Πώς μπορεί ο Τραμπ να αναστρέψει την πρόοδο των ΗΠΑ στο Ιράκ;

του Χρήστου Τσαπακίδη

Ο 35χρονος Γιούσεφ (ο οποίος χρησιμοποιεί ψευδώνυμο για ευνόητους λόγους) άρχισε να συνεργάζεται με τις δυνάμεις του συνασπισμού των ΗΠΑ το 2004 στην πατρίδα του, το Ιράκ. Έχοντας εξασφαλίσει μετά από τρία χρόνια προσπαθειών μία ειδική βίζα που χορηγείται σε όσα άτομα βοήθησαν τις αμερικανικές δυνάμεις, ο Γιούσεφ πούλησε το σπίτι του και έκλεισε για αυτόν, τη γυναίκα του και τη δίχρονη κόρη τους αεροπορικά εισιτήρια

για τις ΗΠΑ, προκειμένου να κάνουν μία νέα αρχή. Το ταξίδι θα γινόταν τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου. Τελικά, δεν έγινε ποτέ. Ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε την Παρασκευή 27 Ιανουαρίου προεδρικό διάταγμα με το οποίο απαγορευόταν η είσοδος στις ΗΠΑ πολιτών από το Ιράκ και άλλες έξι μουσουλμανικές χώρες.

Πέρα από τη γενική κατακραυγή που προκάλεσε σε όλον τον κόσμο η συγκεκριμένη απόφαση, υπάρχουν και επιμέρους επιπτώσεις σε συγκεκριμένα αμερικανικά συμφέροντα. Μία από αυτές τις επιπτώσεις αφορούν στην πρόοδο που έχουν επιτύχει οι ΗΠΑ στο Ιράκ -και μάλιστα σε μία ιδιαίτερα ευαίσθητη περίοδο, δεδομένης της παρουσίας του Ισλαμικού Κράτους στη χώρα και στην εν εξελίξη μάχη της Μοσούλης-, όπως επισημαίνουν ο Τζον Άλεν και ο Μάικλ Ο' Χάνλον, υψηλόβαθμα στελέχη του Brookings Institution, ένα αμερικανικό think tank https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2017/02/02/dont-recklessly-reverse-americans-progress-in-iraq/.

Το προεδρικό διάταγμα αποτελεί μία άμεση πηγή προβληματισμού, ωστόσο το πρόβλημα είναι ευρύτερο και πιο βαθύ, όπως επισημαίνουν οι δύο ερευνητές. Κατ' αρχάς, ήδη από την προεκλογική καμπάνια του Τραμπ έχει καλλιεργηθεί ένα κλίμα ισλαμοφοβίας, το οποίο επιβαρύνεται με κινήσεις όπως η επιβολή απαγόρευσης εισόδου που αναφέραμε παραπάνω.

Δεύτερον, έχει αναζωπυρωθεί εκ νέου συζήτηση για το εάν οι ΗΠΑ έπρεπε να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τις πλούσιες σε πετρέλαιο περιοχές του Ιράκ. «Έπρεπε να κρατήσουμε το πετρέλαιο όταν αποσυρθήκαμε. Ξέρετε, είναι πολύ ενδιαφέρον, αν είχαμε πάρει εμείς το πετρέλαιο [υπό τον έλεγχό μας], δεν θα είχαμε το Ισλαμικό Κράτος, επειδή αυτό τροφοδοτείται από το πετρέλαιο. Από εκεί βρήκαν τα λεφτά», ανέφερε ο νεοεκλεγείς πρόεδρος στο ABC λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. «Η λεηλασία του ιρακινού πετρελαίου απλά είναι παράνομη υπό το διεθνές δίκαιο», υπενθυμίζουν οι Άλεν και Ο' Χάνλον, προσθέτοντας ότι οι Ιρακινοί έχουν εξοργιστεί με αυτή τη θέση και αρκετοί δηλώνουν ότι είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν τους εθνικούς πόρους.

Ως εκ τούτου, αν ο Τραμπ όντως σκοπεύει να κάνει κάτι τέτοιο, θα πρέπει να πολλαπλασιάσει τα αμερικανικά στρατεύματα στο Ιράκ, οδηγώντας σε πλήρη αποσταθεροποίηση της περιοχής και σε συσπείρωση των Ιρακινών (σουνιτών, σιιτών, αλλά και των Κούρδων) εναντίον των ΗΠΑ.

Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό βέβαια με την απαγόρευση εισόδου, ακόμα και με την απόφαση των ΗΠΑ να μεταφέρουν την πρεσβεία τους από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, θέτουν σε κίνδυνο την παρουσία 6 χιλιάδων Αμερικανών στρατιωτών που βοηθούν αυτή τη στιγμή τις ιρακινές ένοπλες δυνάμεις απέναντι στο Ισλαμικό Κράτος, συμπληρώνουν οι δύο ερευνητές.

Παράλληλα, αυτή η συμπεριφορά έχει επιπτώσεις στην εσωτερική πολιτική κατάσταση του Ιράκ, πλήττοντας τον πρωθυπουργό Χαϊντέρ αλ Αμπάντι και κλονίζοντας την κυβέρνησή του. Το διάδοχο σχήμα -στο οποίο θα κυριαρχεί το σιιτικό στοιχείο- θα μπορούσε να αποφασίσει ότι δεν χρειάζεται τη βοήθεια των ΗΠΑ για να εκριζώσει το Ισλαμικό Κράτος, στρεφόμενο στη Ρωσία και το (σιιτικό) Ιράν. Τέλος, το ίδιο το Ιράν θα μπορούσε να προκαλέσει αντίποινα για την απαγόρευση εισόδου χρησιμοποιώντας ακραίους σιίτες για να πλήξουν τους Αμερικανούς στο Ιράκ - μία υπόθεση των συγγραφέων που είναι μάλλον υπερβολική, καθώς η συμπεριφορά του Ιράν θα εξαρτηθεί από την ευρύτερη πολιτική των ΗΠΑ απέναντί του.

Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ προσπαθεί να αυξήσει την πίεση στο Ισλαμικό Κράτος, τα λόγια και οι πράξεις του δείχνουν σαν το Ιράκ και οι Ιρακινοί να μην έχουν θέση στον αγώνα εναντίον του συγκεκριμένου μορφώματος. «Τα χειρότερα πλήγματα που κινδυνεύουν να αποτρέψουν την ήττα του Ισλαμικού Κράτους έχουν δοθεί από τον ίδιο τον Τραμπ και θα μπορούσαν να οδηγήσουν στο τέλος της αποστολής των ΗΠΑ και της αμερικανικής επιρροής εκεί», καταλήγουν οι Άλεν και Ο' Χάνλον. Με λίγα λόγια, ο νέος πρόεδρος μπορεί να αποδειχτεί ο χειρότερος εχθρός των συμφερόντων των ΗΠΑ σε μία ιδιαίτερα σημαντική γεωπολιτικά περιοχή.