Σφάλμα η ιδιωτικοποίηση της ΑΗΚ

Παρουσιάστηκε η μελέτη με τίτλο «Η ΑΗΚ και η προοπτική της ιδιωτικοποίησης: τα υπέρ, τα κατά και άλλες προσεγγίσεις»
Σε εκδήλωση συζητήθηκε η κυπριακή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας σε αντιπαραβολή με τις ευρωπαϊκές, όπως στη Βρετανία και τις σκανδιναβικές χώρες

Αρνητικά αξιολογήθηκε το σενάριο ιδιωτικοποίησης της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ), στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, στην οποία παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα

σχετικής μελέτης με τίτλο «Η ΑΗΚ και η προοπτική της ιδιωτικοποίησης: τα υπέρ, τα κατά και άλλες προσεγγίσεις». Η μελέτη εκπονήθηκε από τους καθηγητές Ανδρέα Θεοφάνους, Νεόφυτο Επαμεινώνδα και Κυριάκο Ε. Γεωργίου και παρουσιάστηκε σε συνάρτηση με μια προσέγγιση για την ιδεολογία των δανειστών, η οποία επικρατεί στην Ευρώπη της κρίσης.

Δεν θα εξυπηρετήσει κανέναν
Σύμφωνα με την έρευνα, η προοπτική ιδιωτικοποίησης της ΑΗΚ δεν θα εξυπηρετήσει κανέναν, ούτε καν αυτούς που την προωθούν. Όπως επισημάνθηκε, όπου επιχειρήθηκαν ιδιωτικοποιήσεις επιχειρήσεων ενέργειας τα αποτελέσματα ήταν αρνητικά, με το παράδειγμα της Βρετανίας να κυριαρχεί στη συζήτηση. Σύμφωνα με αυτό, το εγχείρημα έχει αποτύχει, καθώς στη Βρετανία λειτουργούν έξι ιδιωτικές εταιρείες παροχής ενέργειας και οι πολίτες πληρώνουν πανάκριβα τις υπηρεσίες, οι οποίες ποιοτικά δεν χαρακτηρίστηκαν ως ικανοποιητικές.

«Αυτή η νοοτροπία των ιδιωτικοποιήσεων έχει βασικό αίτιο την ιδεολογική αντίληψη αυτών που δανείζουν σε κράτη με οικονομικά προβλήματα, όπως είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά έχει αποδειχθεί ότι δεν λύνει το πρόβλημα», σημειώνεται στη σχετική ανακοίνωση που εκδόθηκε.

Σύγχρονη και υγιής η ΑΗΚ
Όπως ανέφερε στην αρχική του τοποθέτηση ο καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Ανδρέας Θεοφάνους, «η ΑΗΚ είναι ένας σύγχρονος και οικονομικά υγιής οργανισμός, με περιουσιακά στοιχεία που ξεπερνούν τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ. Είναι διαχρονικά ένας κερδοφόρος δημόσιος οργανισμός, συνεισφέρει στα ταμεία του κράτους και δεν αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας». Παρ' όλ' αυτά, δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι στους πολίτες υπάρχει η αίσθηση των κομματικών παρεμβάσεων, της διαφθοράς, της διαπλοκής συμφερόντων και της κακοδιαχείρισης στους ημικρατικούς οργανισμούς, όπως είναι η ΑΗΚ.

«Αυτός είναι ο κύριος λόγος που σε μια μερίδα των πολιτών η ιδέα της ιδιωτικοποίησης, σε φιλοσοφικό επίπεδο, βρίσκει κάποιαν απήχηση», τόνισε, προσθέτοντας ότι η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος στην Κύπρο συγκριτικά με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης «είναι σχετικά υψηλή» και πως η μείωσή της αποτελεί μιαν από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ΑΗΚ. Η υψηλή τιμή, διευκρίνισε, οφείλεται κυρίως στις υψηλές τιμές των καυσίμων (μαζούτ και ντίζελ), στην εποχικότητα και στην ημερήσια διακύμανση της ζήτησης, προσθέτοντας ότι η έλευση του φυσικού αερίου αναμένεται να αποτελέσει οικονομικότερη μορφή καυσίμου και να συμβάλει στη μείωση των τιμών.

Όχι στον κατακερματισμό
Ο κ. Θεοφάνους αναφέρθηκε στα παραδείγματα μεγάλων και ισχυρών ευρωπαϊκών οικονομιών της Ευρώπης, στις οποίες η ιδιωτικοποίηση δημόσιων εταιρειών τις τελευταίες δεκαετίες δεν έχει φέρει τα προβλεπόμενα αποτελέσματα. «Η Βρετανία αποτελεί ένα κλασικό παράδειγμα αποτυχίας της ιδιωτικοποίησης του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας», ανέφερε, και πρόσθεσε ότι στη Γερμανία αρκετοί δήμοι επαναφέρουν υπό την ιδιοκτησία τους τις τοπικές εταιρείες, προσδοκώντας σε κερδοφορία.

Μίλησε επίσης για σχετική οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εξαιρεί Κύπρο, Μάλτα και Λουξεμβούργο σε θέματα που αφορούν στο νομικό και ιδιοκτησιακό διαχωρισμό, κάτι που παρέβλεψαν οι εμπνευστές του μνημονίου για την Κύπρο. «Δεν είναι απαραίτητος ο κατακερματισμός και η πώληση της ΑΗΚ σε ιδιώτες, χάριν προσέλκυσης κεφαλαίων και επενδύσεων, αφού το Κράτος με την προώθηση της χρήσης των ΑΠΕ για την παραγωγή, ιδιαίτερα από φωτοβολταϊκά συστήματα και ηλιοθερμικά πάρκα, μπορεί να επιτύχει εισροή σημαντικών επενδυτικών κεφαλαίων στον τομέα της ενέργειας», τόνισε χαρακτηριστικά.

Η ευρωπαϊκή εμπειρία
Στη συνέχεια, ο κ. Θεοφάνους αναφέρθηκε σε δύο χαρακτηριστικά σενάρια κόστους/οφέλους: «Η εμπλοκή ιδιωτών επενδυτών είναι δυνατό να προκαλέσει σύγκρουση συμφερόντων, καθώς και αναταραχή στην ομαλή λειτουργία της ΑΗΚ ως ενιαίου-καθετοποιημένου οργανισμού. Θα χαθούν οι οικονομίες κλίμακας και στο τέλος αναπόφευκτα θα αυξηθούν οι τιμές». Επιπλέον, τόνισε ότι η εμπλοκή ιδιώτη θα συνοδευτεί από προτεραιότητα για αύξηση της κερδοφορίας, με συνεπακόλουθα τις ελλείψεις νέων επενδύσεων και καινοτομίας, παράλειψη συντήρησης υποδομών, έλλειψη ευαισθησίας προς το περιβάλλον και μειωμένο κοινωνικό έργο», προσθέτοντας ότι αυτό υποδεικνύουν ως επί το πλείστον οι μέχρι τώρα εμπειρίες στο ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Οι ενεργειακές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και η αξιοποίηση του φυσικού αερίου αποτελούν σημαντικούς λόγους για τους οποίους η ΑΗΚ πρέπει να παραμείνει δημόσιος οργανισμός. Η Κυβέρνηση πρέπει να περιμένει και να δει τις εξελίξεις μέχρι να αξιολογήσει καλύτερα τις ευρύτερες ενεργειακές προκλήσεις», κατέληξε. Αναφερόμενος στον ρόλο της ΑΗΚ, ο κ. Θεοφάνους επισήμανε ότι, μέχρι σήμερα, η καθετοποιημένη ΑΗΚ «αναμφισβήτητα έχει επιτελέσει το έργο της για ασφαλή, ποικίλη και αειφόρο προμήθεια ενέργειας σε ανταγωνιστικές τιμές.

Συγκεχυμένη η ευρωπαϊκή νομοθεσία
Κατηγορηματικά αντίθετος στο ενδεχόμενο της ιδιωτικοποίησης της ΑΗΚ, στα πρότυπα του βρετανικού μοντέλου, εμφανίστηκε ο Βρετανός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γκρήνουϊτς, ειδικός σε θέματα ενεργειακής πολιτικής, Στηβ Τόμας. Όπως επισήμανε, στην Ευρώπη κυριαρχούν έξι μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες όμως αντιμετωπίζουν τεράστια οικονομικά και δομικά προβλήματα, εκτιμώντας ότι καμιά εταιρεία δεν πρόκειται να ενδιαφερθεί για την αγορά της ΑΗΚ, όταν η ίδια αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Πρόσθεσε επίσης ότι η ευρωπαϊκή νομοθεσία που διέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε κάποια σημεία είναι θολή, χαρακτηρίζοντάς τη «συγκεχυμένη».

Άλλα λένε κι άλλα κάνουν
Αναφερόμενος στις μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας, ο κ. Τόμας ανέφερε ότι πολλές από αυτές επιχειρούν με διαφημιστικές καμπάνιες να προσελκύσουν πελάτες, αλλά, σε πολλές περιπτώσεις, η πραγματικότητα δεν ανταποκρίνεται στις υποσχέσεις που δίνουν στους καταναλωτές. «Η πιο πετυχημένη αγορά ενέργειας στην Ευρώπη βρίσκεται στις σκανδιναβικές χώρες (Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία, Δανία ), όπου κυριαρχεί ο δημόσιος τομέας. Γιατί; Επειδή οι δημόσιες επιχειρήσεις φαίνεται πως πείθουν περισσότερο τους καταναλωτές με τα επιχειρήματά τους, παρά οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, και γιατί η αγορά σε αυτή την περιοχή βασίζεται στην υδροηλεκτρική ενέργεια», τόνισε.

Τέλος, ο Βρετανός καθηγητής ανέλυσε λεπτομερώς το τι μπορεί να συμβεί σε μια ελεύθερη αγορά ενέργειας. Όπως υπογράμμισε, στην Κύπρο μια αγορά μόνο με ιδιωτικές εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας δεν μπορεί να εφαρμοστεί, γιατί η αγορά είναι πολύ μικρή, αποκαλώντας την προσπάθεια να πάρει κανείς ως παράδειγμα την ενεργειακή πολιτική στη Βρετανία ως ατυχή. «Έχει αποτύχει πλήρως, έχει προκαλέσει μεγάλη δυσφορία στους πολίτες και είναι αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης», συμπλήρωσε ο κ. Τόμας. Σχετικά με την Κύπρο, εξέφρασε την άποψη πως η ιδιωτικοποίηση μπορεί να έχει μια πρόσκαιρη θετική επίπτωση όσον αφορά στη μείωση των τιμών, σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, ωστόσο, θα προκαλέσει αύξηση στις τιμές και απολύσεις στο εργατικό δυναμικό. «Κάντε μια σωστή οικονομική ανάλυση για να γλυτώσετε χρόνο και χρήματα», ήταν η συμβουλή του.