ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΑΛΑΦΟΥΖΟΥ: ΜΙΑ ΙΣΧΥΡΗ ΟΜΑΔΑ ΜΕ ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ

Οι ταξιδευτές λένε πως το ηλιοβασίλεμα της Οίας είναι το ομορφότερο στη Γη. Κάτω από αυτό το μαγευτικό παιχνίδισμα των χρωμάτων γεννήθηκε, το 1924, ο Αριστείδης Αλαφούζος, γόνος μιας κορυφαίας ναυτικής οικογένειας του χθες και δημιουργός μιας από τις πιο ισχυρές οικογένειες της Ελλάδας του σήμερα – και του αύριο.
Με δυο γιους στο πηδάλιο ενός πολυσύνθετου επιχειρηματικού κολοσσού απλωμένου από τη Ναυτιλία έως και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ο δαιμόνιος Σαντορινιός βλέπει τον δρόμο να είναι μακρύς για τη δυναστεία που έχτισε.

Ορφανός από πατέρα στα 17 του, ήταν αποφασισμένος –όπως λένε όσοι τον γνωρίζουν– να πετύχει σε ό,τι και αν καταγινόταν.
Τη χρονιά που ο Αριστείδης Αλαφούζος είδε για πρώτη φορά το φως του ήλιου, η οικογένειά του συμπλήρωνε 100 χρόνια ναυτιλιακής παράδοσης. Ο πρόγονός του, Νικόλαος Αλαφούζος, ήταν δημογέροντας, ενώ ο Αντώνιος Αλαφούζος, ο επονομαζόμενος Αριστείδης, διετέλεσε πρώτος δήμαρχος Οίας. Μέλη της οικογένειας εγκαταστάθηκαν στην Οδησσό της Ρωσίας και στην Αζοφική, όπου μετέφεραν εμπορεύματα της Σαντορίνης, αλλά και από το υπόλοιπο Αιγαίο, στη Μαύρη Θάλασσα.
Οι εποχές δεν ήταν χαρακτηρίζονταν πάντα από ευημερία. Υπήρξαν κρίσεις και από τα δώδεκα ιστιοφόρα της περιόδου 1870-1880 ο στόλος περιορίστηκε στα έξι έως το 1890, στα τέσσερα το 1905 και σε ένα το 1914. Πρώτος επένδυσε σε ατμόπλοιο ο Σπυρίδων Αλαφούζος, εγκατεστημένος αρχικά στη Ρωσία, ήλθε στον Πειραιά το 1922, όπου το 1928 παντρεύτηκε την κόρη της Καδιώς Σιγάλα.
Το 1925, η ισχυρή έκρηξη του ηφαιστείου ανάγκασε τον Αριστείδη και την οικογένειά του να φύγουν από το νησί και να εγκατασταθούν στον Πειραιά. Η δική του λάβα, αυτή της δημιουργίας και της αεικίνητης σκέψης, άρχισε να εκρήγνυται τις επόμενες δεκαετίες.

Το πρώτο πλοίο
Ενώ σπούδαζε πολιτικός μηχανικός, το 1965, προχώρησε –όχι βεβαίως απρόσμενα, μιας και η αλμύρα της θάλασσας πάντα πότιζε τα επιχειρηματικά του σχέδια– στην αγορά του πρώτου πλοίου, που του έδωσε το όνομα «Αγία Κυριακή», προς τιμή της μητέρας του. Η άνοδος ήταν αλματώδης και το ταλέντο του ώριμου πια επιχειρηματία, ο οποίος κρατιόταν περίτεχνα στην κορυφή, γέννησε εύκολα ισχυρές φιλίες, αλλά και ορκισμένες έχθρες. Συνδιαλεγόταν με άνεση με την πολιτική ελίτ της χώρας και σταδιακά «έχτισε» ένα αξιοζήλευτο κύκλο διασυνδέσεων.
Η ιστορία θα καταγράψει ότι ο κ. Αριστείδης Αλαφούζος είναι ο πρώτος Ελληνας εφοπλιστής που επεξέτεινε την επιχειρηματική του δραστηριότητα στον χώρο των ΜΜΕ. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, οι σχέσεις του Αριστείδη Αλαφούζου με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη ήταν πράγματι φιλικές εκείνη την εποχή και αυτό αποδεικνύεται, σχεδόν ανάγλυφα, από τη στήριξη που παρείχαν στη Νέα Δημοκρατία η «Καθημερινή» και ο «ΣΚΑΪ». Οι καλές σχέσεις έδειχναν να συνεχίζονται μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Κ. Μητσοτάκη τον Απρίλιο του 1990.
Υστερα ήρθε η ρήξη. Πριν, όμως, από αυτό, ο Αριστείδης Αλαφούζος είχε αρχίσει να ισχυροποιείται στον χώρο των ΜΜΕ, έχοντας πλέον στα χέρια του –ύστερα από την κατάρρευση του εκδοτικού οργανισμού «Γραμμή» και τη σύλληψη του κ. Γιώργου Κοσκωτά– την ιστορική «Καθημερινή» και χτίζοντας στο πρόπλασμα του «ΣΚΑΪ» τον ραδιοφωνικό σταθμό με την πιο μεγάλη διείσδυση στην ελληνική κοινωνία.

Οι διάδοχοι
Ομως και η διαδρομή των διαδόχων του στην επιχειρηματική δράση –υπό διαφορετικές βεβαίως συνθήκες– δεν είναι λιγότερο αξιοσημείωτη. Με έξι ναυτιλιακές εταιρείες, που αριθμούν ένα μεγάλο εμπορικό στόλο, με την κατασκευαστική εταιρεία «ΕΡΓΑΣ», τον «ΣΚΑΪ», την «Καθημερινή», τον «Μελωδία», τον «RED 96,3» και συμμετοχές σε άλλες επικερδείς επιχειρήσεις, η πορεία συνεχίζεται βασιζόμενη στη γνώση, το χαμηλό προφίλ και την επιχειρηματική διορατικότητα του Θέμη, είτε στην εκρηκτική, ενίοτε και συγκρουσιακή, φύση του πρωτότοκου Γιάννη.
Ο Θέμης Αλαφούζος κρατά χαμηλό προφίλ ασχολούμενος κυρίως με την «Καθημερινή». Ο Γιάννης, με κομβικό ρόλο στην επιχειρηματική δράση της οικογενείας του, γνωρίζει άριστα την αγορά έχοντας χτίσει πανίσχυρους δεσμούς με τις αγορές της Απω Ανατολής. Αλλωστε, η σχέση της οικογένειας με την κινεζική και την ιαπωνική αγορά –που καλλιεργήθηκε από τα δυο αδέλφια– αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι ο πατριάρχης της οικογένειας έχει τιμηθεί τόσο από τη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου όσο και από τον Ασιατικό Οικονομικό Γίγαντα.

Βραβεύσεις
Στις 13 Δεκεμβρίου 2009 τιμήθηκε από τον Αυτοκράτορα της Ιαπωνίας Ακιχίτο με το Παράσημο του Τάγματος του Ανατέλλοντος Ηλίου, των Χρυσών Ακτινών και Ροζέτας, διά χειρός του πρέσβη της Ιαπωνίας, για τη συμβολή του στην ενδυνάμωση των ελληνο-ιαπωνικών οικονομικών δεσμών, κυρίως στον τομέα της ναυπηγικής βιομηχανίας και στην ενίσχυση των διμερών φιλικών σχέσεων διά της οδού των Μέσων Ενημέρωσης, με την εφημερίδα «Καθημερινή» και την αγγλόφωνη «Athens – Plus».
Λίγο αργότερα τιμήθηκε από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας με τον τίτλο του πρεσβευτή της λαϊκής φιλίας, ανώτατο τίτλο τιμής για τον Ασιατικό Γίγαντα. Ο Γιάννης Αλαφούζος έχει χτίσει μία διαφορετική εικόνα σε σχέση με τα στερεότυπα που υπάρχουν για τους ισχυρούς επιχειρηματίες των ΜΜΕ.
Δεν φοβάται την έκθεση στη δημόσια σφαίρα, αντίθετα την επιδιώκει και έχει καταφέρει να οικοδομήσει ένα αντισυμβατικό προφίλ. Ανεβάζει προσωπικά σχόλια και συμμετέχει σε διαλόγους στο twitter, ενώ δεν διστάζει να βγαίνει στον ραδιοφωνικό ή στον τηλεοπτικό «ΣΚΑΪ» (ο οποίος είναι δικό του δημιούργημα) και να παρεμβαίνει για θέματα της επικαιρότητας έχοντας και οικολογικές ευαισθησίες.

«Τιμονιέρης» στη δύσκολη στιγμή

Εχοντας αναλάβει τον Παναθηναϊκό στην πιο δύσκολη στιγμή της ιστορίας του, καθοδηγώντας με τον πατέρα του Αριστείδη και τον αδελφό του Θέμη την ιστορική «Καθημερινή» στη νέα εποχή του Τύπου και παίρνοντας μεγάλο ρίσκο με το «εναλλακτικό προφίλ» του «ΣΚΑΪ» απέναντι στα «παραδοσιακά» τηλεοπτικά μαγαζιά, ο Γιάννης Αλαφούζος έχει βάλει κάτω από τη μασχάλη πολλά… καρπούζια.
Ωστόσο, όπως λένε άνθρωποι του περιβάλλοντός του, «τα δύσκολα του αρέσουν και σε αυτά χιμάει, με «όπλα» την εργατικότητα, τη μεθοδικότητα, τη διάθεση για καινοτομίες αλλά και για συγκρούσεις, όταν θεωρεί ότι θίγονται τα συμφέροντά του. Για κάποιους η φετινή χρονιά του Παναθηναϊκού ήταν από τις χειρότερες στην ιστορία του. Από νωρίς έμεινε εκτός διεκδίκησης των εγχώριων τίτλων, ενώ για να βρεθεί στην Ευρώπη την επόμενη χρονιά θα πρέπει να μεσολαβήσει μια τελεσίδικη απόφαση σε βάρος του ΠΑΣ Γιάννινα και ένα νικηφόρο αποτέλεσμα στο μπαράζ με την Ξάνθη.
Ωστόσο, δεν πρέπει κανείς να αγνοήσει το γεγονός ότι ο Παναθηναϊκός, στην αρχή της περιόδου που τελειώνει, βρισκόταν ένα βήμα πριν από την καταστροφή χωρίς διοίκηση, με «φευγάτους» ποδοσφαιριστές, χρέη, ένα γήπεδο… γεφύρι της Αρτας και έρμαιο κάθε αυτόκλητου σωτήρα με… μαντίλα.

Μπροστάρης
Σε αυτό το σκηνικό βγήκε μπροστά ο Γιάννης Αλαφούζος. Ιδρυσε το καλοκαίρι την Παναθηναϊκή Συμμαχία, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό, ο οποίος κατέχει το 55% των μετοχών της ομάδας –με παραχώρηση του μεριδίου του Γ. Βαρδινογιάννη– και σκοπό την «αυτοδιαχείριση» του συλλόγου από τους οπαδούς-μέλη της.
Οραμά του είναι ένα σύγχρονο κλαμπ στα πρότυπα των μεγάλων ευρωπαϊκών συλλόγων λαϊκής βάσης και όχι μια ομάδα-μαγαζί ενός ισχυρού προέδρου-οικονομικού παράγοντα. Γι’ αυτό τα 9.000 μέλη της Παναθηναϊκής Συμμαχίας μπορούν και ελέγχουν πού πηγαίνουν τα χρήματά τους, συμμετέχουν στις συνεδριάσεις του Δ.Σ. και έχουν λόγο στις αποφάσεις του.
Ο Γιάννης Αλαφούζος, ο οποίος ανέλαβε και την προεδρία του αθηναϊκού συλλόγου, στην πρώτη χρονιά του ως επικεφαλής πιστώνεται κατ’ αρχάς την επιβίωση του ΠΑΟ. Μείωσε το μπάτζετ του σωματείου σε βιώσιμα επίπεδα, «ξεφορτώθηκε» τα βαριά συμβόλαια, συνέχισε να δείχνει εμπιστοσύνη προς τις ακαδημίες της ομάδας, αλλά και προς τα ονόματα – σύμβολα της ομάδας, τοποθετώντας τα σε καίριες θέσεις, ενώ πρόσφατα μετέφερε την έδρα του Παναθηναϊκού στην ιστορική Λεωφόρο από το «αχανές και ακριβό» ΟΑΚΑ. Παράλληλα, ψάχνει «συμπαίκτες» τόσο για τη διοίκηση, όσο και για την κατασκευή του ιδιόκτητου γηπέδου.