Πώς ο Πούτιν έκλεψε την παράσταση από τον Ομπάμα

Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν σημαίνει πολλά πράγματα για τον Πρόεδρο Ομπάμα: ένας εταίρος κατά καιρούς, εριστικός συχνότερα, οικοδεσπότης του φυγά Έντουαρντ Σνόουντεν και «το παιδί που βαριέται στα πίσω θρανεία της τάξης» που προσφέρει τόσο λίγα για τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης, ώστε ο Ομπάμα ακύρωσε τα σχέδια να έχουν μια συνάντηση κορυφής στη Μόσχα την περασμένη εβδομάδα. Όμως ξαφνικά ο Πούτιν έχει επισκιάσει τον Ομπάμα,

Ο Πούτιν προσφέρει μια δυναμική, παρότι εξαιρετικά αβέβαιη εναλλακτική λύση σε ό,τι έχει επικριθεί έντονα ως αμερικανικός μιλιταρισμός και επαναβεβαίωσε τα ρωσικά συμφέροντα σε μια περιοχή όπου είχε περιθωριοποιηθεί μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Παρότι οι συνθήκες θα μπορούσαν να αλλάξουν και πάλι, ο Πούτιν φαίνεται να έχει επιτύχει πολλούς στόχους, κυρίως εις βάρος της Ουάσιγκτον. Έχει δώσει μια διπλωματική σανίδα σωτηρίας στον επί χρόνια σύμμαχό του πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ – Άσαντ, ο οποίος πριν από λίγο καιρό φάνηκε να κινδυνεύει να χάσει την εξουσία και του οποίου την παραίτηση ο πόεδρος Ομπάμα ζήτησε δύο φορές. Σταμάτησε τον Ομπάμα από το να προσφύγει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου η Ρωσία έχει το δικαίωμα βέτο, ώστε να διεκδικήσει τις αμερικανικές προτεραιότητες μονομερώς.
Γενικότερα, η Ρωσία έχει γίνει, τουλάχιστον προς το παρόν, απαραίτητη για τον περιορισμό της σύγκρουσης στη Συρία, στην οποία σύμφωνα με τον Πούτιν, μία κακή διαχείριση θα μπορούσε να προκαλέσει ισλαμική αναταραχή στην περιοχή, ακόμα και στις ανήσυχες μουσουλμανικές περιοχές της Ρωσίας. Έχει παγιδεύσει τον Ομπάμα να φέρεται στη Μόσχα ως ένα σημαντικό εταίρο για ένα μεγάλο μέρος του επόμενου έτους, αν οι εκτιμήσεις του Πενταγώνου για τον χρόνο που θα χρειαστεί για να εξασφαλίσει τα αποθέματα χημικών όπλων της Συρίας είναι ακριβείς. «Ο Πούτιν είχε πιθανώς την καλύτερη του μέρα ως πρόεδρος χθες», σχολίασε ο Ian Bremmer, πρόεδρος της Eurasia Group, «και υποψιάζομαι ότι το απολαμβάνει αυτή τη στιγμή».
Σε ένα άρθρο γνώμη στην εφημερίδα The New York Times που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, ο Πούτιν παρουσίασε μια ισχυρή πρόκληση στο όραμα του Ομπάμα για το πώς να αντιμετωπίσει την κρίση, υποστηρίζοντας ότι μια στρατιωτική επέμβαση θα διακινδύνευε να «επεκτείνει τη σύγκρουση πέρα από τα σύνορα της Συρίας» και θα παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, υπονομεύοντας την μεταπολεμική σταθερότητα. «Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι η στρατιωτική επέμβαση σε εσωτερικές συγκρούσεις σε χώρες του εξωτερικού έχει γίνει κοινός τόπος για τις Ηνωμένες Πολιτείες» έγραψε ο Πούτιν. «Είναι προς το μακροπρόθεσμο συμφέρον της Αμερικής; Αμφιβάλλω».

Όταν ο Πούτιν επέστρεψε στην προεδρία πριν από ένα χρόνο, κινήθηκε επιθετικά για να εξαλείψει ένα αυξανόμενο κίνημα διαμαρτυρίας και να καταστείλει τις αντίθετες και ανεξάρτητες φωνές. Ενίσχυσε τη θέση του στο εσωτερικό, αλλά, καθώς η κυβέρνησή του προώθησε τον εθνικισμό με μια εχθρική πλευρά, πέρασε τη νομοθεσία ενάντια στους γκέι, κλείδωσε τους παράνομους μετανάστες σε στρατόπεδο της πόλης, συνέχισε να δίνει όπλα στη συριακή κυβέρνηση και τελικά πρόσφερε καταφύγιο στον Σνόουντεν, ο Πούτιν φαινόταν όλο και περισσότερο στη Δύση ως ένας ισχυρογνώμων, εκτός πραγματικότητας σύγχρονος τσάρος.
Τώρα, ο ίδιος φαίνεται να απολαμβάνει ένα ρόλο ως πολιτικός. Ο εκπρόσωπός του, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε σε συνέντευξή του ότι ο Ρώσος πρόεδρος δεν είχε την πρόθεση «να διεκδικήσει την κυριότητα της πρωτοβουλίας», αλλά ήθελε μόνο να προωθήσει μια πολιτική λύση για να αποτρέψει μια ευρύτερη στρατιωτική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή.
«Είναι μόνο η αρχή του δρόμου» είπε ο Πεσκόφ, «αλλά είναι μια πολύ σημαντική αρχή». Για να ξεκινήσει, ο Πούτιν έστειλε τον υπουργό Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, στη Γενεύη την Πέμπτη για να συναντηθεί με την υπουργό Εξωτερικών Τζον Κέρι, με την ελπίδα να διευθετήσουν τις μυριάδες υπολογιστικές λεπτομέρειες του να θέσουν ένα εκτεταμένο δίκτυο χημικών εγκαταστάσεων υπό διεθνή έλεγχο, εν μέσω ενός θανάσιμου εμφυλίου πολέμου.
Ακόμη και αυτό το βήμα ήταν μια άλλη ένδειξη του πόσο πολύ οι συνθήκες έχουν αλλάξει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Μόλις πριν από μία εβδομάδα, ο Πούτιν κατηγόρησε τον Κέρι ότι λέει ψέματα στο Κογκρέσο σχετικά με την παρουσία των στρατιωτικών οργανώσεων που συμμάχησαν με την Αλ Κάιντα στη Συρία. «Λέει ψέματα», είπε σε ομιλία που μεταδόθηκε τηλεοπτικά. «Και ξέρει ότι είναι ψέματα. Είναι λυπηρό». Την Τετάρτη, όταν η Ρωσία υπέβαλε ένα πακέτο προτάσεων στους Αμερικανούς και άλλους πριν από τη συνάντηση στη Γενεύη, ο Πεσκόφ άδραξε και πάλι την ευκαιρία να προσπαθήσει να παρουσιάσει τη Ρωσία ως ειρηνοποιό της πολεμοχαρούς Αμερικής. Ο Πεσκόφ αρνήθηκε να δημοσιεύσει λεπτομέρειες του σχεδίου, εκτός από το να πει ότι ο πιο σημαντικός όρος της Ρωσίας ήταν η προθυμία της Συρίας να εγκαταλείψει τα όπλα της που θα μπορούσε να εξεταστεί μόνο εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες απέφευγαν τα αντίποινα με τα οποία απείλησε ο Ομπάμα. «Κάθε επίθεση θα καταστήσει αδύνατη αυτή την πρωτοβουλία» είπε ο Πεσκόφ. Από την έναρξη του πολέμου πριν από δυόμισι χρόνια, η Ρωσία υπήρξε ο ισχυρότερος υποστηρικτής της Συρίας, κάνοντας κατ ‘επανάληψη χρήση του βέτο της για να εμποδίσει οποιαδήποτε ουσιαστική δράση στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Ενώ η Ρωσία έχει δεσμούς με τη χώρα, που χρονολογούνται από τη σοβιετική εποχή, συμπεριλαμβανομένης και της μοναδικής ναυτικής βάσης που έμεινε εκτός από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, ο πρωταρχικός στόχος του Πούτιν δεν είναι τόσο να διατηρήσει την κυβέρνηση Άσαντ – παρά τις πωλήσεις όπλων που αντιπροσωπεύουν δισεκατομμύρια δολάρια – όσο να ματαιώσει αυτό που θεωρεί ότι είναι ανεξέλεγκτη αμερικανική δύναμη που ανατρέπει τις κυβερνήσεις με τις οποίες διαφωνεί.

Η υπεράσπιση της Συρίας από τον Πούτιν, συμπεριλαμβανομένωντων συνεχών ισχυρισμών ότι οι αντάρτες, και όχι οι κυβερνητικές δυνάμεις, χρησιμοποίησαν χημικά όπλα, τον έκανε κατά καιρούς να φαίνεται αποφασισμένος να αντιτίθενται στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανεξάρτητα από τυχόν αντίθετα πραγματικά περιστατικά ή αποδεικτικά στοιχεία. Η Ρωσία έχει εδώ και καιρό την υποστήριξη της Κίνας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, αλλά ο Πούτιν είχε κερδίσει την υποστήριξη για τη θέση του, αξιοποιώντας τις διαφορές που εμφανίστηκαν μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων του. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αφού το Κοινοβούλιο της Βρετανίας αρνήθηκε να εγκρίνει στρατιωτική δράση, ένα βήμα που ο Πούτιν περιγράφει ως ώριμο. Επίσης, εξέφρασε πονηρά την ενθάρρυνσή του όταν οι ηγέτες του Κοινοβουλίου της Ρωσίας πρότειναν να πάνε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να πιέσουν το Κογκρέσο να ψηφίσει κατά της άδειας που ζήτησε ο Ομπάμα – κάτι που ο ίδιος θα χλευάζε ως απαράδεκτη παρέμβαση.
Η απτή εχθρότητα του Πούτιν σε αυτό που θεωρεί ως υπερβολική επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών σε όλο τον κόσμο εξηγεί μεγάλο μέρος του αντι- αμερικανικού συναισθήματος που ο ίδιος και οι υποστηρικτές του έχουν τροφοδοτήσει, απ’ όταν επέστρεψε ως πρόεδρος πέρυσι έπειτα από τέσσερα χρόνια ως πρωθυπουργός υπό τον χρισμένο διάδοχό του, Ντμίτρι Μεντβέντεφ. Ήταν υπό τον Μεντβέντεφ όταν η Ρωσία απείχε από την ψηφοφορία του Συμβουλίου Ασφαλείας να εγκρίνει την επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Λιβύη, που ανέτρεψε τελικά τον δικτάτορα της χώρας, συνταγματάρχη Μουαμάρ ελ Καντάφι. Ο Πούτιν έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα επαναλάβει αυτό που οι περισσότεροι εδώ θεωρούν ένα λάθος, που εξαπέλυσε ένα κύμα εξτρεμισμού το οποίο έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρη την περιοχή.

Προς το παρόν, ο Πούτιν κατάφερε να επαναφέρει τη διεθνή συζήτηση για τη Συρία στο Συμβούλιο Ασφαλείας, όπου το βέτο της Ρωσίας δίνει φωνή σε κάθε διεθνή αντίδραση. Με τις σχέσεις της Ρωσίας με την όλο και πιο πιεσμένη οικονομικά και πολιτικά Ευρώπη, το Συμβούλιο Ασφαλείας δίνει στη Ρωσία μια φωνή στη διαμόρφωση της γεωπολιτικής. Την ίδια στιγμή, ο Πούτιν ρισκάρει να χρειαστεί και πάλι η Ρωσίας να ασκήσει βέτο σε οποιοδήποτε ψήφισμα ασφαλείας που θα στηρίξει το διεθνή έλεγχο των όπλων της Συρίας με την απειλή βίας, όπως πρότεινε η Γαλλία.
Δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένου του ελέγχου του Κρεμλίνου στα περισσότερα μέσα ενημέρωσης, ότι το τέχνασμα του Πούτιν έχαιρε ευρείας αποδοχής. «Ο Ρώσος πρόεδρος έχει γίνει ήρωας στον κόσμο αυτές τις μέρες», ανέφερε το δελτίο ειδήσεων του NTV ξεκινώνας την Τετάρτη το βράδυ, προτού επισημάνει ότι ο Πούτιν θα πρέπει να προταθεί για το Βραβείο Νόμπελ αν αποτρέψει την αμερικανική επίθεση.
Υπήρξε, επίσης, ικανοποίηση ότι ήταν ο Πούτιν, ο οποίος έδωσε στον Αμερικανό πρόεδρο, που σαφώς δεν εμπιστεύεται, μια διέξοδο από μια πολιτική και διπλωματική κρίση που ο ίδιος δημιούργησε. Ο Αλεξέο Πουσκόφ, πρόεδρος της Κάτω Βουλής των εξωτερικών υποθέσεων του Κοινοβουλίου, έγραψε στο Twitter ότι ο Ομπάμα θα πρέπει να αρπάξει με ευγνωμοσύνη την πρόταση της Ρωσίας και με «τα δυο του χέρια». «Του δίνει την ευκαιρία να μην κάνει άλλο πόλεμο, να μην χάσει στο Κογκρέσο και να μην γίνει ένας δεύτερος Μπους» είπε.

http://www.nytimes.com/2013/09/12/world/europe/as-obama-pauses-action-putin-takes-center-stage.html?hp&_r=0&pagewanted=print