Πως οι λανθασμένοι υπολογισμοί ώθησαν την Ουκρανία και τη Ρωσία σε πόλεμο

Είναι μια άβολη αλήθεια για τη Ρωσία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αλλά πρέπει να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους: η Ρωσία και η Ουκρανία έχουν εμπλακεί σε έναν πόλεμο μεταξύ κυρίαρχων κρατών, ακόμη και αν η κυβέρνηση του Κιέβου είναι η μόνη που δεν θέλει να το αναγνωρίσει. Υπάρχουν ενδείξεις για την άμεση ανάμειξη της Μόσχας στην Ουκρανία,

όπως οι χερσαίες δυνάμεις, οι βομβαρδισμοί και η παροχή προηγμένων οπλικών συστημάτων. Ένας αυτονομιστής ηγέτης ισχυρίστηκε ότι περίπου 4.000 Ρώσοι πολίτες έχουν πολεμήσει στο έδαφος της Ουκρανίας. Η Μόσχα έχει ανοίξει ένα νέο μέτωπο στο Νότο. Το συμπέρασμα; Οι ενέργειες της Ρωσίας αποτελούν εισβολή.

Αλλά η Ρωσία και η Δύση ακόμα δεν αποκαλούν έτσι την κατάσταση. Η Μόσχα θέλει να διατηρήσει την απίθανη δυνατότητα άρνησης, ανεξάρτητα από τα γεγονότα επί του εδάφους. Στην ομιλία του την Πέμπτη, ο Μπαράκ Ομπάμα αναγνώρισε ότι η Ρωσία ήταν «υπεύθυνη», αλλά ο πρόεδρος των ΗΠΑ χαρακτήρισε τα πρόσφατα γεγονότα τίποτα περισσότερο από μια «συνέχεια των όσων βλέπουμε εδώ και μήνες». Οι ΗΠΑ και η ΕΕ θεωρούν ότι «η λέξη από ‘ει’» θα απαιτούσε μια απότομη επιτάχυνση στην απάντησή τους. Έτσι έχουν κολλήσει με έναν ευφημισμό: «επιδρομή». Η Δύση δεν μπορεί να συνεχίσει αυτό το τροπάριο για πολύ ακόμα.

Εξίσου σαφές είναι το πόσο λίγο ήθελαν όλοι αυτόν τον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένης και της Ουκρανίας. Δεν είναι το επιθυμητό αποτέλεσμα κανενός και είναι ένα βήμα που όλοι προσπαθούσαν να αποφύγουν. Αλλά οι μεγάλοι πόλεμοι συνήθως προέρχονται από εσφαλμένους υπολογισμούς και αντικρουόμενες εγχώριες πιέσεις. Και υπήρχαν πολλά τέτοια, από όλες τις πλευρές.

Η Ρωσία πίστευε ότι είχε επαρκή υποστήριξη στο έδαφος στη νοτιοανατολική Ουκρανία, ώστε να μπορεί να κρατήσει την περιοχή αποσταθεροποιημένη με ελάχιστη βοήθεια. Θεωρούσε ότι το Κίεβο θα αντιμετώπιζε την κατάσταση με τον ίδιο τρόπο και θα υποχωρούσε και ότι δεν θα αντεπιτίθενταν στους αυτονομιστές. Η Ρωσία υπολόγισε σωστά και στα δύο μέτωπα. Η ουκρανική στρατιωτική επίθεση στο Ντόνετσκ και το Λουγκάνσκ ήταν αρκετά ισχυρή και η Ρωσία έπρεπε να ενισχύσει την υποστήριξή της μόνο για να διατηρήσει τη θέση της. Η Μόσχα δεν μπορούσε να αφήσει τους αυτονομιστές να χάσουν και αυτό σημαίνει ότι κλιμάκωσε την συμμετοχή της.

Οι ΗΠΑ και η ΕΕ υπολόγισαν λάθος πιστεύοντας ότι θα μπορούσαν να κάνουν την Ρωσία να υποχωρήσει γρήγορα, επιβάλλοντας κυρώσεις. Η Ουκρανία είναι το πιο σημαντικό συμφέρον εξωτερικής πολιτικής που έχει η Μόσχα. Το ποσοστό έγκρισης του Βλαντιμίρ Πούτιν είναι στο 84 τοις εκατό και ο ρωσικός λαός υποστηρίζει την πολιτική του προέδρου στην Ουκρανία μέχρι σήμερα. Για τη Δύση, η Ουκρανία δεν είναι ούτε σύμμαχος στο ΝΑΤΟ ούτε έχει ιδιαίτερα κρίσιμο ενδιαφέρον. Οι κυρώσεις έχουν προκαλέσει πραγματική πίεση στην ρωσική οικονομία, αλλά ποτέ δεν πρόκειται να αλλάξουν τη συμπεριφορά του Πούτιν προς την Ουκρανία.

Η ουκρανική κυβέρνηση έκανε το χειρότερο λάθος υπολογισμού από όλους. Ίσως το Κίεβο να πίστευε ότι θα μπορούσε να υπερισχύσει των αυτονομιστών και ότι η Ρωσία δεν θα παρέμβει για να τους στηρίξει. Ίσως η Ουκρανία σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να αναγκάσει τη δύση να παρέχει ουσιαστική άμεση στρατιωτική βοήθεια, όταν η Ρωσία ανέβασε τον πήχη. Είτε έτσι είτε αλλιώς, το Κίεβο έκρινε απολύτως λάθος.

Τι θα γίνει στο μέλλον, λοιπόν; Όταν η Δύση αναγνωρίσει επιτέλους ότι η Ρωσία έχει εισβάλει στην Ουκρανία, θα οδηγηθεί σε βαθμιαία μεγαλύτερες κυρώσεις, με βάση της στρατηγική της στο Ιράν. Οι ΗΠΑ θα πιέσουν σκληρότερα από ό, τι η ΕΕ, καθώς οι ηγέτες των 28 κρατών-μελών θα δυσκολευτούν περισσότερο να διατηρήσουν ένα ενιαίο μέτωπο. Εξάλλου, πολλοί Ευρωπαίοι ήταν εξ αρχής ιδιαίτερα δύσπιστοι για τις ρωσικές κυρώσεις και στο βαθμό που ο σκοπός των κυρώσεων ήταν να αποτραπεί η εισβολή έχουν σαφώς αποτύχει.

Θα δούμε μια ευρύτερη ανταπόκριση του ΝΑΤΟ, με την πιο ανοικτή υποστήριξη στη μόνιμη βάση των στρατευμάτων στις χώρες της Βαλτικής και την Πολωνία. Η Γερμανία αντιτάχθηκε σε αυτό το βήμα, διότι θα παραβίαζε μια συμφωνία ΝΑΤΟ-Ρωσίας για την ανάπτυξη στρατευμάτων. Αλλά μια εισβολή στην Ουκρανία θα οδηγήσει τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ να υποστηρίξουν ότι είναι καιρός να τελειώσει, τουλάχιστον ανεπίσημα, αυτή η συμφωνία.

Οι Ουκρανοί δικαίως θα ρωτήσουν: «Πώς οποιαδήποτε από αυτές τις δυτικές αντιδράσεις θα βοηθήσουν την Ουκρανία;» Η απάντηση είναι: δεν θα τη βοηθήσουν πάρα πολύ. Οι κυρώσεις μπορεί να υπονομεύουν την ρωσική οικονομία για τα επόμενα χρόνια, αλλά η Ρωσία μπορεί να ξεπεράσει την Ουκρανία. Η οικονομία της Ουκρανίας είναι στο χείλος της κατάρρευσης και η προθυμία της Δύσης να την στηρίξει θα δοκιμαστεί. Η προτεραιότητα της Δύσης θα πρέπει να είναι η οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία και όχι η οικονομική τιμωρία στη Ρωσία.

Το πιο εύφλεκτο κομμάτι του παζλ είναι ο Πέτρο Ποροσένκο, ο οποίος εξακολουθεί να είναι παγιδευμένος και σε μια πολύ δύσκολη θέση: ο πρόεδρος της Ουκρανίας μπορεί να προχωρήσει ή μπορεί να υποχωρήσει. Αν κάνει πίσω και επιλέξει την κατάπαυση του πυρός, ο Ποροσένκο μπορεί να ξαναρχίσει τις διαπραγματεύσεις. Αν προχωρήσει, το Κίεβο θα μπορούσε τελικά να καταλήξει σε μια παγιωμένη σύγκρουση, η οποία σημαίνει την εκχώρηση σημαντικών κομματιών του ουκρανικού εδάφους στους αυτονομιστές και την ανάληψη της δημόσιας κατακραυγής που θα προκύψει.

Ωστόσο, οι εγχώριες πιέσεις μάλλον καταδικάζουν τον Ποροσένκο να προχωρήσει. Βλέπουμε ήδη διαδηλώσεις στο Κίεβο για μια πιο σκληρή γραμμή εναντίον των αυτονομιστών στα νοτιοανατολικά. Το να μην προχωρήσει - πόσο μάλλον να υποχωρήσει ή να επιλέξει κατάπαυση του πυρός - θα είναι μια απίστευτη επίθεση στους ψηφοφόρους του. Θα ήταν πολιτικά επιζήμιο να αλλάζει γνώμη στην πορεία προς τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές, που έχουν προγραμματιστεί για τις 26 Οκτωβρίου. Και ο Αρσένι Γιατσενιούκ, ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας, ανακοίνωσε ότι η χώρα του θα επιδιώξει να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ - ένας σίγουρος τρόπος για να απογοητεύσουν την Ρωσία, εξασφαλίζοντας περισσότερη βία.

Η σύγκρουση στην Ουκρανία είναι καταδικασμένη να κλιμακωθεί: το Κίεβο θα πιέσει σκληρότερα και η Ρωσία θα αντισταθμίσει με βαθύτερη εμπλοκή. Είναι μόνο θέμα χρόνου το να αναγνωρίσει η Δύση επίσημα ότι αυτή η «εισβολή» σημαίνει πόλεμο.

http://blogs.ft.com/the-a-list/2014/08/30/this-means-war-miscalculations-have-pushed-ukraine-and-russia-over-the-edge/

Διαβάστε περισσότερα