«Στο μεταξύ, 3.500 μίλια μακριά από το Ιράν…»

Κίνδυνο πολεμικής σύρραξης με συμμετοχή των ΗΠΑ βλέπει το Time στα αμφιλεγόμενα νησιά Σενκάκου/Ντιαογιού.

Η είδηση​​ μια ευπρόσδεκτης, αν και προσωρινής, διπλωματικής επανάστασης μεταξύ της διεθνούς κοινότητας και του Ιράν για τα πυρηνικά, την Κυριακή, επισκίασε μια πολύ πιο δυσοίωνη ανακοίνωση από την Κίνα. Το Πεκίνο κήρυξε μια «ζώνη αναγνώρισης αεράμυνας» το Σάββατο, πάνω από μια λωρίδα

της Ανατολικής Θάλασσας της Κίνας, όπου βρίσκονται νησιά που διοικούνται από την Ιαπωνία. Θα μπορούσε να ξεφύγει από τον έλεγχο πολύ πιο γρήγορα από τις ιρανικές συσκευές φυγοκέντρησης που ένα μεγάλο μέρος του κόσμου πιστεύει ότι χρησιμοποιεί η Τεχεράνη για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων. Τα οκτώ άγονα νησιά – δύο εκ των οποίων βρίσκονται υπό τον έλεγχο του στρατού των ΗΠΑ – ονομάζονται νησιά Σενκάκου (στην Ιαπωνία) και νησιά Ντιαογιού (στην Κίνα).

Ενώ οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι δεν παίρνουν θέση σε αυτό που ο υπουργός Τζον Κέρι αποκάλεσε «απόλυτη εθνική κυριαρχία» των νησιών, ο υπουργός Άμυνας Τσακ Χέιγκελ είπε λίγο μετά την ανακοίνωση της Κίνας ότι αντιπροσωπεύει μια «αποσταθεροποιητική προσπάθεια να αλλάξει το status quo στην περιοχή». Έκανε σαφές ότι οι ΗΠΑ θα προχωρούσανε σε πόλεμο μαζί με την Ιαπωνία για τη διατήρηση του αμφιλεγόμενου ελέγχου των νησιών από το Τόκιο, όπως είπε τον περασμένο μήνα από την ιαπωνική πρωτεύουσα. «Από τη στιγμή που βρίσκονται υπό τον διοικητικό έλεγχο της Ιαπωνίας», δήλωσε ο Χέιγκελ στις 3 Οκτωβρίου «εμπίπτουν στις υποχρεώσεις της Συνθήκης των Ηνωμένων Πολιτειών με την Ιαπωνία.

Η Κίνα έχει δηλώσει ότι από τις 23 Νοεμβρίου οι στρατιωτικές δυνάμεις της θα λάβουν «αμυντικά μέτρα έκτακτης ανάγκης», αν αεροσκάφη εισέλθουν στη ζώνη χωρίς να αναφέρουν τα σχέδια πτήσης τους ή δεν έχουν κάποια σχέση με την Κίνα. Ενώ το Πεκίνο δεν διευκρίνισε τα μέτρα που μπορεί να λάβει, απέστειλε στη ζώνη την ίδια ημέρα ένα ζεύγος αναγνωριστικών αεροσκαφών, που υποστηρίζονταν από μαχητικά αεροσκάφη, είπε το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. (Η Ιαπωνία έστειλε ένα ζεύγος μαχητικών F – 15 σε απάντηση. Τα κινεζικά κατασκοπευτικά αεροπλάνα απέφυγαν την αντιπαράθεση επιστρέφοντας σύντομα, σύμφωνα με αξιωματούχους στο Τόκιο).

Αλλά με τις δύο πλευρές να στέλνουν πολεμικά αεροσκάφη και πολεμικά πλοία προς τα νησιά σε ένα όλο και πιο πολεμοχαρές παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι, ένα λάθος, σκόπιμο ή μη, θα μπορούσε να ξεκινήσει έναν πόλεμο, φοβούνται αξιωματούχοι του Πενταγώνου. Ο στρατηγός Herbert Carlisle, επικεφαλής της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ στον Ειρηνικό, προειδοποίησε πρόσφατα ότι «η ολοένα και πιο επιθετική προσέγγιση» της Κίνας στα νησιά διατρέχει «τον κίνδυνο δημιουργίας ενός πιθανού λανθασμένου υπολογισμού».

Η διαφορά είναι μέρος της αυξομείωσης της περιφερειακής δύναμης σε μια τεταμένη γωνιά του κόσμου, όπου η Κίνα, η Ιαπωνία και η Ταϊβάν έχουν αξιώσεις στα νησιά. Παρότι είναι ακατοίκητα, τα περιβάλλοντα ύδατα των νησιών είναι πλούσια σε ψάρια, φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Οι εντάσεις έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια σχετικά με τις συγκρουόμενες απαιτήσεις για τα νησιά και πυροδοτήθηκαν πέρυσι, όταν η Ιαπωνία αγόρασε τρία από τα νησάκια από μια ιαπωνική οικογένεια. Το Πεκίνο ισχυρίζεται ότι η Ιαπωνία έκλεψε τα νησιά από την Κίνα το 1895, ενώ η Ιαπωνία λέει ότι δεν τα διεκδικούσε κανένα έθνος όταν τα πήρε. Οι εθνικιστές σε κάθε χώρα επιμένουν ότι τους ανήκουν.

«Λαμβάνοντας υπόψη την ιστορική έχθρα μεταξύ της Κίνας και της Ιαπωνίας και το ισχυρό εθνικιστικό συναίσθημα και στις δύο πλευρές σχετικά με την κυριαρχία των νησιών, η διαμάχη για τα νησιά Σενκάκου είναι ιδιαίτερα έντονη», ανέφερε έκθεση που εκδόθηκε την περασμένη Τετάρτη από την Επιτροπή Οικονομικής και Αξιολόγησης Ασφάλειας ΗΠΑ- Κίνας, μια ομάδα μελέτης που δημιουργήθηκε από το Κογκρέσο των ΗΠΑ το 2000. «Οι εντάσεις υποβόσκουν καθόλη τη διάρκεια του 2013, καθώς και οι δύο πλευρές ενίσχυσαν την ναυτική και ναυτιλιακή παρουσία επιβολής του νόμου στα αμφισβητούμενα ύδατα για να υπερασπιστούν τις απαιτήσεις τους».
Μεταξύ του 1945 και του ’72, οι ΗΠΑ εξουσίαζαν τα νησιά και μέχρι σήμερα ο αμερικανικός στρατός ελέγχει δύο από αυτά –το Kuba και το Taisho. Οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν το Kuba για ασκήσεις βομβαρδισμών μέχρι το 1978. Η συμφωνία για το καθεστώς των δυνάμεων ανάμεσα στο Τόκιο και την Ουάσιγκτον λέει ότι «οι εγκαταστάσεις και οι εκτάσεις που χρησιμοποιούνται από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ θα πρέπει να επιστραφούν στην Ιαπωνία όταν δεν είναι πλέον αναγκαίες για τους σκοπούς της παρούσας συμφωνίας». Ωστόσο, το ζεύγος των νησιών παραμένει υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ 35 χρόνια μετά τον τελευταίο βομβαρδισμό των ΗΠΑ εκεί.

Στην πραγματικότητα, οι Ιάπωνες πολίτες δεν μπορούν να πάνε σε κανένα από αυτά τα νησιά χωρίς πρώτα να πάρουν άδεια από τον στρατό των ΗΠΑ, είπε ο Akira Kato, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Obirin του Τόκιο, σε μια έκθεση τον Απρίλιο του Κέντρου Ανατολής-Δύσης Center στην Ουάσιγκτον. «Η διαφορά στα Σενκάκου είναι ένα μέρος της πάλης για εξουσία μεταξύ της υπάρχουσας υπερδύναμης – των ΗΠΑ- και της ανερχόμενης επαναστατικής εξουσίας -της Κίνας», αναφέρει η μελέτη.

«Όπως έκανε η στρατιωτική Ιαπωνία κατά το παρελθόν, η δικτατορική Κίνα τώρα αμφισβητεί την υπάρχουσα παγκόσμια τάξη που δημιουργήθηκε και προστατεύεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Κίνα αρχίζει να ελέγχει εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν την ικανότητα να διατηρήσουν την σημερινή παγκόσμια τάξη, δοκιμάζοντας την αποφασιστικότητα των ΗΠΑ σε περιφερειακές διενέξεις, συμπεριλαμβανομένων και των νήσων Σενκάκου».
Τα ερημωμένα νησιά των 6.880 τ.μ. μοιάζουν πλέον με τον επικρουστήρα στη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στην Ασία.

time.com