Πέντε πιθανά σενάρια για την Ουκρανία

Η ουκρανική κυβέρνηση χρησιμοποιεί βία

Η Ουκρανία πραγματοποιεί την απειλή της και χρησιμοποιεί τον στρατό εναντίον των φιλορόσων ακτιβιστών που έχουν καταλάβει κυβερνητικά κτίρια στο ανατολικό τμήμα της χώρας. Ο κίνδυνος είναι ότι αν κινηθούν εναντίον τους θα προκαλέσουν βία μεγάλης κλίμακας και - όπως έχει προειδοποιήσει η Ρωσία- ακόμη και εμφύλιο πόλεμο. Πολλοί στην ανατολική Ουκρανία ήδη αντιπαθούν την προσωρινή κυβέρνηση στο Κίεβο, που αντικατέστησε τον πρώην πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς,

ακόμη και αν δεν είναι αυτονομιστές ή δεν συμμετέχουν ενεργά στο κίνημα διαμαρτυρίας. Μεγάλης κλίμακας μάχες θα μπορούσαν να αναγκάσουν τις ουκρανικές αρχές να αναστείλουν το σύνταγμα και να καθυστερήσουν τις προεδρικές εκλογές του επόμενου μήνα - ένα δυνητικά σημαντικό ορόσημο. Θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει την άμεση παρέμβαση της Ρωσίας. «Έχουν μπει στον πειρασμό να χρησιμοποιήσουν βία κατά των επιτιθεμένων», προειδοποίησε ο αναλυτής του Κιέβου Mykola Riabchuk , «αλλά πρέπει επίσης να είναι προσεκτικοί ώστε να μην δώσουν μια δικαιολογία για μια ρωσική παρέμβαση».

Η Ρωσία παρεμβαίνει άμεσα

Αφού προσάρτησε αποτελεσματικά την Κριμαία τον περασμένο μήνα, η Ρωσία έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν έχει καμία πρόθεση να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία. Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δεν θα ήθελε να διακινδυνεύσει την έναρξη ενός πολέμου. Παρόλα αυτά, η Δούμα τον έχει εξουσιοδοτήσει να παρέμβει στρατιωτικά σε περίπτωση που απειληθούν τα συμφέροντα της Μόσχας και ο Πούτιν υποστηρίζει ότι αυτά περιλαμβάνουν τους ρωσόφωνους της Ουκρανίας - αν και η συντριπτική πλειοψηφία είναι ουκρανικής εθνότητας. Θα μπορούσε να αντιδράσει σε μία κατασκευασμένη «έκκληση για βοήθεια» από τους φιλορώσους «συμπατριώτες», τους υποστηρικτές αυτού που ο ίδιος αποκαλεί «ομοσπονδιοποίηση». Αλλά μια πλήρως ανεπτυγμένη εισβολή θα είναι προβληματική: οι ουκρανικές δυνάμεις θα είναι σε καλύτερη θέση να αντισταθούν στην Ρωσία στην ηπειρωτική Ουκρανία από ό,τι στην Κριμαία, όπου οι ρωσικές μονάδες είχαν ήδη σταθμεύσει. Η υποστήριξη στις ρωσικές ενέργειες είναι επίσης πολύ ασθενέστερη στην Ουκρανία απ’ ότι στην Κριμαία. Συνολικά, η Μόσχα θέλει η Ουκρανία να παραμείνει αδύναμη και υπό την επιρροή της και θα προσπαθήσει να αποφύγει τις εκλογές που θα αναδείξουν έναν νέο πρόεδρο με ισχυρή εντολή που θα βοηθήσει στην επαναφορά της Ουκρανίας στην ομαλότητα. Οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν τονίσει την παρουσία 35.000-40.000 ρώσων στρατιωτών κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία που είναι εξοπλισμένοι με μαχητικά αεροσκάφη, άρματα μάχης, πυροβολικό και υλικοτεχνικές μονάδες υποστήριξης. Προς το παρόν όμως, η συμμετοχή της Ρωσίας φαίνεται πιο πιθανό να παραμείνει καλυμμένη.

ΗΠΑ και ΕΕ επιβάλουν αυστηρότερες κυρώσεις

Πολύ πιθανό. Η Ουάσιγκτον έχει καταστήσει σαφές ότι θα εντείνει τις κυρώσεις εναντίον της Μόσχας αν συνεχιστούν οι φιλορωσικές στρατιωτικές ενέργειες στην ανατολική Ουκρανία. Κυρώσεις στους τομείς της ενέργειας, των τραπεζών και των ορυχείων θα μπορεί να συζητηθούν. Η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας έχει παραδεχθεί μία καθαρή εκροή κεφαλαίων ύψους 63 δις δολαρίων κατά τους πρώτους τρεις μήνες του τρέχοντος έτους. Όσο και για το σύνολο του 2013, ο αποκλεισμός της Ρωσίας από την G8 ήταν ήδη ένα βαρύ πλήγμα για το κύρος της. «Η συμπεριφορά του Πούτιν δείχνει ότι πιστεύει πως οι ΗΠΑ και η ΕΕ δεν έχουν κανένα σχέδιο για τη σταθεροποίηση της Ουκρανίας, ούτε την όρεξη να τη διασώσουν οικονομικά», δήλωσε ο John Lough του Chatham House. «Επίσης, δεν φαίνεται να λαμβάνει σοβαρά υπόψη την απειλή των ισχυρών δυτικών οικονομικών κυρώσεων». Όμως, η ΕΕ παραμένει διαιρεμένη. Η Γερμανία εξαρτάται από τη Ρωσία για το φυσικό αέριο, η Γαλλία έχει αμυντικές συμβάσεις με τη χώρα και υπάρχουν μεγάλες ρωσικές επενδύσεις στον τομέα της χρηματοδότησης του Ηνωμένου Βασιλείου. Θα είναι πιο δύσκολο να ξεπεραστούν αυτές οι διαιρέσεις απουσία φανερής ρωσικής επέμβασης, παρά τη λιγότερο σαφή κατάσταση της συμμετοχής στο παρασκήνιο.
«Αν η Ρωσία μπορεί να καλυφθεί, θα είναι δύσκολο για τους Ευρωπαίους να ανταποκριθούν άμεσα σε αυτές τις εξελίξεις», αναφέρει δήλωση των στρατηγικών συμβουλευτικών υπηρεσιών Stratfor. «Εξάλλου, πώς θα επιβάλουν κυρώσεις για υποψίες υποστήριξης σε ρωσικές μυστικές ένοπλες ομάδες και ποιος θα θέλει να οδηγήσει αυτή την έρευνα;»

Το ΝΑΤΟ επεμβαίνει

Εξαιρετικά απίθανο. Η συμμαχία έχει επανειλημμένα εκφράσει την ανησυχία της για την κρίση στην Ουκρανία. Ο γενικός γραμματέας του, Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, το έχει αποκαλέσει «τη μεγαλύτερη πρόκληση για την ασφάλεια της Ευρώπης εδώ και μια γενιά» και προειδοποίησε για «σοβαρές συνέπειες» εάν η Ρωσία εισβάλει. Το ΝΑΤΟ πρέπει να σκληρύνει τη στάση του, ειδικά μετά την αποτυχία του να αποτρέψει την προσάρτηση της Κριμαίας και να καθησυχάσει τα ανατολικά μέλη του, ιδίως τα τρία κράτη της Βαλτικής, σχετικά με την ετοιμότητά του να τα υπερασπιστεί. Έχει σταματήσει κάθε συνεργασία με τη Ρωσία. Αλλά δεν υπάρχει καμία προοπτική το ΝΑΤΟ να αρχίσει σκόπιμα έναν πόλεμο.

Διπλωματικές επιλογές

Σε μία σύνθετη και ταχέως εξελισσόμενη κατάσταση, είναι δύσκολο να προβλέψουμε τι θα συμβεί στη συνέχεια. Στις τετραμερείς συνομιλίες που έχουν προγραμματιστεί για την Πέμπτη στη Γενεύη, για πρώτη φορά οι ηγέτες της Ρωσίας, της ΕΕ, των ΗΠΑ και της Ουκρανίας θα συναντηθούν. Η αυξανόμενη αναταραχή και αποσταθεροποίηση στην ανατολική Ουκρανία είναι πιθανό να ενισχύσει τη Μόσχα, καθώς πιέζει για μια πολιτική λύση που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντά της - και αυτά των φιλορωσικών ουκρανικών ομάδων που θέλουν ένα νέο σύνταγμα, δημιουργώντας ένα ομοσπονδιακό σύστημα διακυβέρνησης με μεγαλύτερη αυτονομία για τις περιφέρειες.

http://www.theguardian.com/world/2014/apr/14/ukraine-crisis-five-possible-scenarios

Διαβάστε περισσότερα