νοηθεί ότι ο Υπουργός Εσωτερικών, αγνοώντας συστάσεις του Γ. Ελεγκτή και νομική γνωμάτευση του Γ. Εισαγγελέα, προχωρεί, κατά παράβαση νομοθεσιών, σε επταετή επέκταση της σύμβασης με τον Ανάδοχο της ΟΕΔΑ Κόσιη, εταιρεία του ομίλου-κολοσσού Μπόμπολα

Τριγμούς μεταξύ Κυβέρνησης και ανώτατων θεσμών του κράτους, που διαπιστώνουν σοβαρούς κινδύνους για ενδεχόμενη επιβολή ευρωπαϊκών προστίμων εκατομμυρίων ευρώ εναντίον

της Δημοκρατίας, προκαλούν δρομολογούμενες ενέργειες του Υπουργού Εσωτερικών Σωκράτη Χάσικου για επταετή επέκταση της σύμβασης με τον Ανάδοχο της Μονάδας Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ) των Επαρχιών Λάρνακας και Αμμοχώστου (περιοχή Κόσιης). Ο Ανάδοχος είναι εταιρεία συμφερόντων ομίλου-κολοσσού στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων στην Ελλάδα, αυτού της γνωστής οικογένειας Μπόμπολα.

Αποκαλυπτικές επιστολές του Οδυσσέα
Σε δύο επιστολές, υπό τη μορφή του κατεπείγοντος, του Γενικού Ελεγκτή προς τον Υπουργό Εσωτερικών -τις οποίες εξασφάλισε και δημοσιεύει η «Σημερινή»- ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης εκφράζει έντονες ανησυχίες και επιφυλάξεις σε σχέση με τη νομιμότητα της χρονικής επέκτασης που ζητά από την Κυβέρνηση ο Ανάδοχος, για ακόμη επτά χρόνια, ως αντάλλαγμα για μείωση της τιμής μονάδος επεξεργασίας των αποβλήτων.
Σύμφωνα με τις επιστολές, ο Σωκράτης Χάσικος προχωρεί στην υπογραφή της νέας συμφωνίας, ασκώντας την εκτελεστική εξουσία που του παραχωρεί το Σύνταγμα και η νομοθεσία, αλλά, ταυτόχρονα, αγνοώντας τόσο έντονες επιφυλάξεις και συστάσεις του Γενικού Ελεγκτή, όσο και νομική γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα.

Τι προβλέπει η συμφωνία
Όπως πληροφορείται η «Σ», η τρέχουσα σύμβαση για την ΟΕΔΑ Κόσιη τέθηκε σε εφαρμογή το 2006 και λήγει το 2020, ενώ με τυχόν επέκταση θα λήγει το 2027. Στη συμφωνία προβλέπεται δε σημαντική μείωση στα τέλη που θα καταβάλει το κράτος στον ανάδοχο για της υπηρεσίες του. Σε γραπτή δήλωση που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών, στις 22 Ιουλίου 2015, ο Υπουργός Εσωτερικών γνωστοποιούσε ότι, σε συνεννόηση με την Ελεγκτική Υπηρεσία, ζητήθηκε από τον Ανάδοχο να μειώσει την τιμή μονάδας για τα σύμμεικτα απορρίμματα κάτω από 40 ευρώ ανά τόνο και να εξορθολογιστεί ο μαθηματικός τύπος υπολογισμού των αναθεωρήσεων (VOP).

Όπως δήλωσε τότε ο Σωκράτης Χάσικος, η αρχική μονάδα για σύμμεικτα απορρίμματα ήταν 54,80 ανά τόνο το 2006, αλλά με τις ανατιμήσεις και αυξήσεις των δεικτών υλικών και εργατικών, αυτή ανήλθε στα 75 ευρώ ανά τόνο το 2013, τιμή που ισχύει μέχρι σήμερα. Στη συμφωνία που δρομολογείται με τον Ανάδοχο, προβλέπεται μείωση της τιμής μονάδας των σύμμεικτων απορριμμάτων σε 39,90 ευρώ ανά τόνο, νοουμένου, όμως, ότι η Κυβέρνηση θα αποδεχθεί, μεταξύ άλλων, επέκταση της χρονικής διάρκειας της σύμβασης λειτουργίας για ακόμη επτά χρόνια.

Προκύπτουν νομικά ζητήματα
Κατά τον Γενικό Ελεγκτή, η επέκταση της χρονικής διάρκειας μιας δημόσιας σύμβασης δεν προβλέπεται στη σχετική νομοθεσία. Βάσει της σχετικής διαδικασίας, εφόσον λήξει μια δημόσια σύμβαση, τότε θα πρέπει να κηρύσσονται ξανά προσφορές. Στην προειδοποιητική επιστολή του ο Γενικός Ελεγκτής αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η Υπηρεσία μας και εγώ προσωπικά, με την προηγούμενη ιδιότητά μου ως Διευθυντής Ελέγχου στο τότε Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων, εκφράσαμε εξ αρχής έντονες επιφυλάξεις ως προς τη νομιμότητα της χρονικής επέκτασης της σύμβασης που ζητούσε ο Ανάδοχος, ως αντάλλαγμα της μείωσης της τιμής μονάδος επεξεργασίας των αποβλήτων. Επιφυλάξεις εξέφρασε, επίσης, ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας στη γνωμάτευσή του, ημερομηνίας 27/05/2014».

«Να τεθεί το θέμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή»
Λόγω των επιφυλάξεών του, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης εισηγήθηκε στον Σωκράτη Χάσικο ότι η ασφαλέστερη οδός θα ήταν να τεθεί το θέμα, προτού συναφθεί νέα συμφωνία, ενώπιον της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικής Αγοράς (ΓΔΕΑ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ώστε να υπάρξει νομική ασφάλεια και κάλυψη της Κυπριακής Δημοκρατίας, σχετικά με τη συμβατότητα μιας τέτοιας διευθέτησης με την ενωσιακή νομοθεσία που διέπει τις δημόσιες συμβάσεις. «Σε περίπτωση που η ΓΔΕΑ συμφωνούσε με τη θέση των νομικών συμβούλων του Αναδόχου, τότε θα μπορούσε να προχωρήσει, απρόσκοπτα, η διαπραγμάτευση με τον Ανάδοχο», αναφέρει ο Γενικός Ελεγκτής. Αλλού στην επιστολή, προτείνεται στον Υπουργό να εισηγηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο το δυνατόν μικρότερη επέκταση της χρονικής διάρκειας και συγκεκριμένα το όριο των πέντε ετών, που συμφωνήθηκε μεταξύ Ελεγκτικής Υπηρεσίας και Υπουργείου Εσωτερικών, προκειμένου να αυξηθούν οι πιθανότητες έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Κίνδυνοι για βαριές «καμπάνες»
Ωστόσο, το Υπουργείο Εσωτερικών αγνόησε την προαναφερθείσα σύσταση του Γενικού Ελεγκτή και το Υπουργικό Συμβούλιο, στις 22 Ιουλίου, ενέκρινε απόφαση που δεν περιελάμβανε πρόνοια για παραπομπή του θέματος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Τούτο σημαίνει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αναλαμβάνει τον κίνδυνο να της επιβληθούν πρόστιμα αν, είτε κατόπιν καταγγελίας είτε αυτεπάγγελτα, η ΓΔΕΑ εξετάσει το θέμα και, σε περίπτωση που θεωρήσει ότι υπήρξε παραβίαση της ενωσιακής νομοθεσίας, κινήσει εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας, επίσημη διαδικασία επί παραβάσει», αναφέρει ο κ. Μιχαηλίδης.

Οι εισηγήσεις Ελεγκτή που «αγνοήθηκαν»
Προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν δυσάρεστες εξελίξεις για τη Δημοκρατία, η Ελεγκτική Υπηρεσία εισηγήθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών να εξεταστούν οι εξής επιλογές: α) παραπομπή του θέματος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, β) η εισαγωγή σχετικής ρήτρας στη συμφωνία που θα συναφθεί με τον Ανάδοχο ότι η συμφωνία ενεργοποιείται άμεσα, αλλά θα τερματιστεί αυτοδικαίως ανάλογα με την απόφαση της ΓΔΕΑ, γ) η εισαγωγή σχετικής ρήτρας στη συμφωνία ότι, σε περίπτωση που επιβληθεί οποιοδήποτε τέτοιο πρόστιμο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε αυτό να βαραίνει τον Ανάδοχο, δ) να ζητηθεί περαιτέρω νομική συμβουλή από τον Γενικό Εισαγγελέα.

Το θέμα θα συζητηθεί στην Επιτροπή Ελέγχου
Στο θέμα επανήλθε εκ νέου ο Γενικός Ελεγκτής με επιστολή και πάλι προς τον Υπουργό Εσωτερικών, ημερομηνίας 8 Σεπτεμβρίου 2015, εκφράζοντας εκ νέου «έντονη ανησυχία» για τις δρομολογούμενες ενέργειες για υπογραφή συμφωνίας με τον Ανάδοχο, χωρίς προηγούμενη εξέταση των θεμάτων που ήγειρε η Ελεγκτική Υπηρεσία. «Είναι γνωστό ότι, με βάση το Σύνταγμα, έχετε δικαίωμα, νοουμένου πάντα ότι τηρείτε τη νομιμότητα, να αγνοήσετε τις συστάσεις και υποδείξεις μας, αφού η εκτελεστική εξουσία ασκείται από το Υπουργικό Συμβούλιο, και φυσικά όχι από την Υπηρεσία μας», αναφέρει στην επιστολή ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης.

Ωστόσο, η Ελεγκτική Υπηρεσία, υιοθετώντας και εκείνη την πρακτική των Ανώτατων Ελεγκτικών Οργάνων για ενημέρωση του Κοινοβουλίου σε θέματα ελέγχου δημοσίων δαπανών, όπως εξάλλου προειδοποίησε στην επιστολή, κοινοποίησε το θέμα στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου. Όπως πληροφορείται η «Σημερινή», οι επιστολές στάληκαν χθες στα μέλη της Επιτροπής και το θέμα αναμένεται να συζητηθεί σύντομα σε συνεδρία.